Τι πληρώνει φέτος ο τομέας τουρισμού και ο... τυλιχτής των 3.600 ευρώ

Υψηλές αμοιβές στα κορυφαία στελέχη και χαμηλές ή μέτριες στους εργαζομένους που βρίσκονται στη βάση της μισθολογικής πυραμίδας προσφέρει ο τομέας τουρισμού στην Ελλάδα, που αντιμετωπίζει μεγάλες ελλείψεις ανειδίκευτου και εξειδικευμένου προσωπικού. Στον επισιτισμό, οι ελλείψεις ακόμη και σε δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς είναι μεγάλες και προκάλεσε αίσθηση, πρόσφατα, αγγελία που δημοσίευσε σουβλατζίδικο στη Μύκονο, ζητώντας τυλιχτή σουβλακιών με μισθό 3.600 ευρώ.

Αποκαλυπτικά για τη διάρθρωση των αμοιβών στον τομέα του τουρισμού είναι τα στοιχεία που δημοσίευσε πρόσφατα η διεθνής εταιρεία παροχής υπηρεσιών διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού, Randstad, στο πλαίσιο της ευρύτερης έρευνας για τις αμοιβές, HR Trends 2023.

Οι αμοιβές στον τομέα του τουρισμού (ευρώ/μήνα)*

Πηγή: Randstad

_{*Οι αναγραφόμενες αποδοχές αναφέρονται σε μεικτές αποδοχές και βασίζονται σε 14 μισθούς ανά έτος.}

Όπως προκύπτει από τα στοιχεία του πίνακα, στην κορυφή της... τροφικής αλυσίδας του τουρισμού οι προσφερόμενες αμοιβές είναι άκρως ικανοποιητικές. Ένας σεφ με διευθυντικά καθήκοντα ή ένας διευθυντής ξενοδοχείου μπορεί να λαμβάνουν έως και 9.000 ευρώ τον μήνα.

Στη βάση της πυραμίδας, όμως, οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις δεν δίνουν την εικόνα ενός κλάδου που προσπαθεί να ανεβάσει τις αμοιβές για να προσελκύσει προσωπικό και να καλύψει τα κενά δεκάδων χιλιάδων θέσεων εργασίας που εμφανίζονται, σε μια χρονιά όπου αναμένεται να ξεπερασθεί ακόμη και το ρεκόρ του 2019 σε αριθμό επισκεπτών και έσοδα.

Σε βασικές ειδικότητες, όπως σερβιτόροι, υπάλληλοι υποδοχής και καμαριέρες, οι ελάχιστες αμοιβές διαμορφώνονται γύρω στα 1.200 ευρώ τον μήνα. Το ποσό μπορεί να φαίνεται σχετικά μεγάλο, στην πραγματικότητα όμως βρίσκεται κοντά στον κατώτατο μισθό. Η Randstad παρουσιάζει τις μεικτές μηνιαίες αποδοχές με βάση 14 μισθούς τον χρόνο. Αυτό σημαίνει ότι ένας μισθός 1.200 ευρώ τον μήνα αντιστοιχεί σε καθαρές αποδοχές 816 ευρώ.

Σημειώνεται ότι σε αυτό το επίπεδο βρίσκεται ο κατώτατος μισθός στον τουρισμό, σύμφωνα με τη νέα κλαδική συλλογική σύμβαση εργασίας, που κηρύχθηκε υποχρεωτική για όλες τις επιχειρήσεις του κλάδου τον Απρίλιο, με απόφαση του υπουργού Εργασίας. Ειδικότερα, ο κατώτατος μισθός διαμορφώνεται στα 820 ευρώ, δηλαδή περίπου 5% υψηλότερα από τον κατώτατο μισθό του ιδιωτικού τομέα.

Το στοίχημα της προσέλκυσης εργαζομένων

Οι αμοιβές στον τομέα του τουρισμού δεν φαίνεται να αποτελούν δέλεαρ για την προσέλκυση προσωπικού, ώστε να καλυφθούν τα μεγάλα κενά, που υπολογίζεται ότι φέτος, συνολικά σε καταλύματα και εστίαση, πιθανόν να υπερβαίνουν και τις 80.000 θέσεις εργασίας.

Απευθυνόμενος στην περυσινή γενική συνέλευση του ΣΕΤΕ, ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, είχε προτρέψει τους επιχειρηματίες να προσφέρουν καλύτερες αμοιβές, τονίζοντας:

• «Καθώς η έλλειψη προσωπικού στον κλάδο γίνεται απειλητική, απαιτεί νέους τρόπους προσέγγισης: με την επιμήκυνση, για παράδειγμα, της τουριστικής περιόδου, με ειδικές συμφωνίες για απασχόληση εργαζομένων από το εξωτερικό, αλλά και με τη σύνδεση του τουρισμού με άλλες δραστηριότητας από το φθινόπωρο και μετά. Απαιτεί, όμως, επένδυση και στον ανθρώπινο παράγοντα. Γιατί ο τουρισμός πρέπει να είναι ελκυστικός όχι μόνο στους επισκέπτες, αλλά και σε όσους εργάζονται σε αυτόν. Κάτι που παραπέμπει σε καλύτερους μισθούς και όρους εργασίας».

Υπάρχουν ενδείξεις ότι, ενόψει της εισόδου στη θερινή περίοδο, ορισμένες επιχειρήσεις κυρίως από την εστίαση και όχι από τα καταλύματα αναγκάζονται να προσφέρουν αμοιβές που φαίνονται εξωπραγματικές, ώστε να καλύψουν κρίσιμα κενά. Η περίπτωση με την αγγελία για τυλιχτή σουβλακιών στη Μύκονο με 3.600 ευρώ, αμοιβή μάλιστα που αναφέρεται ότι είναι «συζητήσιμη» (δηλαδή θα μπορούσε να συμφωνηθεί και μεγαλύτερη) είναι χαρακτηριστική, αν και πρέπει να σημειωθεί ότι απευθύνεται μόνο σε έμπειρους εργαζομένους (τουλάχιστον 24 μήνες εμπειρία σε τέτοια θέση) και για απασχόληση 10 ωρών ημερησίως.

