Διόδια όχι μόνο μετά την ολοκλήρωση κατασκευής αλλά και με ανοιχτά εργοτάξια επιφυλάσσει για τους Κρητικούς η σύμβαση παραχώρησης του ΒΟΑΚ από Χανιά ως Ηράκλειο, που εισάγεται σήμερα προς συζήτηση στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής. Αυτή δεν είναι όμως η μόνη έκπληξη. Η απαλλαγή χρέωσης με αστερίσκους για τις αστικές μετακινήσεις στις παρακάμψεις των τριών πόλεων του νησιού, που θα αποζημιώνεται με «σκιώδη διόδια» από το Δημόσιο, προκαλεί ήδη αντιδράσεις.
Καθώς η κυβέρνηση θέλει να βάλει όσο το δυνατόν συντομότερα σε κίνηση τις εργασίες, προκειμένου να μην χαθεί πολύτιμος χρόνος για την απορρόφηση των 200 εκατ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης, προβλέπεται ότι κάποια πρόδρομα έργα μπορούν να ξεκινήσουν από το «σημείο μηδέν».
Δηλαδή και πριν την έναρξη της παραχώρησης, εφόσον πρόκειται για συγκεκριμένες εργασίες, όπως μελέτες και έρευνες, αρκεί το τίμημά τους να μην υπερβαίνει το 5% του τιμήματος μελετών-κατασκευών. Με την έναρξη παραχώρησης, ο παραχωρησιούχος δεν δικαιούται καμία αμοιβή ή αντάλλαγμα για τις πρόδρομες εργασίες.
Σημειώνεται ότι η χρηματοδοτική συμβολή του δημοσίου μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) θα ανέλθει σε 493 εκατ. ευρώ, ενώ θα προσαυξηθεί κατά 99 εκατ. ευρώ όταν πατηθεί το κουμπί για το δικαίωμα προαίρεσης Κίσσαμος – Χανιά, μήκους 31 χλμ. Τα δάνεια του παραχωρησιούχου, όπως αποτυπώνονται στη σύμβαση, θα ανέλθουν σε 971,8 εκατ. ευρώ για το τμήμα Χανιά – Ηράκλειο, ενώ θα φτάσουν συνολικά σε 1,079 δισ. ευρώ.
Προκαταβολικά και... «σκιώδη» διόδια
Με τη συνολική αξία έργου να υπερβαίνει τα 1,75 δισ. ευρώ, η σύμβαση, που υπεγράφη με την ανάδοχο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ πριν δώδεκα μέρες χαρτογραφεί πλήρως το νέο μοντέλο χρηματοδότησης και λειτουργίας του τελευταίου μεγάλου οδικού έργου της χώρας. Το ανώτατο ύψος χρέωσης ορίζεται αντίστοιχο με αυτό που ισχύει για τους παραχωρημένους αυτοκινητόδρομους της χώρας, ήτοι 0,053 ευρώ/χλμ. (χωρίς ΦΠΑ) για τα ΙΧ. Για τις υπόλοιπες κατηγορίες οχημάτων προβλέπονται συντελεστές.
Για να βγει πάντως το ταμείο, προβλέπονται προσωρινά διόδια σε τρία σημεία του έργου ήδη από την περίοδο μελέτης – κατασκευής. Όπως επισημαίνεται στο κείμενο της σύμβασης, οι προσωρινοί σταθμοί διοδίων στη φάση της μερικής λειτουργίας θα στηθούν «για λόγους εμπέδωσης στους χρήστες της επιβολής διοδίων τελών για τη χρήση του αυτοκινητόδρομου».
Προϋπόθεση για την εγκατάσταση των προσωρινών μετωπικών σταθμών διοδίων αποτελεί να έχουν ολοκληρωθεί τρία συγκεκριμένα τμήματα του έργου: Βρύσες/Βάμος - Ατσιπόπουλο και Αμάρι - Σκαλέτα/Λατζιμά μήκους 34,4 χλμ., Φόδελε – Λινοπεράματα μήκους 13 χλμ. και Σούδα – Α/Κ Βρυσών/Βάμου μήκους 25,15. Οι εν λόγω μετωπικοί σταθμοί θα καταργηθούν με την ολοκλήρωση του συνόλου του έργου, με δεδομένο ότι θα εφαρμοστεί το αναλογικό σύστημα επιβολής διοδίων.
