Από μια επένδυση με ισχυρές προοπτικές, τα φωτοβολταϊκά πλέον αντιμετωπίζουν το ρίσκο της καταστροφής λόγω υπερβολικής προσφοράς.
Το τεράστιο κύμα των νέων φωτοβολταϊκών έργων που μπήκαν στο δίκτυο τα τελευταία χρόνια υποστηρίζουν τα σχέδια πράσινης μετάβασης της χώρας, οδηγώντας την Ελλάδα στις κορυφαίες θέσεις διεθνώς.
Ωστόσο, οι περικοπές ενέργειας, λόγω της χαμηλής ζήτησης και της περιορισμένης χωρητικότητας του δικτύου, όπως και οι νέες υποχρεώσεις που επιβάλλει το ρυθμιστικό πλαίσιο, δημιουργούν σημαντικές προκλήσεις για τους παραγωγούς, ειδικά για τους μικρομεσαίους «παίκτες».
Πέρυσι οι περικοπές ανήλθαν στο 3,3% της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας, ένα ποσοστό που αντιστοιχεί σε 9,3TW, ενώ για το 2025 οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για αύξηση στο 6-7%. Μέχρι το 2030 πιθανόν να ξεπεράσουν το 10%, απειλώντας τη βιωσιμότητα των έργων.
«Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η ανεξέλεγκτη αύξηση των ΑΠΕ που μπαίνουν στο δίκτυο ενώ η ζήτηση παραμένει χαμηλή. Είναι μια κατάσταση που επιδεινώνεται συνέχεια και δεν βλέπουμε κάτι που θα αλλάξει τα πράγματα. Αντί να αξιολογούμε την βιωσιμότητα των πράσινων έργων για τα οποία περηφανεύεται η κυβέρνηση, η συζήτηση στρέφεται στις νέες διασυνδέσεις, όπως αυτή με την Αίγυπτο (GREGY), που θα αυξήσει ακόμα περισσότερο την προσφορά ρεύματος στην Ελλάδα», αναφέρουν άνθρωποι της αγοράς.
Σε άλλες αγορές όπου υπάρχει επίσης υψηλή διείσδυση φωτοβολταϊκών τα σημάδια προδιαγράφουν μια δύσκολη πορεία. Στην Ισπανία, για παράδειγμα, οι περικοπές εκτιμάται ότι μπορεί να φτάσουν το 20% μέχρι το 2026, αγγίζοντας ακόμα και το 50% σε ορισμένες μέρες.
Με τη δυναμική που εμφανίστηκε στις ΑΠΕ στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια οι στόχοι έχουν ξεπεραστεί και έχουν μικρή σημασία. Στοιχεία δείχνουν ότι στην Ελλάδα έχουμε περίπου 36,5 GW υλοποιημένα ή αδειοδοτημένα έργα, όταν ο στόχος του ΕΣΕΚ για το 2030 είναι 27GW , ενώ στον ΑΔΜΗΕ μόνο, περιμένουν όρους σύνδεσης αιτήματα για 50 GW.
Ως απάντηση στις δύσκολες συνθήκες, ο πρόεδρος της ΠΟΣΠΗΕΦ, Γιάννης Παναγής, ζήτησε την αναστολή χορήγησης νέων όρων σύνδεσης για φωτοβολταϊκούς και αιολικούς σταθμούς, με εξαίρεση τη Δυτική Μακεδονία, μέχρι να υλοποιηθούν μονάδες αποθήκευσης ισχύος 4 GW.
«Παλιοί και νέοι παραγωγοί απειλούνται με οικονομική καταστροφή», υποστήριξε ο κ. Παναγής στην ετήσια εκδήλωση της ΠΟΣΠΗΕΦ που πραγματοποιήθηκε πριν από λίγες ημέρες.
Οι ζημιές και το μπλακάουτ
Εκτός από την ζημιά στους ισολογισμούς των παραγωγών, οι περικοπές επιβαρύνουν και τους καταναλωτές.
Σύμφωνα με μελέτη του καθηγητή Παντελή Μπίσκα, ο τελικός καταναλωτής έχει ζημία 17 ευρώ ανά MWh που περικόπτεται, καθώς απορρίπτεται και δεν αποθηκεύεται, φθηνή ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ.
«Τα επόμενα χρόνια, το κόστος των περικοπών για τον τελικό καταναλωτή θα αγγίξει τα 250 εκατ. ευρώ ετησίως», ανέφερε ο κ. Παναγής.
