Την επανεκκίνηση του προγράμματος «Απόλλων» για τη μείωση του ενεργειακού κόστους των ευάλωτων νοικοκυριών μέσω των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, το οποίο βρισκόταν σε αδράνεια από το 2023, σηματοδοτεί η υπογραφή της χθεσινής Κοινής Υπουργικής Απόφασης.
Παρά την απώλεια των ευρωπαϊκών κονδυλίων, ύψους 100 εκατ. ευρώ, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας επιχειρεί να δώσει συνέχεια στο πρόγραμμα, αναζητώντας πλέον λύσεις μέσω εθνικής χρηματοδότησης, ώστε να μη χαθεί ο συνολικός σχεδιασμός, αλλά και το αναπτυξιακό αποτύπωμα που αυτός συνεπάγεται.
Η σχετική ΚΥΑ υπεγράφη χθες από τον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκο Πιερρακάκη, και τον Υπουργό και τον Υφυπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρο Παπασταύρο και Νίκο Τσάφο.
Θυμίζουμε ότι την εξέλιξη αυτή την είχε προαναγγείλει πρόσφατα από το βήμα της Βουλής ο κ. Παπασταύρου, λέγοντας μάλιστα ότι το πρόγραμμα θα «επιστρέψει» με βελτιωμένο πλαίσιο και εναλλακτική χρηματοδότηση, ώστε να πετύχει τον κεντρικό στόχο που δεν είναι άλλη από τη στήριξη των ενεργειακά ευάλωτων νοικοκυριών.
Η αρχική παρουσίαση το 2023 και τα χαμένα κονδύλια από το ΤΑΑ
Μέσω του «Απόλλων», στόχος είναι να επωφεληθούν οι 13 περιφέρειες και οι 332 δήμοι για μέρος της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνουν στα δημοτικά κτίρια, στον οδοφωτισμό και στα αντλιοστάσιά τους και 127.500 δικαιούχοι του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου Α, νοικοκυριά δηλαδή με ετήσιο εισόδημα έως 5.400 ευρώ και επιπλέον, 9.455 παροχές κατανάλωσης των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ) και 3.570 παροχές κατανάλωσης που εξυπηρετούν ανάγκες των Τοπικών και Γενικών Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων (ΓΟΕΒ/ΤΟΕΒ).
Το πρόγραμμα προβλέπει την ανάπτυξη σταθμών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας μέσω ανταγωνιστικών διαδικασιών σε όλη την επικράτεια στις οποίες θα συμμετέχουν έργα που έχουν διασφαλίσει όρους σύνδεσης με το δίκτυο και η παραγόμενη ενέργειά τους θα συμψηφίζεται με το μοντέλο του εικονικού ταυτοχρονισμένου συμψηφισμού με τις καταναλώσεις των ωφελούμενων.
Το «Απόλλων», που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 2023, φιλοδοξούσε να αποτελέσει το μεγαλύτερο πρόγραμμα ενεργειακού συμψηφισμού στη χώρα, συνδυάζοντας την ενεργειακή με την κοινωνική πολιτική, και συντελώντας στο να αποκτήσουν οι ΑΠΕ ακόμα πιο έντονο και θετικό, κοινωνικό αποτύπωμα.
Το πρόγραμμα αρχικά περιελάμβανε τρεις φάσεις. Η πρώτη προέβλεπε τη σύσταση των απαραίτητων νομικών οντοτήτων ανά Περιφέρεια και την καταγραφή των ενεργειακών αναγκών των ωφελούμενων, ώστε να προσδιοριστούν τα προφίλ κατανάλωσης και να σχεδιαστούν τα απαιτούμενα έργα ΑΠΕ και οι ποσότητες ενέργειας που θα καλύπτονται μέσω συμψηφισμού και εικονικού ταυτοχρονισμού.
Μάλιστα, επειδή η διαδικασία αυτή είναι σύνθετη και χρονοβόρα, προβλεπόταν η ανάθεση σε εξωτερικούς συμβούλους, οι οποίοι θα υποστήριζαν τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και θα παρέδιδαν για καθεμία από τις 13 Περιφέρειες μία Ενεργειακή Κοινότητα Πολιτών και αντίστοιχη μελέτη με τις ανάγκες σε «πράσινη» ενέργεια.
Στη δεύτερη φάση, βάσει των μελετών αυτών, θα προκηρύσσονταν διαγωνισμοί για την επιλογή των αναδόχων και των έργων ΑΠΕ που θα κάλυπταν ενεργειακά τις Ενεργειακές Κοινότητες.
Ο αρχικός σχεδιασμός περιελάμβανε και μία τρίτη φάση που αφορούσε την υλοποίηση, δηλαδή την κατασκευή και ηλεκτρισμό των έργων. Οι ανάδοχοι, πέρα από την κατασκευή των μονάδων ΑΠΕ, θα είχαν την ευθύνη και για τη διαχείριση της παραγόμενης ενέργειας καθώς και για τον ενεργειακό συμψηφισμό της κατανάλωσης των ωφελούμενων.
«Η υλοποίηση και των τριών φάσεων μέχρι και τη λειτουργία όλων των έργων για την κάλυψη όλων των Περιφερειών -εφόσον είναι τεχνικά εφικτό- εκτιμάται σε 36 μήνες από σήμερα», αναφερόταν σε σχετική ανακοίνωση του ΥΠΕΝ τον Νοέμβριο του 2023.