Αυτό που θα κάνει ντεμπούτο με την έναρξη της περιόδου λειτουργίας είναι τα «σκιώδη διόδια» για τα οποία έχει γίνει πολύς λόγος ήδη από τη διαγωνιστική φάση. Πρόκειται για έναν μηχανισμό αποζημίωσης του παραχωρησιούχου από το Δημόσιο για κάθε διέλευση που θα γίνεται στον αυτοκινητόδρομο.
Μπήκε εξαρχής στην εξίσωση της παραχώρησης, για να ισοσταθμίσει τα σκαμπανεβάσματα του κυκλοφοριακού φόρτου από άκρη σε άκρη του έργου, προκειμένου να καλύπτονται οι δανειακές υποχρεώσεις του αναδόχου και η απαραίτητη συντήρηση μιας τόσο βαριάς υποδομής.
Το ποσό που επέλεξε να μετακυλήσει ο ανάδοχος στο Δημόσιο, αναλαμβάνοντας το αντίστοιχο ρίσκο, βάρυνε και στο πλαίσιο της αξιολόγησης των προσφορών. Στην περίπτωση της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, αυτό το ποσοστό ανέρχεται στο 64,62% του εκάστοτε καταβαλλόμενου από τον χρήστη διοδίου. Με αυτή τη βάση, σύμφωνα με την έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, το Δημόσιο θα δαπανήσει κατά την περίοδο της 35ετούς παραχώρησης 343,8 εκατ. ευρώ.
Εφόσον ενεργοποιηθεί και η προαίρεση για την κατασκευή του τμήματος Κίσσαμος – Χανιά, αθροίζοντας έναν αυτοκινητόδρομο μήκους 187 χλμ., τότε η εν λόγω δαπάνη θα ανέλθει σε 400,7 εκατ. ευρώ. Αυτή θα βαρύνει το ΠΔΕ.
Αναλογική χρέωση και εξαιρέσεις
Ο παραχωρησιούχος αναλαμβάνει, κατά την περίοδο λειτουργίας, να εγκαταστήσει σύστημα διοδίων αναλογικής χρέωσης βάσει της διανυόμενης απόστασης με τη χρήση σημείων καταγραφής ηλεκτρονικών διοδίων. Η αναγνώριση του οχήματος κατά την είσοδο και την έξοδο στον αυτοκινητόδρομο θα γίνεται με τη χρήση ηλεκτρονικού πομποδέκτη και την αναγνώριση του αριθμού κυκλοφορίας (Video Tolling). Αυτό θα αφορά τους συνδρομητές του αυτοκινητόδρομου.
Εφαρμόζοντας αναλογική χρέωση και εφόσον τεθεί σε πλήρη λειτουργία το εθνικό σύστημα χρέωσης ηλεκτρονικών διοδίων, τότε δεν θα βαρύνονται με διόδια οι διαδρομές δίκυκλων και ΙΧ μεταξύ συγκεκριμένων κόμβων που εξυπηρετούν αστικές μετακινήσεις, στις παρακάμψεις Χανίων, Ρεθύμνου, Ηρακλείου.
Πρόβλεψη, πάντως, που έχει ήδη προκαλέσει την αντίδραση του δήμου Ηρακλείου, καθώς δεν απαλλάσσει όλους τους κόμβους, ενώ τίθεται ως προϋπόθεση να μην έχει καταγραφεί κίνηση του οχήματος στον κόμβο προς την ίδια κατεύθυνση εντός της τελευταίας μίας ώρας. Τις εν λόγω διελεύσεις θα αποζημιώνει το Δημόσιο μέσω των σκιωδών διοδίων.
Είσοδος στο χρηματιστήριο
Όπως προβλέπεται στη σύμβαση, ο παραχωρησιούχος μπορεί ανά πάσα στιγμή να ανοίξει την πόρτα του Χρηματιστηρίου. Ενώ με την έναρξη της περιόδου λειτουργίας δικαιούται οποιαδήποτε στιγμή να κάνει αίτηση εισαγωγής των μετοχών του προς διαπραγμάτευση, για να γίνει αυτό κατά την περιόδο μελέτης – κατασκευής απαιτείται η έγγραφη συναίνεση του Δημοσίου.
Ορίζεται βέβαια ότι το Δημόσιο «δεν θα την αρνείται ή θα καθυστερεί αδικαιολόγητα». Αντίστοιχη είναι η πρόβλεψη για οργανωμένη αγορά κράτους μέλους της ΕΕ ή του ΟΟΣΑ.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
