Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έκρινε ότι το Συνταγματικό Δικαστήριο της Πολωνίας παραβίασε θεμελιώδεις αρχές της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Σύμφωνα με την απόφαση, το πολωνικό δικαστήριο δεν θεωρείται ανεξάρτητο και αμερόληπτο λόγω παρατυπιών στον διορισμό των δικαστών του.
Κατά την περίοδο διακυβέρνησης του κόμματος Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) από το 2015 έως το 2023, εφαρμόστηκαν δικαστικές μεταρρυθμίσεις που, σύμφωνα με τις Βρυξέλλες, υπονόμευσαν το κράτος δικαίου. Οι επικριτές αυτών των μεταρρυθμίσεων αποδίδουν σε αυτές αυξημένη αβεβαιότητα και προβλήματα στο δικαστικό σύστημα της χώρας.
Το Συνταγματικό Δικαστήριο, όπου κυριαρχούν δικαστές διορισμένοι από το PiS, εξέδωσε αποφάσεις που έθεσαν το Σύνταγμα της Πολωνίας πάνω από τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτή η πρακτική θεωρείται ότι υπονομεύει τη βασική αρχή της υπεροχής του ευρωπαϊκού δικαίου.
Όπως αναφέρει σε δήλωσή του το Δικαστήριο της ΕΕ, η Πολωνία απέτυχε να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της, καθώς το Συνταγματικό Δικαστήριο παραβίασε την αρχή της αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας και αγνόησε την πρωτοκαθεδρία, την αυτονομία και την ομοιόμορφη εφαρμογή της νομοθεσίας της Ένωσης.
Το Δικαστήριο της ΕΕ επισημαίνει ότι υπήρξαν «σοβαρές παρατυπίες» στον διορισμό του προέδρου και τριών δικαστών του πολωνικού Συνταγματικού Δικαστηρίου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αμφισβητείται το καθεστώς του ως «ανεξάρτητου και αμερόληπτου δικαστηρίου».
Οι Βρυξέλλες προσέφυγαν στη δικαιοσύνη κατά της Πολωνίας για τις αποφάσεις του Συνταγματικού Δικαστηρίου. Η σημερινή φιλοευρωπαϊκή κυβέρνηση, υπό τον πρωθυπουργό Ντόναλντ Τουσκ, δεν αναγνωρίζει τις συγκεκριμένες αποφάσεις.
Ωστόσο, οι προσπάθειες της κυβέρνησης να ανατρέψει τις μεταρρυθμίσεις έχουν μέχρι στιγμής αποτύχει, καθώς συναντούν αντίσταση από δύο διαδοχικούς εθνικιστές προέδρους που στηρίζουν τον έλεγχο των δικαστηρίων από το PiS.
Ο υπουργός Δικαιοσύνης, Βάλντεμαρ Ζούρεκ, δήλωσε πρόσφατα στο Reuters ότι αναμένει την απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ πριν προχωρήσει σε αλλαγές στο Συνταγματικό Δικαστήριο, συμπεριλαμβανομένου του διορισμού νέων ανεξάρτητων δικαστών.