Η αποκάλυψη του σκανδάλου για ξέπλυμα χρήματος από κορυφαίους τραπεζικούς ομίλους, τα περίφημα FinCEN Files, προκάλεσε την αναμενόμενη «θύελλα» στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα, στις αρχές ελέγχου και φυσικά στις αγορές. Ταυτόχρονα, όμως, κρύβει και ορισμένα εξαιρετικά ενδιαφέροντα στοιχεία για μία «ιδιαίτερη» χώρα της Ευρώπης: τη Λετονία.
Η ιδιαιτερότητα έγκειται στο γεγονός ότι οι αποκαλύψεις για συμμετοχή και λετονικών τραπεζών στο ξέπλυμα χρήματος, κυρίως ρωσικής προέλευσης, έγιναν κατά την περίοδο που πρωθυπουργός της χώρας ήταν ο Βάλντις Ντομπρόβσκις, δηλαδή ο νυν αντιπρόεδρος της Κομισιόν και κυρίως ο υπεύθυνος για την καταπολέμηση νομιμοποίησης των εσόδων από παράνομες δραστηριότητες,
Ο ίδιος ο Ντομπρόβσκις, απαντώντας σε ερώτηση για το θέμα στην Ένωση Δημοσιογράφων που αποκάλυψε το σκάνδαλο, ισχυρίστηκε ότι «κατά τη διάρκεια της περιόδου μου ως πρωθυπουργού της Λετονίας μεταξύ 2008 και 2014, εν μέσω μιας άνευ προηγουμένου οικονομικής κρίσης, οι κυβερνήσεις μου επέβλεψαν σημαντικές μεταρρυθμίσεις… για την αντιμετώπιση του ξεπλύματος χρημάτων και του κλεισίματος των κενών που υπήρχαν στη νομοθεσία. Η πρόοδος που σημειώθηκε αναγνωρίστηκε από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ».
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Λετονίας (υποτίθεται ότι) είχε εξεταστεί προσεκτικά προτού επιτραπεί στη χώρα να ενταχθεί στην ευρωζώνη.
Το «πάρτι» των λετονικών τραπεζών
Όμως τα στοιχεία αποκαλύπτουν ότι οι μεγαλύτερες τράπεζες του κόσμου γνώριζαν πολύ καλά ότι η Λετονία προσέφερε στους «εξελιγμένους» διεθνείς εγκληματίες μία από τις ευκολότερες οδούς στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, μέσω του οποίου θα μπορούσαν να ξεπλυθούν τεράστια ποσά βρώμικου χρήματος και αυτό συνέβη όταν ο Ντομπρόβσκις ήταν πρωθυπουργός της χώρας.
Βάσει των στοιχείων που κατέθεσε η Bank of New York Mellon, μέσω της Regional Investment Bank της Λετονίας, μεταξύ 2006 και 2015 είχαν πραγματοποιηθεί ύποπτες συναλλαγές συνολικής αξίας 7,1 δισ. δολαρίων. Παράλληλα υπήρχαν ύποπτοι λογαριασμοί ενός δισ. δολαρίων στη Meridian Trade Bank, η οποία έχει μετονομαστεί σε Industra Bank μεταξύ 2000 και 2014. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, η Meridian Trade Bank ήταν ο τοπικός «διαχειριστής» της ρωσικής SMP Bank. Πρόκειται για χρηματοπιστωτικό όμιλο που ανήκει στους Αρκάντι και Μπόρις Ρότενμπεργκ, δισεκατομμυριούχους και «δια βίου φίλους» του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Ακόμη μεγαλύτερη ανησυχία προκάλεσε στη Bank of New York Mellon μια τρίτη λετονική τράπεζα με την ονομασία Expobank, πρώην LTB Bank, που ανήκε σε έναν Ρώσο μεγιστάνα των τραπεζών, τον Ιγκόρ Κιμ. Μεταξύ 2000 και 2016, από την εν λόγω τράπεζα έχουν «διακινηθεί» ύποπτα κεφάλαια η αξία των οποίων φθάνει στα 29,2 δισ. δολάρια!
Δύο άλλες λετονικές τράπεζες που εμφανίστηκαν στο FinCEN Files ήταν η Trasta Komercbanka και η ABLV Bank, οι οποίες έχουν καταρρεύσει εν μέσω σκανδάλων νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.