Το πρόγραμμα είχε αρχικά σχεδιαστεί ώστε να χρηματοδοτήσει την πρώτη φάση ανάπτυξής του μέσω ευρωπαϊκών πόρων, ωστόσο η καθυστέρηση στην ωρίμανση των απαραίτητων διαδικασιών οδήγησε στην απένταξή του από το Ταμείο Ανάκαμψης και στην απώλεια κονδυλίων ύψους 100 εκατ. ευρώ.
Σε τροχιά επανασχεδιασμού με όχημα εθνικούς πόρους
Σύμφωνα με πηγές κοντά στο ΥΠΕΝ, πλέον, η συνέχισή του θα στηριχθεί σε εθνικούς πόρους - με το ποσό να μην έχει γίνει ακόμη γνωστό- γεγονός που αλλάζει το χρηματοδοτικό πλαίσιο αλλά όχι τον βασικό του στόχο, ο οποίος παραμένει η ενίσχυση της ενεργειακής μετάβασης και της συμμετοχής φορέων και πολιτών σε σχήματα συλλογικής παραγωγής και κατανάλωσης ενέργειας.
Πάνω από δύο χρόνια μετά, με την υπογραφή της εν λόγω ΚΥΑ, βασική φιλοδοξία του Υπουργείου είναι η μείωση του ενεργειακού κόστους για τα ευάλωτα νοικοκυριά, μέσω της αξιοποίησης της πράσινης ενέργειας, με τρόπο που αποφέρει άμεσο όφελος σε όλους τους δικαιούχους του ΚΟΤ Α.
Έτσι, μπαίνει σε τροχιά υλοποίησης το πρώτο σκέλος του προγράμματος «Απόλλων», με διευρυμένη -μάλιστα- περίμετρο δικαιούχων του προγράμματος από την αρχική εκδοχή του.
Το κρίσιμο ζητούμενο της πρώτης φάσης είναι να ενεργοποιηθεί το πρόγραμμα χωρίς καθυστερήσεις, να εξασφαλίσει ανταγωνιστικό κόστος και να διαμορφωθεί ένας μηχανισμός στήριξης με διάρκεια και αντοχή στον χρόνο.
Εφόσον το χρονοδιάγραμμα τηρηθεί, τα τέλη Ιανουαρίου αναμένεται να αποτελέσουν το πρώτο ουσιαστικό τεστ για το κατά πόσο το πρόγραμμα «Απόλλων» μπορεί να μετατρέψει την παραγωγή πράσινης ενέργειας σε ένα σταθερό εργαλείο προστασίας των ευάλωτων.
Παράλληλα, προβλέπεται η έκδοση νέας ΚΥΑ, που θα αφορά το δεύτερο σκέλος του προγράμματος, δηλαδή την επέκτασή του στους ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού, στους ΤΟΕΒ/ΓΟΕΒ, καθώς και στις ΔΕΥΑ και τους διαδόχους τους.
Σε αυτό το στάδιο, όπως έχει αφήσει να εννοηθεί ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Νίκος Τσάφος, η κυβέρνηση εξετάζει διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία και ένα πιο λειτουργικό οικονομικό μοντέλο, προκειμένου τα έργα να ευθυγραμμιστούν καλύτερα με τις πραγματικές καταναλωτικές ανάγκες και να διασφαλιστεί η βιωσιμότητά τους.
Το χρονοδιάγραμμα και οι προϋποθέσεις των διαγωνισμών
Αξίζει να σημειώσουμε ότι το πρόγραμμα προβλέπει επιπροσθέτως την υλοποίηση ειδικών κατά τεχνολογία μειοδοτικών ανταγωνιστικών διαδικασιών για τη χορήγηση λειτουργικής ενίσχυσης σε:
- Αιολικούς σταθμούς συνολικής ισχύος 400 MW, και
- Φωτοβολταϊκούς σταθμούς με ενσωματωμένη μονάδα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας συνολικής ισχύος 200 MW,
Οι ανταγωνιστικές διαδικασίες θα διενεργηθούν από τη ΡΑΑΕΥ το αμέσως επόμενο διάστημα. Η ΚΥΑ καθορίζει, μεταξύ άλλων το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης κάθε ανταγωνιστικής διαδικασίας, το οποίο έχει ως εξής:
- Οι φωτοβολταϊκοί σταθμοί με μπαταρία πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως 31 Δεκεμβρίου 2027.
- Οι αιολικοί σταθμοί πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως 30 Σεπτεμβρίου 2028.
Όπως σημειώνεται, κανένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο δεν μπορεί να επιλεγεί για ποσοστό άνω του 25% της δημοπρατούμενης ισχύος, με στόχο την ενίσχυση του ανταγωνισμού.
Σύμφωνα με όσα ορίζει η σχετική ΚΥΑ, βασική προϋπόθεση συμμετοχής στις ανταγωνιστικές διαδικασίες είναι τα έργα να θεωρούνται ώριμα, δηλαδή να διαθέτουν Οριστική Προσφορά Σύνδεσης.
Στον διαγωνισμό μπορούν να συμμετέχουν και φωτοβολταϊκοί σταθμοί χωρίς μπαταρία, υπό την προϋπόθεση ότι, εφόσον επιλεγούν, θα τροποποιήσουν τις άδειές τους για την προσθήκη μονάδας αποθήκευσης.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
