Χαμηλότερα των προσδοκιών κινήθηκαν οι πέντε πρώτοι μήνες του 2023 για τις τράπεζες με βασική εστία προβληματισμού την αδύναμη παραγωγή νέων δανείων, με την εικόνα όμως να βελτιώνεται τον Ιούνιο, σύμφωνα με τραπεζικές πηγές.
Ασφαλώς η ιδιαίτερα παρατεταμένη προεκλογική περίοδος, με τις διπλές εκλογές, αλλά και η απότομη αύξηση των επιτοκίων επέδρασαν αρνητικά στην οικονομική δραστηριότητα, ενώ η πορεία της οικονομίας στο β’ εξάμηνο θα είναι αυτή που θα καθορίσει τις επιδόσεις των τραπεζών για το σύνολο του έτους.
Σύμφωνα με επιτελικά στελέχη τραπεζών, τον Ιούνιο καταγράφεται βελτίωση της εικόνας και διατυπώνεται αισιοδοξία ότι αυτό θα έχει και συνέχεια. Όπως σημειώνουν, υπάρχουν πολλά ώριμα επενδυτικά σχέδια τα οποία θα τεθούν σε τροχιά υλοποίησης τους επόμενους μήνες επιδρώντας θετικά στην πιστωτική επέκταση. Παράλληλα δεν αναμένονται νέες μεγάλες αποπληρωμές δανείων.
Θετικά θα επηρεάσει η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, που αναμένεται σχετικά σύντομα, αλλά και η επιτάχυνση που αναμένεται στις εκταμιεύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης. Από την άλλη πλευρά, ανησυχία προκαλεί η προοπτική περαιτέρω αύξησης των επιτοκίων, σε Ευρώπη και ΗΠΑ, κάτι που θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρές επιπτώσεις στις οικονομίες διεθνώς.
Η εικόνα των πέντε πρώτων μηνών του 2023 για τις εγχώριες τράπεζες ήταν μεικτή. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, όπως αποτυπώθηκαν στην Έκθεση για τη Νομισματική Πολιτική 2022 – 2023, στο πεντάμηνο Ιανουαρίου – Μαΐου καταγράφεται μείωση των τραπεζικών χρηματοδοτήσεων σε σχέση με το 2022, ο δείκτης καθυστερήσεων εμφανίζει οριακή άνοδο (λόγω της συρρίκνωσης του χαρτοφυλακίου δανείων), ενώ και η κερδοφορία εμφανίζει υποχώρηση καθώς η ισχυρή αύξηση της οργανικής κερδοφορίας δεν αντιστάθμισε τις απώλειες από τη μείωση των κερδών από χρηματοοικονομικές πράξεις.
Αναλυτικότερα:
- Πιστωτική Επέκταση: Την περίοδο Ιανουαρίου – Μαΐου η μέση μηνιαία καθαρή ροή τραπεζικής χρηματοδότησης προς επιχειρήσεις ήταν αρνητική, με -190 εκατ. ευρώ, έναντι +376 εκατ. ευρώ στο 5μηνο του 2022 και αυτό παρά το γεγονός ότι η τραπεζική χρηματοδότηση προς επιχειρήσεις στηρίζεται αποφασιστικά από τα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας όπως επίσης και από το Ταμείο Ανάκαμψης. Σταθερά αρνητική παραμένει η πιστωτική επέκταση προς νοικοκυριά. Τον περασμένο Μάιο, ο ετήσιος ρυθμός πιστωτικής επέκτασης προς επιχειρήσεις υποχώρησε στο +7% έναντι +11,8% τον περασμένο Δεκέμβριο αντανακλώντας, σύμφωνα με τον ΤτΕ, «σημαντικές αποπληρωμές δανείων από ορισμένες μεγάλες επιχειρήσεις για λόγους εξορθολογισμού του επιτοκιακού κόστους». Με άλλα λόγια οι επιχειρήσεις προτίμησαν να αξιοποιήσουν την υψηλή ρευστότητά τους για να αποπληρώσουν δάνεια ώστε να μην επωμιστούν το αυξημένο κόστος λόγω της αύξησης των επιτοκίων. Δυσμενέστερη είναι η εικόνα στα νοικοκυριά, καθώς ο ρυθμός συρρίκνωσης του υπολοίπου δανείων προς νοικοκυριά τον περασμένο Μάιο διαμορφώθηκε στο -2,8% από -1,9% τον περασμένο Απρίλιο, συρρίκνωση που οφείλεται στη μεγάλη μείωση του υπολοίπου των στεγαστικών δανείων (-3,9% Απρίλιος 2023).
