Το μπλόκο του ρωσικού αερίου από την ΕΕ είναι πλέον γεγονός μετά και τη χθεσινή συνεδρίαση του Συμβουλίου Υπουργών στο Λουξεμβούργο, όπου αποφασίστηκε κατά πλειοψηφία η σταδιακή κατάργηση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου και πετρελαίου έως τον Ιανουάριο του 2028, ανοίγοντας ουσιαστικά τον δρόμο για την εδραίωση του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).
Με την απαγόρευση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου, η ΕΕ στοχεύει στη διακοπή μιας βασικής πηγής χρηματοδότησης για τη Μόσχα. Παράλληλα, η σταθερή και αυξανόμενη ροή του το καθιστά βασικό πυλώνα ενεργειακής ασφάλειας για την Ευρώπη σε μια περίοδο που κυριαρχείται από την αβεβαιότητα του πολέμου στην Ουκρανία.
Ωστόσο, το υψηλότερο κόστος μεταφοράς και υγροποίησής του, δημιουργεί σημαντικές προκλήσεις στην καθολική υιοθέτησή του.
Η προσπάθεια για απεξάρτηση από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2022, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Παρά τη σχεδόν πλήρη διακοπή εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου, η ΕΕ παραμένει σημαντικά εξαρτημένη από το ρωσικό φυσικό αέριο, το οποίο κάλυπτε το 19% των συνολικών εισαγωγών το 2024, έναντι 45% το 2021.
Σταδιακός ο αποκλεισμός του ρωσικού αερίου
Ειδικότερα, χθες αποφασίστηκε αρχικά η απαγόρευση εισαγωγών ρωσικού αερίου με νέα συμβόλαια από τον Ιανουάριο του 2026, στη συνέχεια η λήξη των υφιστάμενων βραχυπρόθεσμων συμβολαίων από τον Ιούνιο του 2026 και τέλος η λήξη των μακροπρόθεσμων συμβολαίων τον Ιανουάριο του 2028.
Σημειώνεται ότι η Σλοβακία και η Ουγγαρία, χώρες με υψηλή εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο, καταψήφισαν την πρόταση.
Όπως ανέφερε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, η χώρα μας στηρίζει τον κανονισμό Repower EU για την απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο, αλλά πρέπει να αποτρέψει ενδεχόμενη παράκαμψη της απαγόρευσης εισαγωγής του ρωσικού φυσικού αερίου.
Ονομαστική πρόβλεψη για τον TurkStream
Λόγω των σημαντικών ποσοτήτων εισαγωγής φυσικού αερίου μέσω Ρωσίας, στο άρθρο 7(α) του Κανονισμού ενσωματώθηκε ονομαστική πρόβλεψη για τον αγωγό TurkStream, ο οποίος ξεκινά από τη Ρωσία, διέρχεται από την Τουρκία και παραδίδει φυσικό αέριο αποκλειστικά ρωσικής προέλευσης στο σημείο διασύνδεσης Βουλγαρίας - Τουρκίας (Strandzha 2 / Malkoclar).
Παράλληλα, οποιεσδήποτε άλλες ροές φυσικού αερίου μέσω Τουρκίας προς Βουλγαρία και Ελλάδα θεωρούνται ως ρωσικής προέλευσης, μέχρι την παροχή αδιαμφισβήτητων αποδεικτικών στοιχείων (unambiguous evidence) για τη μη ρωσική προέλευσή τους.
Οι όροι αυτοί εφαρμόζονται κατά κύριο λόγο και στον δεύτερο αγωγό διασύνδεσης Βουλγαρίας–Τουρκίας (Strandzha 1 / Malkoclar), ο οποίος μεταφέρει φυσικό αέριο ρωσικής προέλευσης, τόσο μέσω αγωγών όπως ο BlueStream, όσο και μέσω υποδομών LNG (πέντε σημεία FSRU εντός της Τουρκίας), μαζί με ποσότητες ΦΑ/ΥΦΑ από άλλες τρίτες χώρες.
