Μπορεί η μετοχή της Τράπεζας Πειραιώς να φιγουράρει σήμερα στις πρώτες θέσεις των αποδόσεων, σημειώνοντας άνοδο +140% από την αρχή του έτους, ωστόσο τέτοιες ημέρες ένα χρόνο πριν, τον περασμένο Ιούλιο, η εικόνα ήταν πολύ διαφορετική.
Η μετοχή της Τράπεζας Πειραιώς τον Ιούλιο 2022 υποχωρούσε σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, στα 0,70 ευρώ, τιμή κατά πολύ χαμηλότερη της μεγάλης αύξησης κεφαλαίου που πραγματοποίησε το 2021 με τιμή διάθεσης των μετοχών το 1,15 ευρώ.
Η πτώση αυτή ήταν το τελευταίο επεισόδιο της κρίσης εμπιστοσύνης που στοίχειωνε την τράπεζα από τα πέτρινα χρόνια της μεγάλης οικονομικής κρίσης και της δυσπιστίας της επενδυτικής κοινότητας για τη δυνατότητα αναίμακτης εξυγίανσης της τράπεζας. Ακόμα και μετά την επιτυχή μεγάλη αύξηση του 2021, με την οποία η τράπεζα άντλησε 1,38 δισ. ευρώ, αρκετοί ήταν αυτοί που αμφέβαλαν για το κατά πόσο η αύξηση αυτή θα ήταν η τελευταία και αν ήταν επαρκής για την οριστική αλλαγή σελίδας.
Αυτή η έλλειψη εμπιστοσύνης των επενδυτών δεν ήταν τυχαία: η Τράπεζα Πειραιώς θεωρούνταν ως «ειδική περίπτωση» για πάρα πολλά χρόνια. Με την πιο αδύναμη κεφαλαιακή βάση μεταξύ των ελληνικών τραπεζών και φορτωμένη με πολλά κληρονομικά προβλήματα λόγω της οικονομικής κρίσης αλλά και των πολλαπλών συγχωνεύσεων που είχε πραγματοποιήσει (Αγροτική, Geniki Bank, Millenium, τις ελληνικές δραστηριότητες Τρ. Κύπρου, Ελληνικής και Λαϊκής) η Τρ. Πειραιώς θεωρούνταν ο αδύναμος κρίκος του κλάδου. Η τράπεζα κινούνταν μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας για μεγάλο χρονικό διάστημα και πολλοί ήταν αυτοί που αμφέβαλλαν αν τελικώς θα κατόρθωνε να παραμείνει όρθια.
Καθόλου τυχαία, σε κάθε αναζωπύρωση της κρίσης, σε κάθε κύμα αβεβαιότητας για τον τραπεζικό κλάδο, οι περισσότεροι ψίθυροι για το ενδεχόμενο υποχρεωτικής συγχώνευσης με κάποια από τις συστημικές τράπεζες αφορούσαν την Τράπεζα Πειραιώς.
Οι πιέσεις του 2022
Οι ισχυρές πιέσεις στη μετοχή της Τρ. Πειραιώς το καλοκαίρι του 2022 ξύπνησαν μνήμες από τα πέτρινα χρόνια του κλάδου και προς στιγμή φάνηκαν να δικαιώνονται όσοι πίστευαν ότι οι περιπέτειες της τράπεζας δεν είχαν τελειώσει.
Ωστόσο δεν είχαν δίκιο. Η δυσπιστία ήταν αποτέλεσμα ψυχολογικών παραγόντων, και μιας καθήλωσης στα δεδομένα και τις εμπειρίες του χθες και δεν εδραζόταν σε πραγματικά στοιχεία και οικονομικά δεδομένα.
Το 2022 η Τράπεζα Πειραιώς δεν είχε απλά αφήσει τα προβλήματα πίσω αλλά βρισκόταν ήδη σε πορεία ισχυρής ανάπτυξης και επέκτασης των εργασιών της, δρέποντας τους πρώτους καρπούς του μεγάλου μετασχηματισμού που ξεκίνησε το 2017, με την έλευση της διοίκησης των Γιώργου Χαντζηνικολάου στη θέση του προέδρου και Χρήστου Μεγάλου στη θέση του διευθύνοντος συμβούλου, επιταχύνθηκε το 2018 και κορυφώθηκε το 2021 με το σχέδιο επανεκκίνησης Sunrise.
Έχοντας ήδη ενισχύσει δραστικά την κεφαλαιακή βάση με ομολογιακές εκδόσεις (Tier 2, AT1 και senior), προχωρώντας σε συνθετικές τιτλοποιήσεις και πωλήσεις NPEs (συμφωνία με Intrum) η μεγάλη αύξηση κεφαλαίου το 2021 σφράγισε την επιστροφή της τράπεζας στην κανονικότητα.
Με την άντληση 1,38 δισ. ευρώ η διοίκηση Χρ. Μεγάλου μπόρεσε να επιταχύνει δραστικά την εξυγίανση του χαρτοφυλακίου δανείων, προχωρώντας σε μεγάλες συναλλαγές πώλησης μη εξυπηρετούμενων δανείων, ευθυγραμμίζοντας τελικά την Τράπεζα Πειραιώς με τις άλλες συστημικές τράπεζες.
