Τι κρύβει το ράλι των αγορών με τις οικονομίες σε ύφεση

Οι εκτιμήσεις για την παγκόσμια οικονομία είναι κάτι παραπάνω από δυσοίωνες. Οι ΗΠΑ εδώ και αρκετές ημέρες συνταράσσονται από βίαιες διαδηλώσεις, ενώ την ίδια ώρα ανά την υφήλιο οι κυβερνήσεις προσπαθούν, με όποια μέσα διαθέτουν, να προστατεύσουν τις οικονομίες τους από την πρωτόγνωρη κρίση που προκάλεσε η πανδημία και το αναγκαστικό lockdown κάθε δραστηριότητας, επιχειρηματικής και κοινωνικής.

Όμως οι διεθνείς αγορές και κυρίως η μεγαλύτερη εξ αυτών η Wall Street μοιάζουν να αδιαφορούν για τα τεκταινόμενα στην πραγματική οικονομία (Main Street, όπως την αποκαλούν οι Αμερικανοί) και μετά από το πρώτο ξάφνιασμα λόγω της πανδημίας ακολουθούν ανοδική πορεία, ενίοτε κατακτώντας και ρεκόρ. 

Σαφώς αιτία δεν είναι το γεγονός ότι οι επενδυτές ή οι διαχειριστές κεφαλαίων είναι αποκομμένοι από την πραγματικότητα, αλλά ότι οι αγορές είθισται να ακολουθούν και αυτές τους δικούς τους κανόνες.  

Πρώτος είναι ο κανόνας που λέει ότι τα μακροοικονομικά δεδομένα καταγράφουν το παρελθόν, δηλαδή τι συνέβη σε μία οικονομία πριν από τρεις ή έξι μήνες. Αντίθετα οι αγορές εξετάζουν το μέλλον. Τι μπορεί να συμβεί. Ως εκ τούτου όταν η φήμη της ύφεσης γίνεται είδηση, οι αγορές την έχουν, ήδη, προεξοφλήσει στην πορεία τους. Το μόνο που εξετάζουν είναι εάν τα πραγματικά δεδομένα ευθυγραμμίζονται με τις δικές τους προβλέψεις.

Απτή απόδειξη η πρόσφατη ανακοίνωση της ανεργίας στις ΗΠΑ. Οι αγορές ανέμεναν αύξηση των χαμένων θέσεων εργασίας και διαμόρφωση της ανεργίας κοντά στο 20%. Αυτό δεν συνέβη. Αντίθετα αν και η ανακοίνωση δεν ήταν διόλου ευχάριστη, με την ανεργία να φθάνει το 13,3%, οι τρεις βασικοί δείκτες της Wall Street αλλά και οι ευρωπαϊκές αγορές έκαναν ράλι, αφού το τελικό αποτέλεσμα ήταν πολύ καλύτερο από αυτό που προβλεπόταν.

Δεύτερον, η αγορά μισεί την αβεβαιότητα περισσότερο από κακές ειδήσεις. Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα την περίοδο της κόντρας μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας για το εμπόριο, όπου η αβεβαιότητα για τη συμφωνία είχε «χτυπήσει κόκκινο».

Τρίτον, οι αποδόσεις των ομολόγων, λόγω και των προγραμμάτων στήριξης που έχουν ανακοινώσει ΕΚΤ και Fed βρίσκονται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, με όσους επενδυτές επιθυμούν να έχουν κέρδη να στρέφονται στις μετοχές, οι οποίες είναι, βέβαια, τοποθέτηση πιο ριψοκίνδυνη κυρίως σε σύγκριση με τα κρατικά ομόλογα, αλλά τελικώς και πιο αποδοτική.

Η ελκυστικότητα των μετοχών σε σχέση με τα ομόλογα δεν είναι κάτι που θα κρατήσει για λίγο. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Moody's, σε αυτό τον κύκλο οικονομικής κάμψης η Fed δεν πρόκειται να αυξήσει και πάλι τα επιτόκια αν δεν υπάρξει μια μεγάλη βελτίωση της αγοράς εργασίας, κάτι που σημαίνει ότι τα σχεδόν μηδενικά επιτόκια θα παραταθούν ίσως και μέχρι το 2023.

Τέταρτον, ακόμη και αν χρειαστεί κάποιος χρόνος για να βρεθεί κάποια κατάλληλη θεραπεία ή εμβόλιο για τον κορονοϊό, αυτό το χρονικό διάστημα δεν αποτελεί καταστροφή για τις αγορές. Μπορεί να αποτελεί κάτι σχεδόν τρομακτικό για τη καθημερινότητά μας αλλά όχι γι’ αυτήν των αγορών. 

Άλλωστε οι ταμειακές ροές μιας εταιρείας τους επόμενους 12 μήνες είναι μόνο ένα μικρό κομμάτι που προσμετράται στην αποτίμηση μίας μετοχής. Και αυτό πληρώνετε όταν αγοράζετε μια μετοχή: τις μελλοντικές ταμειακές ροές μίας εταιρείας. Από ιστορική άποψη τα P/Es, δηλαδή ο λόγος τιμής μίας μετοχής προς τα κέρδη της εταιρείας στην οποία «ανήκει» είναι ιδιαίτερα υψηλά. Την τρέχουσα περίοδο το P/E διαπραγμάτευσης του δείκτη S&P 500 βρίσκεται το 22,9, δηλαδή πολύ υψηλότερο από το μέσο όρο αρκετών ετών, που ήταν στο 16.

Επιπρόσθετα, η νομισματική και δημοσιονομική απάντηση στην κρίση είχε μεγάλη σχέση με την ανάκαμψη της αγοράς από τα πρόσφατα χαμηλά επίπεδα. Τα αθροιστικά πακέτα στήριξης είναι πολύ υψηλότερα σε σύγκριση με τα αντίστοιχα της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008.

Οι Fed και ΕΚΤ έχουν ρίξει τεράστια κεφάλαια στις αγορές, ενώ ακόμη και μέχρι πρότινος φειδωλές ως προς τις δαπάνες τους χώρες, όπως η Γερμανία, αλλάζουν εκ βάθρων στάση και στηρίζουν με κάθε τρόπο επιχειρήσεις και εργαζόμενους.

Η στήριξη της ρευστότητας είναι σημαντική επειδή στηρίζει την επενδυτική εμπιστοσύνη και οδηγεί τους επενδυτές στην πίστη ότι μπορούν να έχουν πρόσβαση σε πίστωση. Όταν δεν υπάρχει ρευστότητα, ενδέχεται να μην μπορεί ένας επενδυτής να βρει αγοραστή εάν προσπαθεί να πουλήσει για παράδειγμα ένα ομόλογο. Παράλληλα η διατήρηση των βασικών επιτοκίων κοντά στο 0% αποτελεί έναν ακόμη παράγοντα στήριξης των αγορών και της επενδυτικής εμπιστοσύνης.