- Κόκκινα Δάνεια: Η συρρίκνωση των δανειακών χαρτοφυλακίων των τραπεζών είχε επιπτώσεις στην εικόνα της ποιότητας του χαρτοφυλακίου. Έτσι, παρά το γεγονός ότι το υπόλοιπο των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) υποχώρησε κατά -1,3% (13 δισ. από 13,2 δισ.) στο πρώτο τρίμηνο του 2023, εντούτοις ο λόγος ΜΕΔ προς το σύνολο δανείων ανήλθε στο 8,8% τον περασμένο Μάρτιο από 8,7% τον Δεκέμβριο 2022. Η ΤτΕ ζητά εγρήγορση επισημαίνοντας ότι στο πρώτο τρίμηνο του 2023 παρατηρήθηκε αύξηση των εισροών νέων «κόκκινων» δανείων σε όλα τα χαρτοφυλάκια δανείων, «καθώς ο συνδυασμός αυξημένων επιτοκίων και πληθωρισμού φαίνεται ότι επηρέασε αρνητικά τη χρηματοοικονομική κατάσταση ορισμένων επιχειρήσεων και νοικοκυριών». Επιπλέον, τονίζει ότι, παρά την αξιοσημείωτη βελτίωση της ποιότητας του ενεργητικού τα τελευταία χρόνια, ο δείκτης ΜΕΔ παραμένει σημαντικά υψηλότερα από το μέσο όρο της ευρωζώνης.
Η εικόνα των αποτελεσμάτων των εμπορικών τραπεζών στο α' τρίμηνο 2023
| (ποσά σε εκατ. ευρώ) | Α' Τρίμηνο 2023 | Α' Τρίμηνο 2022 | Μετ. % |
| Λειτουργικά Κέρδη | 2.480 | 2.732 | -9,2% |
| Καθαρά Έσοδα Τόκων | 1.954 | 1.230 | 58,9% |
| Έσοδα από τόκους | 2.971 | 1.654 | 79,6% |
| Έξοδα από τόκους | -1.017 | -424 | 139,9% |
| Καθαρά έσοδα από μη τοκοφόρες εργασίες | 526 | 1.502 | -65,0% |
| Καθαρά έσοδα προμηθειών | 412 | 405 | 1,7% |
| Έσοδα από χρηματοοικονομικές πράξεις | 87 | 1.044 | -91,7% |
| Λοιπά έσοδα | 28 | 54 | -47,8% |
| Λειτουργικά Έξοδα | -983 | -914 | 7,5% |
| Δαπάνες προσωπικού | -490 | -430 | 13,9% |
| Διοικητικά έξοδα | -344 | -337 | 1,9% |
| Αποσβέσεις | -150 | -147 | 2,3% |
| Καθαρά Έσοδα | 1.497 | 1.818 | -17,6% |
| Προβλέψεις για πιστωτικό κίνδυνο | -340 | -452 | -24,8% |
| Λοιπές ζημιές απομείωσης | -20 | -50 | -59,9% |
| Μη επαναλαμβανόμενα κέρδη/ζημιές | -10 | -98 | -90,1% |
| Κέρδη/Ζημιές προ φόρων | 1.127 | 1.217 | -7,4% |
| Φόροι | -301 | -188 | 60,2% |
| Κέρδη/Ζημιές από διακοπτόμενες δραστηριότητες | -26 | 242 | -110,7% |
| Κέρδη/Ζημιές μετά φόρων | 801 | 1.272 | -37,0% |
Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος
- Κερδοφορία: Παρά την ισχυρή αύξηση των οργανικών κερδών των εγχώριων τραπεζών στο πρώτο τρίμηνο, αύξηση που οφείλεται στην άνοδο των επιτοκίων, αυτά δεν μπόρεσαν να αντισταθμίσουν τις απώλειες από χρηματοοικονομικές πράξεις. Έτσι η καθαρή κερδοφορία των τραπεζών στο πρώτο τρίμηνο εμφανίζει σημαντική κάμψη (-37%) με δραστική όμως βελτίωση της ποιοτικής εικόνας των αποτελεσμάτων. Σύμφωνα με την ΤτΕ διττή είναι η επίδραση από την αύξηση των επιτοκίων. Από την μια πλευρά επιδρά θετικά καθώς ενισχύονται τα έσοδα από τόκους από την άλλη όμως αυξάνεται το κόστος δανεισμού από τις διεθνείς αγορές καθώς θα πρέπει να προχωρήσουν σε σημαντικές ομολογιακές εκδόσεις MREL. Σύμφωνα με την ΤτΕ η ανάκτηση του investment grade θα μπορούσε να συμβάλει στη συγκράτηση του κόστους δανεισμού τους από τις διεθνείς κεφαλαιαγορές. Κλειδί για την ενίσχυση της κερδοφορίας των τραπεζών είναι η ενίσχυση της πιστωτικής επέκτασης που θα φέρει πρόσθετα έσοδα τους τραπεζικούς ισολογισμούς.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