Ωστόσο, αυτή η περίπτωση αποτελεί την εξαίρεση και όχι τον κανόνα στο... χρηματιστήριο της εργασίας στον τουρισμό και επισιτισμό. Οι επιχειρηματίες θέλουν να αποφύγουν μια γενικευμένη προσπάθεια προσέλκυσης προσωπικού με μεγάλες αυξήσεις στις αμοιβές, ενώ υπάρχουν πολλές καταγγελίες από την πλευρά των συνδικαλιστών του κλάδου ότι συχνά δεν εφαρμόζουν καν την κλαδική σύμβαση.

Τα κενά που θα μείνουν ακάλυπτα

Σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών του τομέα φιλοξενίας και επισιτισμού είναι αναπόφευκτο και φέτος να λειτουργήσει με μεγάλα κενά σε θέσεις εργασίας, παρότι βρίσκεται σε εξέλιξη μια προσπάθεια της τελευταίας στιγμής για την κάλυψή τους.

Η κυβέρνηση δεν ικανοποίησε τα αιτήματα των επιχειρήσεων του κλάδου για μαζική εισαγωγή εργαζομένων από τρίτες χώρες, στην οποία είχαν αντιταχθεί σθεναρά οι συνδικαλιστές. Ενώ ζητήθηκε να εγκριθεί η εισαγωγή 80.316 εργαζομένων από τρίτες χώρες, το υπουργείο ενέκρινε μόλις 9.261, δηλαδή μόνο το 11,5%.

Για την κάλυψη των κενών, ενεργοποιήθηκε η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (πρώην ΟΑΕΔ) και θα φανεί το αμέσως επόμενο διάστημα αν η ΔΥΠΑ θα καταφέρει να αντιστοιχήσει αποτελεσματικά τα αιτήματα των επιχειρήσεων για προσωπικό με τους ανθρώπους που είναι εγγεγραμμένοι στα μητρώα της και αναζητούν θέσεις εργασίας.

Τις επόμενες ημέρες, στις 31 Μαΐου, λήγει η περίοδος υποβολής των σχετικών αιτήσεων από τις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις σε ειδική πλατφόρμα της ΔΥΠΑ. Ακολούθως, οι εργασιακοί σύμβουλοι της ΔΥΠΑ θα υποδείξουν τους ανέργους που πληρούν τις σχετικές προϋποθέσεις στις επιχειρήσεις, για την κάλυψη των θέσεων μέχρι τις 15 Ιουνίου.

Εξάλλου, έχει ανακοινωθεί ότι η Μονάδα Εξυπηρέτησης Μεσαίων και Μεγάλων Επιχειρήσεων (ΜΕΜΜΕ) της ΔΥΠΑ θα παρέχει απευθείας υπηρεσίες εύρεσης και προεπιλογής προσωπικού σε επιχειρήσεις με 50 και άνω υπαλλήλους, μέσω του πανελλαδικού δικτύου των 117 Κέντρων Προώθησης Απασχόλησης και θα υπάρξει στοχευμένη συνεργασία των κατά τόπους υπηρεσιών της ΔΥΠΑ με τις τοπικές τουριστικές ενώσεις και επιχειρήσεις.

Πάντως, δεν υπάρχει μεγάλη αισιοδοξία ότι αυτές οι παρεμβάσεις της ΔΥΠΑ λίγο πριν την κορύφωση της τουριστικής περιόδου θα έχουν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, καθώς το φαινόμενο της «διαρροής» εργαζομένων από τον τουρισμό είναι σοβαρό και έχει βαθύτερες αιτίες.

Αναμφίβολα, η πανδημία και το «κραχ» απασχόλησης στον τουρισμό που προκάλεσε συγκυριακά είναι μία από τις σημαντικότερες, αφού πολλοί εργαζόμενοι, κυρίως με εποχική απασχόληση, στράφηκαν σε άλλες εργασίες και δύσκολα θα επανέλθουν στον τουρισμό. Αρκετοί Έλληνες εργαζόμενοι έχουν ήδη στραφεί σε ξένες χώρες για την απασχόλησή τους στον τουρισμό, με καλύτερες αμοιβές και όρους εργασίας από αυτές που προσφέρονται στην Ελλάδα. Αλλά και ξένοι εργαζόμενοι σε πολλές περιπτώσεις προτιμούν άλλες χώρες για τους ίδιους λόγους.

Γενικότερα, φαίνεται ότι η ταχεία ανάπτυξη του τουρισμού, μέρος της οποίας είναι και η αναβάθμιση των ξενοδοχειακών υποδομών, που οδηγεί και σε αύξηση των απαιτούμενων θέσεων εργασίας, δεν έχει συνοδευθεί από αντίστοιχη βελτίωση αμοιβών και όρων εργασίας, ώστε να προσελκύσει μεγαλύτερο μέρος του εγχώριου εργατικού δυναμικού. Οι επιχειρήσεις του τομέα έκαναν τα πρώτα βήματα αναγνώρισης αυτής της πραγματικότητας, συμφωνώντας σε μια κλαδική σύμβαση με «μπόνους» αμοιβών σε σχέση με τα γενικών ισχύοντα στον ιδιωτικό τομέα, όμως φαίνεται ότι έχουν ακόμη αρκετό δρόμο μέχρι να γίνουν αρκετά ελκυστικές σε όσους αναζητούν εργασία.