Χαμηλότερη των προσδοκιών αλλά και της δυναμικής που παρουσιάζει η οικονομία παραμένει η πιστωτική επέκταση, δεδομένου ότι η εγχώρια οικονομία βρίσκεται σε τροχιά ισχυρής ανάκαμψης από το 2021.
Με εξαίρεση τις χορηγήσεις δανείων προς μεγάλες και μεσαίες επιχειρήσεις, και τη χρηματοδότηση μεγάλων επενδύσεων, οι δανειοδοτήσεις προς μικρές επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες παραμένουν καθηλωμένες σε χαμηλά επίπεδα, ενώ -ακόμα χειρότερα- αρνητική παραμένει η καθαρή ροή χρηματοδοτήσεων προς τα νοικοκυριά. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2022 οι επιχειρήσεις απορρόφησαν σχεδόν το 90% του συνόλου των νέων χρηματοδοτήσεων.
Το παράδοξο αυτό αποτυπώνεται χαρακτηριστικά στην αγορά ακινήτων, όπου οι τιμές εδώ και χρόνια κινούνται έντονα ανοδικά αλλά τα στεγαστικά δάνεια παραμένουν σε αρνητικό έδαφος.
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, τον περασμένο Απρίλιο ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της συνολικής χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα μειώθηκε σε 3,9% από 5,2% τον Μάρτιο, καθώς η μηνιαία καθαρή ροή χρηματοδοτήσεων προς επιχειρήσεις και νοικοκυριά ήταν αρνητική κατά 789 εκατ. ευρώ, δηλαδή οι χορηγήσεις νέων δανείων ήταν μικρότερες από τις αποπληρωμές παλαιότερων δανείων.
Μάλιστα, τον Απρίλιο ήταν αρνητική η ροή και προς επιχειρήσεις (-582 εκατ. ευρώ), με αποτέλεσμα ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής να περιοριστεί στο 8,2% από 10,3% τον περασμένο Μάρτιο. Τραπεζικά στελέχη σημειώνουν ότι η κόπωση που καταγράφεται το 2023 και στα δάνεια προς επιχειρήσεις οφείλεται στις αποπληρωμές, στις οποίες προχώρησαν πολλές επιχειρήσεις, έχοντας υψηλή ρευστότητα και θέλοντας να αποφύγουν την επιβάρυνση από την αύξηση των επιτοκίων.
Τα τρία μεγάλα εμπόδια
Σύμφωνα με επιτελικά στελέχη τραπεζών τρία είναι τα μεγάλα εμπόδια – κόφτες στην αύξηση των χορηγήσεων και τα οποία μεσοπρόθεσμα λειτουργούν αρνητικά για την ανάπτυξη του κλάδου.
- Μεγάλο μέρος νοικοκυριών – επιχειρήσεων παραμένουν στον Τειρεσία. Μετά την χωρίς προηγούμενο, σε καιρό ειρήνης, εξάρθρωση της οικονομίας την περίοδο 2010 – 2016, που παρέσυρε σε μεγάλη κρίση το τραπεζικό σύστημα, εκτοξεύοντας τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στο επίπεδο του 50%, περίπου τα μισά νοικοκυριά και οι μισές επιχειρήσεις βρέθηκαν με «κόκκινο» δάνειο και καταγράφηκαν στο σύστημα Τειρεσίας. Νοικοκυριά, επιχειρήσεις και ελεύθεροι επαγγελματίες που βρίσκονται στη λίστα του Τειρεσία πρακτικά δεν μπορούν να λάβουν δάνειο από τράπεζα.
- Μεγάλο μέρος μικρών επιχειρήσεων και ελεύθερων επαγγελματιών εξακολουθούν να λειτουργούν εκτός του επίσημου οικονομικού κυκλώματος. Η «μαύρη» οικονομία και η φοροδιαφυγή αποτελούν μεγάλη μάστιγα για την οικονομία, καθώς ένα μεγάλο μέρος μικρών επιχειρήσεων, επαγγελματιών και ελεύθερων επαγγελματιών δεν δηλώνουν τα πραγματικά τους οικονομικά στοιχεία. Πριν λίγες ημέρες ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, υπογράμμισε το παράδοξο τα εισοδήματα που δηλώνονται στη χώρα μας να είναι 80 δισ. αλλά η κατανάλωση που δηλώνεται είναι 140 δισ.! Πρόκειται για μια χρόνια παθογένεια της εγχώριας οικονομίας, με πολλές παρενέργειες, με βασικότερη ότι κρατά στο περιθώριο ένα μεγάλο αριθμό μικρών επιχειρήσεων. Έτσι, επαγγελματίες και ελεύθεροι επαγγελματίες που δηλώνουν χαμηλά εισοδήματα δεν πληρούν τα πιστοδοτικό κριτήρια για τη λήψη δανείου. Το ίδιο ισχύει και για πολλές πολύ μικρές επιχειρήσεις, που εμφανίζουν συστηματικά είτε ζημιές είτε πολύ μικρά κέρδη. Όλοι αυτοί που κινούνται στο «μαύρο» κομμάτι της οικονομίας δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα.
- Υψηλή ρευστότητα ιδιωτών. Η μεγάλη ρευστότητα που υπάρχει στα νοικοκυριά, κάτι που από αποτυπώνεται στην πορεία των καταθέσεων, καθιστά απρόθυμο το retail στο να αναζητήσει τραπεζικό δανεισμό.
Στελέχη τραπεζών, μιλώντας στο Business Daily, αναγνωρίζουν τους παραπάνω περιορισμούς ωστόσο εκτιμούν ότι οι ρυθμοί πιστωτικής επέκτασης μπορούν να βελτιωθούν τα επόμενα χρόνια. Σημειώνουν ότι, όπως την προηγούμενη διετία, και φέτος οι νέες χορηγήσεις θα διοχετευθούν κατά βάση σε επιχειρήσεις, επενδύσεις και έργα υποδομών, ωστόσο σταδιακά η ανάπτυξη της οικονομίας και η βελτίωση των εισοδημάτων θα οδηγήσει σε δεύτερο χρόνο και στην αύξηση των δανείων προς νοικοκυριά, κυρίως στη στεγαστική πίστη.
Ρυθμός % Μεταβολής Χρηματοδότησης Επιχειρήσεων και Νοικοκυριών 2019 - 2023
| ( ετήσιος ρυθμός) | Δεκ-19 | Δεκ-20 | Δεκ-21 | Δεκ-22 | Απρ-23 |
| Επιχειρήσεις και νοικοκυριά | -0,6 | 3,5 | 1,4 | 6,3 | 3,9 |
| Επιχειρήσεις | 1,8 | 9,4 | 4,5 | 12,3 | 8,2 |
| Νοικοκυριά | -2,9 | -2,5 | -2,4 | -2,5 | -2,7 |
| Στεγαστικά | -3,4 | -2,7 | -3,0 | -3,7 | -4,0 |
| Καταναλωτικά | -1,6 | -2,2 | -0,3 | 1,3 | 1,8 |
| Λοιπά | -3,0 | 6,0 | -2,8 | -2,3 | -8,8 |
| Ελεύθεροι επαγγελματίες, αγρότες, ατομικές επιχ. | -1,9 | 1,8 | 2,0 | -0,9 | -1,9 |
Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
