Μια νέα εποχή για την ενεργειακή ασφάλεια και τη γεωπολιτική θέση της Κύπρου φαίνεται να ξεκινά μετά την υπογραφή της συμφωνίας οριοθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) ανάμεσα σ' εκείνη και τον Λίβανο, η οποία μεταξύ άλλων προβλέπει και μελέτη σκοπιμότητας για την ηλεκτρική διασύνδεση των δύο χωρών.
Η συμφωνία, που παρέμενε «παγωμένη» επί 18 χρόνια λόγω πολιτικών αναταράξεων και τουρκικών πιέσεων προς τη Βηρυτό, ανοίγει πλέον τον δρόμο για την άρση της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου και αναμένεται να δώσει έμμεση ώθηση και στον «παγωμένο» μέχρι σήμερα GSI.
Παράλληλα, το έργο στοχεύει στην ενεργειακή σταθεροποίηση του Λιβάνου, ο οποίος αντιμετωπίζει χρόνιες διακοπές ρεύματος, ενώ ενισχύει τον ρόλο της Κύπρου ως ενεργειακού κόμβου στην Ανατολική Μεσόγειο.
Στο πλαίσιο της συμφωνίας, οι πρόεδροι των δύο χωρών, Νίκος Χριστοδουλίδης και Τζοζέφ Αούν, συμφώνησαν στη δημιουργία τεχνικών ομάδων εργασίας και στην υποβολή κοινού αιτήματος προς την Παγκόσμια Τράπεζα για εκπόνηση χρηματοδοτούμενης μελέτης σκοπιμότητας.
Έμμεση ώθηση στον «παγωμένο» GSI
Μια πιθανή ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου-Λιβάνου μπορεί να επηρεάσει θετικά και την προοπτική της διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου, η οποία παραμένει εδώ και καιρό «παγωμένη». Παρότι το έργο αντιμετωπίζει εμπόδια, από εκκρεμότητες με ρυθμιστικές αρχές μέχρι αμφιβολίες για τη βιωσιμότητά του, η νέα περιφερειακή δυναμική δημιουργεί παράθυρο ευκαιρίας, καθώς ο GSI θα αποκτούσε μια πιο ευρεία, περιφερειακή διάσταση.
Άλλωστε, η ΕΕ θεωρεί υψηλής στρατηγικής σημασίας τις διασυνδέσεις ηλεκτρικών δικτύων, θεωρώντας τις ζωτικής σημασίας για την ενεργειακή μετάβαση, την ενσωμάτωση ΑΠΕ, τη μείωση τιμών ενέργειας και την ενεργειακή ασφάλεια έως το 2050.
Μάλιστα, ένα τέτοιο έργο θα μπορούσε να επεκτείνει το ευρωπαϊκό δίκτυο έως τη Μέση Ανατολή, στόχος που συνδέεται και με την ευρωπαϊκή στρατηγική στήριξης προς τον Λίβανο.
Παράλληλα, η διασύνδεση Κύπρου-Λιβάνου δε θα ενίσχυε μόνο τη γεωπολιτική θέση της Κύπρου ως ενεργειακού κόμβου, αλλά θα μπορούσε να προσελκύσει μεγαλύτερη στήριξη από ΕΕ και ΗΠΑ. Άλλωστε, ήδη η εμπλοκή της Παγκόσμιας Τράπεζας για την εκπόνηση της σχετικής μελέτης αποδεικνύει ότι η πρωτοβουλία έχει διεθνή εμβέλεια και προοπτική.
Ταυτόχρονα, μια ενεργειακά διασυνδεδεμένη Κύπρος με τον Λίβανο και δυνητικά με το Ισραήλ ενισχύει το περιφερειακό πλαίσιο σταθερότητας και καθιστά πιο ελκυστική την προοπτική διασύνδεσης της Κύπρου με την Ελλάδα.
