Η 25η Δεκεμβρίου 1909 καταγράφηκε ως η πιο κρύα ημέρα Χριστουγέννων στην Αθήνα, σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ). Ο σταθμός του ΕΑΑ στον λόφο των Νυμφών στο Θησείο λειτουργεί αδιάλειπτα από το 1890, παρέχοντας πολύτιμα δεδομένα για το κλίμα της πρωτεύουσας.
Όπως αναφέρει το ClimateHub, η τυπική θερμοκρασία τον Δεκέμβριο στην Αθήνα κυμαίνεται κοντά στους 10 βαθμούς Κελσίου, καθιστώντας την πιθανότητα χιονόπτωσης ανήμερα Χριστουγέννων εξαιρετικά μικρή. Παρόλα αυτά, έχουν σημειωθεί περιστασιακές χιονοπτώσεις τα τελευταία 125 χρόνια, κυρίως στις αρχές του 20ού αιώνα.
Η συγγραφική ομάδα του ClimateHub (Στέργιος Μήσιος, Δήμητρα Φουντά, Ρούλα Κώστα) σημειώνει ότι η πιο κρύα ημέρα Χριστουγέννων εντοπίζεται στις 25 Δεκεμβρίου 1909, σύμφωνα με το Ιουλιανό ημερολόγιο (7 Ιανουαρίου 1910 στο Γρηγοριανό). Το ρεκόρ παραμένει αμετάβλητο ακόμη και αν υπολογιστεί η μέση θερμοκρασία του τριημέρου 24-26 Δεκεμβρίου εκείνου του έτους.
Συγκεκριμένα, η ημερήσια μέση θερμοκρασία στις 25 Δεκεμβρίου 1909 δεν ξεπέρασε τους 4°C, ενώ κατά τη διάρκεια της νύχτας ο υδράργυρος έπεσε στους 2°C.
Ιδιαίτερα ψυχρά ήταν και τα Χριστούγεννα των ετών 1933, 1937, 1953, 1986, 1987 και 1992, με μέση θερμοκρασία γύρω στους 5°C, ενώ τη νύχτα σημειώθηκαν ακόμα χαμηλότερες τιμές. Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις του Αστεροσκοπείου, δεν καταγράφεται απαραίτητα χιονόπτωση στο κέντρο της Αθήνας, αν και σε βορειότερες περιοχές του λεκανοπεδίου το φαινόμενο ήταν πιθανό.
Χιονοπτώσεις στην Αθήνα ανήμερα Χριστουγέννων έχουν καταγραφεί το 1949, καθώς και άλλες χρονιές μεταξύ 24 και 26 Δεκεμβρίου, όπως το 1903, 1906, 1907, 1913, 1915, 1936, 1948, 1962, 1968, 1991 και 1992. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στη βαρυχειμωνιά της περιόδου 27 Δεκεμβρίου 1941 - 5 Ιανουαρίου 1942, όταν η θερμοκρασία παρέμεινε κάτω από το μηδέν για 10 συνεχόμενες ημέρες, με ελάχιστη τιμή -4,4°C στις 2 Ιανουαρίου, γεγονός που επιβάρυνε σημαντικά τον πληθυσμό της Κατοχικής Αθήνας.
Κλιματικά δεδομένα και σύγχρονη επα-ανάλυση
Η χρήση σύγχρονων εργαλείων επα-ανάλυσης του παρελθόντος κλίματος, που συνδυάζουν κλιματικά μοντέλα και μετεωρολογικές μετρήσεις, επιτρέπει την αποτύπωση των καιρικών συνθηκών σε όλη τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Τα δεδομένα επα-ανάλυσης του 20ου αιώνα αναδεικνύουν μια ψυχρή εισβολή στο Αιγαίο από τα βορειοανατολικά, η οποία ξεκίνησε στις 24 Δεκεμβρίου 1909 και διατήρησε χαμηλές θερμοκρασίες σε όλη τη χώρα μέχρι και την Κρήτη.
Οι μετρήσεις του Δικτύου Αιγινήτη του ΕΑΑ επιβεβαιώνουν το φαινόμενο: στη Σύρο η μέγιστη θερμοκρασία την ημέρα των Χριστουγέννων του 1909 έφτασε τους 9°C, ενώ στη Λαμία δεν ξεπέρασε τους 4°C, με αρνητικές τιμές (-2°C) τις νυχτερινές ώρες, χωρίς όμως ταυτόχρονη χιονόπτωση.
Θερμά Χριστούγεννα και κλιματική μεταβλητότητα
Στον αντίποδα, τα Χριστούγεννα του 2010 χαρακτηρίστηκαν από υψηλές θερμοκρασίες, με ημερήσια μέση τιμή 17°C και μέγιστη 19°C στην Αθήνα, ενώ η παραμονή ήταν ακόμη πιο ζεστή, αγγίζοντας τους 22°C. Ανάλογα ήπιος καιρός καταγράφηκε και τα έτη 1995 και 1927, με το 1927 να χαρακτηρίζεται από βροχερό πρωινό και σημαντική βελτίωση του καιρού μετά το μεσημέρι, όπως περιγράφει η εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ της εποχής.
Παρόμοια ανοιξιάτικη εικόνα παρουσίασαν και τα Χριστούγεννα του 2023, με τη μέγιστη θερμοκρασία να φτάνει τους 22°C την παραμονή.
Το ClimateHub συντονίζεται από την ομάδα NOA-ReACT του ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ και υποστηρίζεται από το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Συνεργασίας της Υπηρεσίας Παρακολούθησης Κλιματικής Αλλαγής Copernicus C3S.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
