Σταθερή, αν και επιφυλακτική, βελτίωση καταγράφει το επιχειρηματικό περιβάλλον για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με τη φθινοπωρινή έκδοση του 2025 για το «Βαρόμετρο των ΜμΕ της Ε.Ε.» της SMEunited, που παρουσιάστηκε στις Βρυξέλλες, όπως αναφέρει το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιώς (ΕΒΕΠ).
Ο Δείκτης Επιχειρηματικού Κλίματος διαμορφώθηκε στις 74,1 μονάδες, αγγίζοντας το υψηλότερο επίπεδο από το 2022 και ξεπερνώντας το βασικό όριο των 70 μονάδων. Ωστόσο, δεν σημειώνεται αντίστοιχη βελτίωση στην ποιοτική απασχόληση για το 2025.
Σε πρόσφατο φόρουμ στην Πορτογαλία αναδείχθηκε η πολυπλοκότητα του ορισμού της «ποιοτικής εργασίας», καθώς δεν υπάρχει ενιαίο κριτήριο που να καλύπτει όλες τις περιπτώσεις.
Τα θετικά αποτελέσματα αποδίδονται κυρίως στη σταθεροποίηση των τιμών ενέργειας, τη μείωση του πληθωρισμού και τη μείωση των επιτοκίων. Οι ΜμΕ της Βόρειας Ευρώπης επωφελούνται ταχύτερα από τη βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος, ιδιαίτερα στους τομείς του εμπορίου και της ενεργειακής έντασης.
Παράλληλα, οι ΜμΕ του Νότου διατηρούν καλές επιδόσεις σε υπηρεσίες και τουρισμό, με τη στήριξη του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ). Παρά τη θετική πορεία, η ανάκαμψη χαρακτηρίζεται ως εύθραυστη λόγω συνεχιζόμενης αβεβαιότητας.
Η οικονομική ανάκαμψη αποτυπώνεται κυρίως στη βελτίωση των επιχειρηματικών δεικτών, που ξεπέρασαν τις προσδοκίες κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025. Οι προβλέψεις για το δεύτερο εξάμηνο παραμένουν συγκρατημένες, λόγω της αβεβαιότητας και όχι λόγω επιδείνωσης των συνθηκών.
Τομείς όπως ο κύκλος εργασιών και οι παραγγελίες παρουσιάζουν ανοδική τάση, ενώ η μεταποίηση συνεχίζει να πιέζεται παρά τη χαλάρωση των περιορισμών κόστους. Αντίθετα, ο κατασκευαστικός κλάδος δείχνει σημάδια ανάκαμψης, υποβοηθούμενος από τη μείωση των επιτοκίων και τις νέες επενδύσεις. Στις υπηρεσίες, οι αυξήσεις τιμών οφείλονται κυρίως στους μισθούς, που αποτελούν βασικό παράγοντα του πληθωρισμού.
Παρά τη μικρή πτώση που αναμένεται στη συνολική κατάσταση, δείκτες όπως η απασχόληση και ο κύκλος εργασιών εμφανίζουν δυναμική. Η ένταση στην αγορά εργασίας έχει μειωθεί, με τα ποσοστά κενών θέσεων να βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο τετραετίας.
Οι μεσαίες επιχειρήσεις πρωτοστατούν στη δημιουργία θέσεων εργασίας, λόγω καλύτερης πρόσβασης σε χρηματοδότηση και μεγαλύτερης ανθεκτικότητας σε πιέσεις κόστους. Οι μικρές επιχειρήσεις ακολουθούν, ενώ οι πολύ μικρές παραμένουν ευάλωτες σε εξωτερικούς κραδασμούς.
Για την αντιμετώπιση της αβεβαιότητας, η ευρωπαϊκή πολιτική θα πρέπει να εστιάσει στη σταθεροποίηση του ενεργειακού και χρηματοδοτικού κόστους, καθώς και στη δημιουργία ενός προβλέψιμου επιχειρηματικού περιβάλλοντος που ενθαρρύνει την καινοτομία και τις επενδύσεις εντός της ενιαίας αγοράς.
Οι συζητήσεις αναφορικά με τον Χάρτη Πορείας για Ποιοτικές Θέσεις Εργασίας και την ισορροπία μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής επισημαίνουν τη σημασία των δίκαιων χώρων εργασίας για την ανταγωνιστικότητα των ΜμΕ.
Απαιτούνται προσαρμοσμένες λύσεις που αντανακλούν τις ιδιαιτερότητες των μικρών επιχειρήσεων. Η ευελιξία στις εργασιακές ρυθμίσεις, οι υπηρεσίες φροντίδας παιδιών και ηλικιωμένων, καθώς και πολιτικές προώθησης της ισότητας των φύλων, είναι κρίσιμες για την προσέλκυση και διατήρηση ταλέντων.
Σχετικά με το νέο Σχέδιο Δράσης για τον Ευρωπαϊκό Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων (EPSR), δίνεται έμφαση στην ανάγκη για μια πορεία χωρίς αποκλεισμούς και με βιώσιμη ανάπτυξη.
Ο πρόεδρος του ΕΒΕΠ, Βασίλης Κορκίδης, σχολίασε ότι οι προσδοκίες για το 2026 παραμένουν ανάμεικτες όσον αφορά το οικονομικό κλίμα και την ποιοτική απασχόληση. Η αύξηση του πραγματικού εισοδήματος έχει ενισχύσει την ιδιωτική κατανάλωση, οδηγώντας σε μικρή ανάκαμψη των ΜμΕ στην ΕΕ.
Τόνισε, ωστόσο, ότι οι αυξήσεις μισθών στην ΕΕ-27 θα πρέπει να συνδέονται με τους ατομικούς φόρους, το επιχειρηματικό κέρδος, το μισθολογικό κόστος, την παραγωγικότητα και τον πληθωρισμό. Οι δείκτες του ευρωβαρόμετρου δείχνουν ότι η ποιοτική εργασία στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις μπορεί να εξισορροπήσει την ανταγωνιστικότητα με την κοινωνική πρόοδο και συνοχή.