Ανοίγει ο δρόμος για την άρση της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου
Για την Κύπρο, η νέα διασύνδεση σημαίνει μεγαλύτερη ασφάλεια εφοδιασμού και σταδιακή άρση της ενεργειακής απομόνωσης.
Το νησί θα αποκτήσει ακόμη μία γραμμή σύνδεσης πέρα από τον άξονα Ελλάδας-Ισραήλ, ο οποίος παραμένει αμφίβολος. Αυτό επιτρέπει πολύ μεγαλύτερη διείσδυση ΑΠΕ μέσω εισαγωγών και εξαγωγών, αφού μέχρι στιγμής η Κύπρος έχει τεράστιες ποσότητες περίσσειας ενέργειας από φωτοβολταϊκά.
Σε γεωπολιτικό επίπεδο, η Κύπρος ενισχύει τα κυριαρχικά της δικαιώματα και αναβαθμίζεται ως ενεργειακός κόμβος μεταξύ ΕΕ και Μέσης Ανατολής, με υποδομές που ενδιαφέρουν ευρωπαϊκούς θεσμούς, διεθνείς χρηματοδότες και χώρες του Κόλπου.
Παράλληλα, η εξέλιξη αυτή μπορεί να προσελκύσει επενδύσεις σε ΑΠΕ, φυσικό αέριο και αποθήκευση, βελτιώνοντας την ανταγωνιστικότητα της κυπριακής οικονομίας και μειώνοντας σταδιακά το υψηλό κόστος ηλεκτρικής ενέργειας για νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Θυμίζουμε ότι η Κύπρος παραμένει το μοναδικό κράτος-μέλος της ΕΕ που δεν διαθέτει ηλεκτρική διασύνδεση, με αποτέλεσμα να παράγει όλη την ενέργειά της στο εσωτερικό της και παράλληλα το ηλεκτρικό της σύστημα στηρίζεται κατά 75,5% στο πετρέλαιο, το ακριβότερο και πλέον ρυπογόνο καύσιμο.
Έτσι, η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος είναι από τις υψηλότερες στην Ευρώπη και μάλιστα 60% πάνω από το ρεύμα στην Ελλάδα με τα κυπριακά νοικοκυριά να πληρώνουν πάνω από 32 λεπτά του ευρώ ανά κιλοβατώρα.
Η μικρή και απομονωμένη αγορά ενέργειας της Κύπρου έχει καταστεί προσοδοφόρα για λίγους επενδυτές, με τα συμφέροντα αυτά να μην επιθυμούν αλλαγές. Από τη μία οι εισαγωγείς καυσίμων που επωφελούνται από εισαγωγές άνω των 600 εκατ. ευρώ ετησίως, και από την άλλη οι παραγωγοί ΑΠΕ που αποζημιώνονται σε υψηλότερες τιμές από την ευρωπαϊκή αγορά.
Ενεργειακή σταθερότητα για τον Λίβανο
Για τον Λίβανο, η ηλεκτρική διασύνδεση με την Κύπρο μπορεί να αποτελέσει σημαντικό βήμα σταθεροποίησης. Η χώρα βιώνει σοβαρά προβλήματα επάρκειας ηλεκτροδότησης, με σχεδόν το ένα τρίτο της ημέρας να καταγράφονται διακοπές ρεύματος και έχει ήδη λάβει δάνειο 250 εκατ. δολαρίων από την Παγκόσμια Τράπεζα για την ανασυγκρότηση του δικτύου της.
Μια ενδεχόμενη διασύνδεση θα προσφέρει πρόσβαση σε πιο αξιόπιστη και οικονομικότερη ενέργεια, καλύτερη διαχείριση φορτίου και μείωση των μπλακ άουτ. Παράλληλα, μπορεί να προσελκύσει ιδιωτικές επενδύσεις, να οδηγήσει σε εκσυγχρονισμό του λιβανέζικου δικτύου και να ενισχύσει τη συνεργασία με την ΕΕ και την Κύπρο, συμβάλλοντας στη σταθερότητα της λιβανέζικης οικονομίας.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
