«Πράσινο φως» φαίνεται ότι θα δοθεί τελικά από την κυπριακή πλευρά για τη συνέχιση του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας- Κύπρου, το οποίο μέχρι πρότινος κινδύνευε να διακοπεί, εν μέσω αναμονής της έγκρισης από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ), που θα οδηγούσε σε «πάγωμα» των πληρωμών στη Nexans από τον ΑΔΜΗΕ.
Τις όποιες αμφιβολίες για το μέλλον της διασύνδεσης ξεδιάλυνε το Σαββατοκύριακο ο υπουργός Ενέργειας της Λευκωσίας, Γιώργος Παπαναστασίου, ο οποίος από το βήμα των Διαλόγων Νισήρου προανήγγειλε την πρόθεση της ΡΑΕΚ να λάβει τελικά τις επόμενες ημέρες την απόφαση έγκρισης εσόδου. Έτσι, αν όλα πάνε κατ’ ευχήν εντός των επόμενων ημερών, η Κύπρος θα εγκρίνει μέσω της ΡΑΕΚ τα πρώτα 25 εκατ. ευρώ, διασφαλίζοντας την ομαλή πορεία του έργου.
Σύμφωνα με όσα δήλωσε ο κ. Παπαναστασίου, το έργο «προχωρά κανονικά, ώστε να πάμε στην Ευρώπη με ένα μέτωπο Ελλάδα και Κύπρος και να μη θεωρείται ότι υπάρχουν οικονομικές διαφορές πριν πάμε να έχουμε απαιτήσεις στην Ευρώπη». Παράλληλα, τόνισε ότι η διασύνδεση δεν αφορά μόνον τις δύο χώρες, αλλά ολόκληρη την ΕΕ, η οποία πέρα από το ότι το συγχρηματοδοτεί, το χρειάζεται.
«Το έργο αυτό δεν είναι ούτε κυπριακό, ούτε ελληνικό, είναι ευρωπαϊκό και αναμένουμε από την Ευρώπη να σταματήσει να είναι σιωπηλή», ανέφερε, ενώ προανήγγειλε σχετική παρέμβαση στο επόμενο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας, που θα συγκληθεί στις 15 Ιουλίου.
Γιατί είναι σημαντική η συνέχιση του έργου
Η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου (γνωστή και ως Great Sea Interconnector) αποσκοπεί στη σύνδεση των ηλεκτρικών δικτύων των δύο χωρών μέσω υποβρύχιου καλωδίου, με προοπτική να επεκταθεί και προς το Ισραήλ, εντάσσοντας την Κύπρο και το Ισραήλ στο ευρωπαϊκό ηλεκτρικό δίκτυο.
Η ΡΑΕΚ έχει αναλάβει τη δέσμευση να καλύψει συνολικά ποσό ύψους 125 εκατ. ευρώ, καταβάλλοντας ετήσια δόση 25 εκατ. ευρώ από το 2026 και έπειτα. Το υπόλοιπο ποσό θα καταβάλλεται σταδιακά, υπό την προϋπόθεση ότι η διασύνδεση θα τεθεί σε λειτουργία. Από την πλευρά της, η ΡΑΑΕΥ έχει δεσμευτεί να εγκρίνει την ανάκτηση όλων των τεκμηριωμένων δαπανών του έργου κατά τη φάση της υλοποίησης, μεταφέροντας το σχετικό κόστος στους Έλληνες καταναλωτές μέσω των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ΑΔΜΗΕ έχει επενδύσει περίπου 250 εκατ. ευρώ, ενώ το έργο εν μέρει καλύπτεται από ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις που φτάνουν τα 658 εκατ. ευρώ και το υπόλοιπο μπορεί να ανακτηθεί σταδιακά από τις ρυθμιστικές αρχές. Σε περίπτωση που το έργο ακυρωνόταν, η επιστροφή αυτών των κονδυλίων θα ήταν υποχρεωτική.
Τα γεωπολιτικά εμπόδια και ο ρόλος της Τουρκίας
Η Τουρκία έχει αποτελέσει από την πρώτη στιγμή τροχοπέδη στην υλοποίηση του έργου, δημιουργώντας στρατηγικά και τεχνικά εμπόδια, που δυσχεραίνουν την πρόοδό του. Τον Ιούλιο του 2024, τουρκικά πολεμικά πλοία παρεμπόδισαν τις υποθαλάσσιες έρευνες για την τοποθέτηση του καλωδίου νότια της Κάσου, «παγώνοντας» τις έρευνες στο 60% της διαδρομής.