Η Ελβετία της Βαλτικής
Με πληθυσμό μόλις 1,9 εκατομμυρίων ανθρώπων και ΑΕΠ το 2019 ύψους 34 δισεκατομμυρίων δολαρίων, η Λετονία είναι ένα από τα μικρότερα έθνη της Ευρώπης. Αφού απέκτησε την ανεξαρτησία της από τη Σοβιετική Ένωση το 1991, ο πρώτος κεντρικός τραπεζίτης της χώρας, Εϊνάρ Ρεπέ, προσπάθησε να διαμορφώσει τη λετονική οικονομία σε μια βαλτική εκδοχή της Ελβετίας.
Ο Ρεπέ εγκατέλειψε την κεντρική τράπεζα το 2001 και μερικούς μήνες αργότερα ίδρυσε το κόμμα New Era, στο οποίο και εντάχθηκε ο Ντομπρόβσκις. Μέχρι το τέλος του 2002, ο Ρεπέ ήταν πρωθυπουργός και διόρισε τον Ντομμπρόβσκις ως υπουργό Οικονομικών. Το κόμμα είχε λάβει χρηματοδοτική στήριξη από τις εμπλεκόμενες τράπεζες και τους ιδιοκτήτες τους. Ο Ντομπρόβσκις έγινε πρωθυπουργός το 2009 και, δύο χρόνια αργότερα, συγχώνευσε το κόμμα New Era με άλλες πολιτικές ομάδες για να σχηματίσει το Κόμμα της Ενότητας. Ας σημειωθεί ότι έλαβε δωρεές για εκστρατείες - περιορισμένες σε κάποιο επίπεδο λόγω των τοπικών εκλογικών νόμων - από τους ιδιοκτήτες ισχυρών λετονικών τραπεζών, συμπεριλαμβανομένης της ABLV Bank.
Με έδρα τη Ρίγα και οι τρεις λετονικές τράπεζες που κατονομάζει η Bank of New York Mellon (Industra, RIB και Expobank) είχαν εξειδικευτεί στην εξυπηρέτηση πελατών που δεν ζούσαν στη Λετονία, ενώ τους επέτρεπε να ανοίγουν λογαριασμούς με κατόχους εικονικές εταιρείες ή shell companies όπως είναι περισσότερο γνωστές.
Τα... ελαφρυντικά του Ντομπρόβσκις
Θα πρέπει, πάντως, να τονιστεί ότι ο Ντομπρόβσκις ως κορυφαίο στέλεχος της Κομισιόν έχει ηγηθεί των διαδικασιών προκειμένου η νομοθεσία της Ένωσης να γίνει πιο αυστηρή στην καταπολέμηση του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος.
Εμφανίστηκε ιδιαίτερα αυστηρός και επιθετικός μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου της γερμανικής εταιρείας Wirecard, ενώ έχει καταθέσει πρόταση για τη δημιουργία μίας ειδικής, πανευρωπαϊκής αρχής υπεύθυνης για την εποπτεία των πρακτικών κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες σε τράπεζες και άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Το έργο αυτής της επιτροπής θα είναι συμπληρωματικό του αντίστοιχου που έχουν αναλάβει οι αντίστοιχες αρχές σε εθνικό επίπεδο.
Σε πρόσφατη ομιλία του τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι «το σύστημα εποπτείας της ΕΕ είναι ισχυρό αλλά υπάρχουν και αδύναμοι κρίκοι. Γνωρίζουμε ότι οι εθνικές εποπτικές αρχές δεν μπορούν να το κάνουν εντελώς μόνοι - και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το σχέδιο δράσης μας πρότεινε εποπτεία σε επίπεδο ΕΕ», προσθέτοντας ότι τα λεπτομερή σχέδια για τον συγκεκριμένο οργανισμό θα είναι έτοιμα στις αρχές του 2020.
Επίσης ως πρωθυπουργός της Λετονίας, είχε εισαγάγει ορισμένους νόμους για τη βελτίωση των προσπαθειών της χώρας για την καταπολέμηση του βρώμικου χρήματος, αν και είχαν περιορισμένο αντίκτυπο.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
