Η κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας αποφάσισε την καταβολή αντιτίμου για τη μεταφορά παραγώγων πετρελαίου μέσω του αγωγού πετρελαϊκών προϊόντων VARDAX, σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση.
Με αυτή την απόφαση επιλύονται όλες οι εκκρεμότητες που αφορούν τη λειτουργία του αγωγού, ανοίγοντας τον δρόμο για την επαναλειτουργία του πετρελαιαγωγού Θεσσαλονίκης - Σκοπίων έπειτα από 12 χρόνια αδράνειας. Η απόφαση δημοσιεύτηκε σήμερα στην "Εφημερίδα της Κυβερνήσεως" της Βόρειας Μακεδονίας και θεωρείται το τελευταίο βήμα για την επανεκκίνηση του έργου.
Ο αγωγός, μετά από εκτεταμένη αναβάθμιση, έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει έως 2,5 εκατ. τόνους αργού πετρελαίου και προϊόντων πετρελαίου ετησίως, όπως ντίζελ, κηροζίνη και βενζίνη. Η κύρια χρήση του εκτιμάται ότι θα αφορά τη μεταφορά ντίζελ.
Ο πετρελαιαγωγός κατασκευάστηκε το 2002 από την εταιρεία VARDAX, στην οποία η HELLENiQ ENERGY κατέχει το 80% και το Δημόσιο της Βόρειας Μακεδονίας το 20%. Σκοπός του ήταν η σύνδεση των διυλιστηρίων Θεσσαλονίκης με το τότε διυλιστήριο της ΟΚΤΑ, θυγατρικής της HELLENiQ ENERGY, στα Σκόπια.
Το 2013, κρίθηκε επιχειρηματικά ασύμφορη η συνέχιση λειτουργίας της ΟΚΤΑ ως διυλιστηρίου, ακολουθώντας την τάση πολλών παρόμοιων μονάδων στην περιοχή. Έτσι, αποφασίστηκε η μετατροπή των εγκαταστάσεων της ΟΚΤΑ σε περιφερειακή έδρα εφοδιασμού για τα Δυτικά Βαλκάνια και η αλλαγή χρήσης του αγωγού για τη μεταφορά σύγχρονων και καθαρών προϊόντων πετρελαίου.
Παρά τις επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό του αγωγού και των εγκαταστάσεων, η επαναλειτουργία του καθυστέρησε λόγω εκκρεμοτήτων στην αδειοδότηση από την κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας.
Ο αγωγός έχει συνολικό μήκος περίπου 213 χιλιόμετρα, εκ των οποίων τα 70 χλμ. βρίσκονται εντός της ελληνικής επικράτειας.
Η επαναλειτουργία του αναμένεται να ενισχύσει σημαντικά την ενεργειακή ασφάλεια των Βαλκανίων, μετατρέποντας τη Βόρεια Μακεδονία σε ενεργειακό κόμβο και διευρύνοντας το οικονομικό αποτύπωμα της HELLENiQ ENERGY στη χώρα.
Εκτός από τον πετρελαιαγωγό Θεσσαλονίκης-Σκοπίων, σε εξέλιξη βρίσκεται και η κατασκευή του διασυνδετηρίου αγωγού φυσικού αερίου Ελλάδας-Βόρειας Μακεδονίας. Ο αγωγός αυτός, συνολικού μήκους 123 χιλιομέτρων, θα συνδέει τα συστήματα μεταφοράς αερίου των δύο χωρών. Το ελληνικό τμήμα, μήκους 56 χλμ., ξεκινά από τη Νέα Μεσημβρία Θεσσαλονίκης και καταλήγει στους Ευζώνους – Γευγελή, ενώ το σκέλος στη Βόρεια Μακεδονία, μήκους 67 χλμ., καταλήγει στο Νεγκότινο.
Η αρχική χωρητικότητα του αγωγού θα είναι 1,5 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως, με δυνατότητα επέκτασης στα 3 δισ. κυβικά μέτρα. Έχουν πραγματοποιηθεί μελέτες για τη μεταφορά και «πράσινου» υδρογόνου, με την ολοκλήρωση του έργου να αναμένεται το πρώτο εξάμηνο του 2027.