Η Τουρκία απορρίπτει το έργο Ελλάδας- Κύπρου, προτείνοντας η σύνδεση της δεύτερης με την ΕΕ να γίνει μέσω Τουρκίας, μία λύση που θεωρεί πιο λογική και τεχνικά σωστή. Παράλληλα, επιμένει να εμποδίζει τις ερευνητικές εργασίες, αυξάνοντας την αβεβαιότητα για την υλοποίηση του έργου. Το ελληνικό υπουργείο έχει ανακοινώσει ότι οι ερευνητικές εργασίες θα γίνουν εν ευθέτω χρόνω.
Η Κύπρος αλλάζει στάση
Μέχρι πρότινος η κυπριακή πλευρά έδειχνε αρκετά ανήσυχη και απρόθυμη να εγκρίνει την είσπραξη του εσόδου, διατηρώντας επιφυλάξεις στο να χρηματοδοτήσει ένα έργο που δεν ξέρει τι έκβαση θα έχει δεδομένων των γεωπολιτικών ρίσκων. Ωστόσο, σύμφωνα με τις πρόσφατες δηλώσεις του Γιώργου Παπαναστασίου, η κυπριακή πλευρά δείχνει να υπερπηδά τα όποια εμπόδια, στηρίζοντας την υλοποίηση της διασύνδεσης.
«Η γεωπολιτική θέση της Κύπρου αναβαθμίζεται ως ενεργειακός κόμβος στην Ανατολική Μεσόγειο καθώς η δυναμική ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στις περιοχές παραγωγής επιτάσσει τη δημιουργία στρατηγικών διασυνδέσεων όπως η GSI και η GREGY (Ελλάδα - Αίγυπτος)», είχε δηλώσει ο Κύπριος Υπουργός Ενέργειας στο πρόσφατο Συνέδριο του Economist.
Στην Ευρώπη ποντάρουν Ελλάδα και Κύπρος
Ελλάδα και Κύπρος ποντάρουν στην Ευρώπη για να «θωρακίσουν» γεωπολιτικά το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης. Έτσι, οι υπουργοί Ενέργειας των δύο χωρών θα ακολουθήσουν από κοινού γραμμή προβολής του έργου ως ευρωπαϊκού με αυστηρή στάση προς την Ευρώπη στο Συμβούλιο Υπουργών στις 15 Ιουλίου.
Από την πλευρά της η Ελλάδα, είχε προχωρήσει ήδη σε ένα πολύ σημαντικό βήμα τον περασμένο μήνα στο Λουξεμβούργο στο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας, πετυχαίνοντας την ένταξη ρητής αναφοράς στα συμπεράσματα του Συμβουλίου Υπουργών της Ε.Ε. σχετικά με την ανάγκη προστασίας των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI) - όπως τα διασυνοριακά υποθαλάσσια καλώδια - από παρεμβάσεις και εμπόδια τρίτων χωρών.
«Το έργο αυτό δεν είναι διμερές - είναι ευρωπαϊκό. Το έχω θέσει ήδη δύο φορές στο Συμβούλιο Υπουργών: πρόκειται για ευρωπαϊκό έργο στρατηγικής σημασίας και αναμένουμε από την Ευρώπη να πάψει να είναι σιωπηλή. Οφείλει να μιλήσει δυνατά, να είναι απαιτητική απέναντι σε κράτη που διεκδικούν ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Διαφορετικά, τα κονδύλια πρέπει να διακοπούν. Ελλάδα και Κύπρος οφείλουν να υιοθετήσουν αυστηρή στάση και να διαμηνύσουν ξεκάθαρα ότι καμία τρίτη χώρα δεν μπορεί να παρεμβαίνει ή να παρεμποδίζει κρίσιμα ευρωπαϊκά έργα υποδομής χωρίς συνέπειες. Δεν μπορεί να διεκδικεί ευρωπαϊκούς πόρους όταν παρακωλύει την υλοποίηση ευρωπαϊκών έργων. Αυτή ακριβώς είναι και η γραμμή που, μαζί με τον συνάδελφο κ. Παπασταύρου , θα προβάλλουμε στο επόμενο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας στις 15 Ιουλίου», ανέφερε σχετικά ο Κύπριος υπουργός Ενέργειας στους «Διαλόγους της Νισύρου».
Από την πλευρά του, ο αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, Κωστής Χατζηδάκης, σε ερώτηση για την ηλεκτρική διασύνδεση με την Κύπρο στο πλαίσιο του ίδιου Συνεδρίου εμφανίστηκε αισιόδοξος για την υλοποίηση του έργου. Ανέφερε ότι «παρόμοιες συζητήσεις σαν και αυτές που κάνουμε τώρα για τη διασύνδεση, κάναμε πριν από μερικούς μήνες για το τουρκολιβυκό μνημόνιο και την ισχύ του νοτίως της Κρήτης, όπως και για τον θαλάσσιο χωροταξικό συνδυασμό. Δεν τις κάνουμε πια. Κάτι θέλω να πω με αυτό, κρατήστε το».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