Επίσης η αναντιστοιχία της προσφοράς ενέργειας με τη ζήτηση αυξάνει την πιθανότητα να καταρρεύσει το σύστημα. Για το Πάσχα οι διαχειριστές βρίσκονται σε επιφυλακή για το ενδεχόμενο μπλακάουτ στη χώρα καθώς η ηλεκτρική ενέργεια από τις ΑΠΕ θα συνεχίσει να φορτώνεται στο δίκτυο, ενώ η κατανάλωση θα μειωθεί κατακόρυφα λόγω των εορτών και της αναμενόμενης καλοκαιρίας.
Τα set point
Ένα ακόμα ζήτημα που απασχολεί έντονα τους επενδυτές του κλάδου είναι η εγκατάσταση του set point, δηλαδή του ειδικού τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού για τη διασύνδεση με τον ΔΕΔΔΗΕ, ώστε να ρυθμίζονται εξ αποστάσεως οι περικοπές ενέργειας.
Στις 13 Φεβρουαρίου έληξε η προθεσμία του Υπουργείου Ενέργειας (ΥΠΕΝ) για την τοποθέτηση του εξοπλισμού τηλε-εποπτείας και τηλε-ελέγχου καθώς ελάχιστα από τα 7.000 φωτοβολταϊκά που είναι συνδεδεμένα στο δίκτυο διανομής έχουν προχωρήσει στην απαραίτητα εγκατάσταση.
Οι παραγωγοί υποστηρίζουν ότι υπήρχε αδυναμία έγκαιρης παράδοσης του απαιτούμενου εξοπλισμού, από τις προμηθεύτριες εταιρείες όσο και από τον ΔΕΔΔΗΕ.
Η μη συμμόρφωση επιφέρει σημαντικό οικονομικό κόστος. Οι παραγωγοί μπορεί να έρθουν αντιμέτωποι με πρόστιμα που θα φτάνουν ακόμα και τα 500 ευρώ ανά μεγαβάτ.
Επίσης, διατρέχουν τον κίνδυνο να μείνουν στον αέρα καθώς ο νόμος προβλέπει ότι όποιο πάρκο δεν έχει κάνει τη σχετική εγκατάσταση, θα πρέπει να αποσυνδέεται από το ηλεκτρικό σύστημα.
Τα 3 αγκάθια
Από την πλευρά του, το ΥΠΕΝ ενημερώνει ότι εξετάζονται, από κοινού με το ΔΕΔΔΗΕ, λύσεις στα προβλήματα που αφορούν στην εγκατάσταση συστημάτων τηλε-εποπτείας και τηλε- ελέγχου στους σταθμούς παραγωγής.
Η τηλε-εποπτεία, είναι το μεγαλύτερο «αγκάθι» για το ΥΠΕΝ, σήμερα, σύμφωνα με την υφυπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου, καθώς, ειδικά με την αύξηση της παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ, είναι απαραίτητος, για την ασφάλεια του δικτύου, ο έλεγχος των σταθμών παραγωγής.
«Τρία είναι τα ζητήματα που μας απασχολούν στο ΥΠΕΝ, σε σχέση με παραγωγούς από φωτοβολταϊκούς σταθμούς: Αποζημιώσεις, Περικοπές, Αποθήκευση», αναφέρει η κ. Σδούκου.
«Προσπαθούμε σε θεσμικό επίπεδο να αναπτύξουμε ένα κανονιστικό πλαίσιο που θα διέπει τις περικοπές. Σε επίπεδο αγορών, να εισάγουμε κανόνες οι οποίοι θα επιτρέψουν την εύρυθμη λειτουργία και την αντιμετώπιση του αυξανόμενου κορεσμού. Σε επίπεδο λειτουργίας του συστήματος, προσπαθούμε για τη διαχείριση του ρίσκου που δημιουργεί η υπερπαραγωγή», πρόσθεσε.
Το ΥΠΕΝ, σε συνεργασία με την ΡΑΑΕΥ, προχωρά σε παρεμβάσεις όπως στην επαναφορά των αρνητικών τιμών στην αγορά εξισορρόπησης, για την αντιμετώπιση των περικοπών. «Προχωρούμε», είπε η υφυπουργός, «στη θέσπιση μηχανισμού αντιστάθμισης των περικοπών, ώστε να αντιμετωπισθούν οι αδικίες που προκαλούνται από την ασύμμετρη επιβολή των περικοπών στην ηλεκτροπαραγωγή , όπως επίσης και σε άλλα μέτρα για να διαχειριστούμε με ασφάλεια, το σύστημα παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ, την περίοδο της άνοιξης, όταν και αναμένεται το επόμενο κύμα περικοπών. Οι περικοπές θα πρέπει να επιβληθούν σε όλους ανεξαιρέτως και όχι ασύμμετρα».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
