Βέρτιγκο σε κυβέρνηση - προϋπολογισμό προκαλεί η εκτόξευση των τιμών ενέργειας

Εκρηκτικό μηχανισμό στα θεμέλια του προϋπολογισμού βάζει η ξέφρενη κούρσα των τιμών στο ηλεκτρικό ρεύμα και το φυσικό αέριο που όλα δείχνουν ότι θα τραβήξει σε βάθος χρόνου προκαλώντας έντονη ανησυχία και προβληματισμό στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης.

Παράλληλα η ενεργειακή κρίση προκαλεί παράπλευρες απώλειες στο μέτωπο της ανάπτυξης απειλώντας με επιβράδυνση ου ρυθμού κυρίως λόγω της  συρρίκνωσης της κατανάλωσης και του κλίματος αβεβαιότητα στην αγορά που «φρενάρει» «επεκτατικές» επιχειρηματικές κινήσεις.

Το δημοσιονομικό τοπίο για το δεύτερο εξάμηνο του έτους θολώνει καθώς οι κυβερνητικές προβλέψεις για το κόστος στα κρατικά ταμεία και τις επιπτώσεις στην ανάπτυξη από την πληθωριστική καταιγίδα είναι μετέωρες δεδομένου τόσο η χονδρική τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος όσο και του φυσικού αερίου κινούνται σε αισθητά υψηλότερα επίπεδα συγκριτικά με το βασικό σενάριο του υπουργείου Οικονομικών. Η τιμή του φυσικού αερίου σκαρφάλωσε χθες στα 140 ευρώ ενώ του ηλεκτρικού ρεύματος εκτινάχθηκε στα 340 ευρώ η μεγαβατώρα όταν το κυβερνητικό σχέδιο για το είδος και το εύρος των αντισταθμιστικών παρεμβάσεων το δεύτερο εξάμηνο του έτους έχει στηριχθεί στην παραδοχή ότι η τιμή χονδρικής του ρεύματος θα κινηθεί στα 225 ευρώ η μεγαβατώρα.

Με βάση το κυβερνητικό σενάριο η ενεργοποίηση  από την 1η Ιουλίου του νέου Μηχανισμού για την επιβολή πλαφόν στις τιμές χονδρικής της ηλεκτρικής ενέργειας και η αναστολή της ρήτρας αναπροσαρμογής των τιμολογίων ρεύματος επιβαρύνει το προϋπολογισμό με 150 εκατ. ευρώ το μήνα αλλά όπως επισημαίνουν αρμόδια στελέχη ο στόχος μάλλον έχει χαθεί και σε περίπτωση που δεν κοπάσει η τρικυμία δεν αποκλείουν η δημοσιονομική αιμορραγία να ξεπεράσει ακόμα και τα 250 εκατ. ευρώ το μήνα δεδομένου ότι θα απαιτηθούν δραστικότερα και ακριβότερα μέτρα στήριξης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων.  

Μπροστά σε αυτή τα κατάσταση τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου βάζουν πλέον στο τραπέζι το ενδεχόμενο νέας αναθεώρησης του προϋπολογισμού με αύξηση των κονδυλίων για τις αντιπληθωριστικές παρεμβάσεις, πράγμα που θα ασκήσει ανοδικές πιέσεις στο έλλειμμα υπονομεύοντας το στόχο για συγκράτηση στη περιοχή του 3% του ΑΕΠ. Αν και από τη μέχρι στιγμής θετική πορεία του προϋπολογισμού προκύπτει «μαξιλάρι ασφαλείας» για κάλυψη αποκλίσεων λόγω κυρίως του πλεονάσματος στα φορολογικά έσοδα ωστόσο με το ρευστό και απρόβλεπτο σκηνικό στην αγορά ενέργειας ουδείς είναι σε θέση να προβεί σε «ρεαλιστικές» εκτιμήσεις για το τελικό ύψος της δημοσιονομικής ζημιάς.  

Η εξίσωση που καλείται να λύσει το υπουργείο Οικονομικών γίνεται ακόμα πιο περίπλοκη καθώς:

1. Με τα σημερινά δεδομένα ο δημοσιονομικός χώρος για πρόσθετες παρεμβάσεις έχει εξαντληθεί όπως άλλωστε διακηρύττει σε όλους τους τόνους η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών. Συνεπώς τα όποια νέα μέτρα απαιτηθούν θα «χτυπήσουν» το έλλειμμα. Σύμφωνα με τον κ. Σταικούρα νέα μέτρα για ενίσχυση της στήριξης των νοικοκυριών θα υπάρξουν μόνο στη περίπτωση που τους επόμενους μήνες απελευθερωθεί ταμειακός χώρος. Το μήνυμα που εκπέμπει το οικονομικό επιτελείο είναι σαφές: η κυβέρνηση δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να θέσει σε κίνδυνο το στρατηγικό στόχο για επαναφορά της χώρας στο δρόμο της δημοσιονομικής εξυγίανσης.
2. Η ένταση των πιέσεων στο προϋπολογισμό από την ενεργειακή κρίση δυσχεραίνει την επίτευξη του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 1,1% του ΑΕΠ το 2023 δεδομένου και του πρόσθετού κόστους από την υλοποίηση των δεσμεύσεων της κυβέρνησης για διεύρυνση του πακέτου των φορο-ελαφρύνσεων το επόμενο έτος με αιχμή του δόρατος την επέκταση της κατάργησης της εισφοράς αλληλεγγύης στους εργαζόμενους στο δημόσιο και τους συνταξιούχους, την περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, την αύξηση των συντάξεων και τη μείωση των φορολογικών συντελεστών για τη μεσαία τάξη και τις επιχειρήσεις.  

Πάντως η τροχιά που έχουν πάρει οι τιμές στην ενέργεια και τα τρόφιμα σπρώχνει  τη κυβέρνηση στην συνέχιση των επιδοτήσεων στους λογαριασμούς, στην επέκταση του επιδόματος για τη βενζίνη και το ντίζελ κίνησης και στη χορήγηση νέων εισοδηματικών ενισχύσεων σε αδύναμα και ευάλωτα νοικοκυριά με τη μορφή της επιταγής ακρίβειας που δόθηκε το Πάσχα.