Η δημόσια πετρελαϊκή εταιρεία της Βραζιλίας, Petrobras, ανακοίνωσε ότι έλαβε άδεια για εξερευνητική γεώτρηση σε θαλάσσια περιοχή ανοικτά του Αμαζονίου. Το σχέδιο έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από περιβαλλοντικές οργανώσεις, ενώ η εξέλιξη αυτή καταγράφεται λίγες εβδομάδες πριν από τη διεξαγωγή της συνόδου COP30 στη Βραζιλία.
Το έργο υποστηρίζεται από τον πρόεδρο Λουίς Ινάσιου Λούλα ντα Σίλβα, ο οποίος αναμένεται να φιλοξενήσει τον ΟΗΕ για το κλίμα τον Νοέμβριο στην πόλη Μπελέμ. Οι επικριτές του προέδρου επισημαίνουν την αντίφαση μεταξύ της φιλοδοξίας του να ηγηθεί της προσπάθειας κατά της κλιματικής αλλαγής και της προώθησης νέων πετρελαϊκών δραστηριοτήτων.
Σύμφωνα με ανακοίνωση της Petrobras, η γεώτρηση θα ξεκινήσει άμεσα και θα διαρκέσει πέντε μήνες, χρησιμοποιώντας ήδη διαθέσιμο εξοπλισμό. Η εταιρεία διαβεβαιώνει ότι πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις που έθεσε το IBAMA, ο δημόσιος φορέας για το περιβάλλον, τηρώντας πλήρως τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης.
Η άδεια αφορά έρευνα σε ύδατα μεγάλου βάθους, 500 χιλιόμετρα από το στόμιο του Αμαζονίου και 175 χιλιόμετρα από την ακτή, σε περιοχή γνωστή ως Margem Equatorial. Στην ίδια περιοχή, η γειτονική Γουιάνα έχει εντοπίσει σημαντικά κοιτάσματα πετρελαίου.
Το IBAMA ανέφερε ότι η άδεια εκδόθηκε «έπειτα από αυστηρή διαδικασία». Αντίθετα, η περιβαλλοντική συλλογικότητα Observatório do Clima υποστηρίζει ότι η έγκριση υπονομεύει τον ηγετικό ρόλο της Βραζιλίας στο κλίμα και προαναγγέλλει προσφυγή στη δικαιοσύνη για «παρανομίες» και «τεχνικές παραλείψεις» στη διαδικασία.
Ενεργειακό μέλλον και αντιδράσεις
Η Βραζιλία βρίσκεται στην όγδοη θέση παγκοσμίως στην παραγωγή πετρελαίου, με 3,4 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως το 2024. Ωστόσο, το 50% της ενέργειας που καταναλώνει προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές.
Ο υπουργός Ενέργειας, Αλεσάντρ Σιλβέιρα, τόνισε μέσω X ότι το «περιθώριο του Ισημερινού» αποτελεί το μέλλον της ενεργειακής κυριαρχίας της χώρας. Υπογράμμισε ότι η εξερεύνηση γίνεται με πλήρη περιβαλλοντική υπευθυνότητα και σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα.
Η Petrobras διευκρίνισε πως στόχος της είναι η συγκέντρωση γεωλογικών δεδομένων για την εκτίμηση της παρουσίας πετρελαίου και φυσικού αερίου, χωρίς να προβλέπεται παραγωγή σε αυτό το στάδιο. Η πρόεδρος της εταιρείας, Μάγκντα Σάμπριαχντ, εξέφρασε την ελπίδα να αποδειχθεί η ύπαρξη πετρελαίου στο βραζιλιάνικο τμήμα αυτού του νέου ενεργειακού συνόρου.
Ο πρόεδρος Λούλα υποστηρίζει ότι τα έσοδα από το πετρέλαιο θα χρηματοδοτήσουν την ενεργειακή μετάβαση της χώρας. Παράλληλα, οργανώσεις όπως η 350.org χαρακτηρίζουν την εξερεύνηση «ιστορικό λάθος» και ζητούν δίκαιη μετάβαση με σεβασμό στις τοπικές κοινότητες και τους αυτόχθονες λαούς.
Το IBAMA είχε απορρίψει το 2023 αίτημα της Petrobras για άδεια γεώτρησης, επικαλούμενο ανεπαρκείς εγγυήσεις για την προστασία της θαλάσσιας πανίδας. Η εταιρεία προσέφυγε για επανεξέταση και η πίεση αυξήθηκε από τον πρόεδρο Λούλα, ο οποίος είχε δηλώσει ότι το IBAMA λειτουργεί «σαν να τάσσεται εναντίον της κυβέρνησης».
Τον Φεβρουάριο, τεχνική γνωμοδότηση του IBAMA πρότεινε την απόρριψη της αδειοδότησης λόγω του κινδύνου απώλειας βιοποικιλότητας σε ευαίσθητο θαλάσσιο περιβάλλον. Η τελική έγκριση δόθηκε μετά από δοκιμές της Petrobras τον Αύγουστο, που απέδειξαν την επιχειρησιακή ετοιμότητα της εταιρείας σε περίπτωση πετρελαιοκηλίδας.