Σύμφωνα με πηγές κοντά στο ΥΠΕΝ, η πρόβλεψη αυτή έχει ως στόχο να αποτρέψει ενδεχόμενη παράκαμψη της ευρωπαϊκής απαγόρευσης στις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου. Σύμφωνα με το άρθρο 7(α) του υπό διαμόρφωση Κανονισμού, όλες οι ροές φυσικού αερίου μέσω της Τουρκίας προς τη Βουλγαρία και την Ελλάδα θεωρούνται ρωσικής προέλευσης, εκτός αν προσκομιστούν αδιαμφισβήτητα στοιχεία για το αντίθετο.
«Χαιρετίζουμε τη ρητή πρόβλεψη για τον αγωγό Turk Stream που μας προστατεύει από την καταστρατήγηση της απαγόρευσης», ανέφερε σχετικά ο Έλληνας Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Η στάση της Ελλάδας
«Στηρίζουμε τον κανονισμό REPowerEU, καθώς οδηγεί την Ευρώπη σε ενεργειακή ανεξαρτησία», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Παπασταύρου.
Θυμίζουμε ότι η στάση της χώρας μας ως προς την απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο έως τώρα ήταν πιο επιφυλακτική, αφού το αμερικανικό LNG εξακολουθεί να είναι ακριβότερο. Ωστόσο, πλέον εμφανίζεται πιο αποφασισμένη, με την αλλαγή αυτή να συνδέεται άμεσα και με τη συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ για τους δασμούς, που άνοιξε τον δρόμο για μεγαλύτερες εξαγωγές αμερικανικού LNG προς την Ευρώπη.
Συγκεκριμένα, περί τα τέλη Ιουλίου ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, και η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, κατέληξαν σε μία συμφωνία, η οποία προβλέπει εισαγωγές ενέργειας από τις ΗΠΑ στην ΕΕ, οι οποίες επί του παρόντος είναι κυρίως αργό πετρέλαιο και υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), ύψους 250 δισ. δολαρίων ετησίως για τρία χρόνια.
Ναι μεν αλλά… κίνδυνος για ακριβό ρεύμα
Ωστόσο, η αντικατάσταση του ρωσικού αερίου από το υγροποιημένο LNG ενέχει και πολλές προκλήσεις λόγω του υψηλότερου κόστους μεταφοράς αλλά και της διαδικασίας υγροποίησης και η χρήση του ενδέχεται να προκαλέσει αυξήσεις στην εγχώρια αγορά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η χώρα μας πλήρωσε μερικές από τις υψηλότερες τιμές για εισαγόμενο LNG ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ για το 2024, καταβάλλοντας κατά μέσο όρο 53 ευρώ ανά μεγαβατώρα για εισαγόμενο LNG από τις ΗΠΑ, ποσό σημαντικά υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ, που ήταν 34 ευρώ.
Γενικά, οι τιμές του φυσικού αερίου παραμένουν ιδιαίτερα ευμετάβλητες και μάλιστα σε πρόσφατη ανάλυσή του το Institute for Energy Economics and Financial Analysis (IEEFA), σημειώθηκε ότι εάν η έντονη εξάρτηση της Ελλάδας από τις μονάδες παραγωγής φυσικού αερίου συνεχιστεί, τότε οι καταναλωτές ενδεχομένως να έρθουν αντιμέτωποι με υψηλότερα τιμολόγια ενέργειας.
Ρεκόρ εισαγωγών LNG στο εννεάμηνο
Το LNG φαίνεται να αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη δυναμική στη χώρα μας και μάλιστα, σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ για το εννεάμηνο του 2025, το υγροποιημένο φυσικό αέριο κάλυψε πάνω από το 40% των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου.
Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, κύριος προμηθευτής LNG παρέμειναν οι ΗΠΑ, οι οποίες κάλυψαν το 88% των εισαγωγών (19,62 TWh), ενώ ακολούθησαν η Νιγηρία, η Νορβηγία και η Αλγερία.
Αντίθετα, το ρωσικό αέριο χάνει τη δυναμική του και με βάση τα ίδια στοιχεία, τον Αύγουστο του 2025, οι εισαγωγές ρωσικού αερίου στην Ελλάδα μέσω αγωγού έφτασαν τις 1,64 TWh, μειωμένες κατά 40% σε σχέση με τον Ιούλιο, σημειώνοντας χαμηλό πενταμήνου.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