Είναι χαρακτηριστικό ότι με βάση την άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων του 2023 που διεξήγαγε η ΕΚΤ, για την τριετή περίοδο 2023 – 2025, η μείωση του δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας της Τράπεζας Πειραιώς, στο δυσμενές σενάριο, είναι η 13η χαμηλότερη μεταξύ των 70 ευρωπαϊκών τραπεζών του δείγματος της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής.
| Δεκέμβριος 2022 | Δεκέμβριος 2016 | |
| RoATBV* | 10% | <0% |
| Κόστος προς έσοδα | 45% | 62% |
| Δάνεια | 28,6 δισ. | 27,4 δισ. |
| NPE | 7% | 52% |
| NFI/assets** | 0,63% | 0,48% |
*RoATBV: απόδοση ενσώματων ιδίων κεφαλαίων, ** NFI/assets: καθαρά έσοδα προμηθειών προς ενεργητικό
Πως φτάσαμε στην μεγάλη ανατροπή
Η ανάδυση της «νέας» Τράπεζας Πειραιώς πέρασε από πολλά κύματα, περιπέτειες και απαίτησε χρόνο. Σημείο εκκίνησης ήταν η εκλογή νέου προέδρου, του Γιώργου Χαντζηνικολάου, τον Νοέμβριο του 2016 ο οποίος επιτάχυνε τις διαδικασίες για την εκλογή νέου διευθύνοντος συμβούλου, του Χρήστου Μεγάλου, τον Απρίλιο του 2017.
Ακολούθησε γρήγορα η ριζική ανανέωση της διοικητικής ομάδας της τράπεζας, η οποία ολοκληρώθηκε στο τέλος του 2017. Η νέα διοίκηση επικεντρώθηκε σε 4 παράλληλους στόχους: την αποκατάσταση της σχέσης εμπιστοσύνης με τις εποπτικές αρχές, την ενίσχυση της εταιρικής διακυβέρνησης, την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και την ενίσχυση της κεφαλαιακής βάσης της τράπεζας.
Στο τέλος του 2017, η διοίκηση παρουσίασε το στρατηγικό σχέδιο Agenda 2020 με κεντρικούς άξονες την λειτουργική αναδιάρθρωση της τράπεζας, τη μείωση του δείκτη NPEs σε διεθνώς αποδεκτά επίπεδα, την επιστροφή σε κερδοφορία, την ισχυροποίηση της κεφαλαιακής βάσης και την αποκατάσταση της πρόσβασης της τράπεζας σε χρηματοδότηση από τις διεθνείς αγορές.
Στο πλαίσιο του σχεδίου αναδιάρθρωσης, προχώρησε στην πώληση της θυγατρικής Avis Leasing, της Piraeus Bank Belgrade (Σερβία), της Piraeus Bank Romania και της Tirana Bank. Ορόσημα στην πορεία εξυγίανσης της τράπεζας αποτέλεσαν η πρώτη πώληση χαρτοφυλακίων μη εξυπηρετούμενων δανείων (project Amoeba) τον Οκτώβριο 2018, η σύναξη στρατηγικής συμφωνίας για τη διαχείριση «κόκκινων» δανείων ύψους 27 δισ. ευρώ με την σουηδική Intrum τον Ιούνιο 2019, ενώ αμέσως μετά προχώρησε στην πρώτη μετά την κρίση ομολογιακή έκδοση tier 2 στην ελληνική αγορά, ύψους 400 εκατ. ευρώ. Η έκδοση του tier 2 αποτέλεσε κρίσιμο βήμα στην προσπάθεια ανάκτησης της εμπιστοσύνης.
| Πορεία μετασχηματισμού 2016-2020 |
| · 11/2016 εκλογή νέου προέδρου |
| · 4/2017 εκλογή νέου CEO |
| · 12/2017 ολοκλήρωση ριζικής ανανέωσης της διοικητικής ομάδας |
| · 10/2018 Αmoeba, πρώτη πώληση χαρτοφυλακίων δανείων με εξασφάλιση |
| · 6/2019 σύναψη στρατηγικής συνεργασίας με Intrum για ανάθεση διαχείρισης NPEs, πρώτη έκδοση στην ελληνική αγορά tier 2 (400 εκ.ευρώ) |
| · 12/2019 ολοκλήρωση restructuring plan (πώληση θυγατρικών τραπεζών εξωτερικού) |
| · 2/2020 νέα έκδοση tier 2 (500 εκ) |
| Κύριοι στόχοι μετασχηματισμού 2016 - 2020 |
| · ενίσχυση της εταιρικής διακυβέρνησης |
| · έμφαση στην εξυγίανση του ισολογισμού από τα NPEs |
| · ομαλοποίηση της ρευστότητας – αποπληρωμή ELA |
| · εκσυγχρονισμός συστημάτων ελέγχου, risk management, credit underwriting |
| · στροφή προς την ψηφιοποίηση, ενίσχυση παραγωγικότητας/αποτελεσματικότητας |
Τον Μάρτιο του 2021 η διοίκηση παρουσίασε το φιλόδοξο σχέδιο Sunrise με κεντρικούς στόχους την ενίσχυση των κεφαλαίων με περίπου 3 δις. ευρώ και την μείωση του δείκτη NPEs σε μονοψήφιο επίπεδο σε διάστημα 12 μηνών. Παράλληλα για την ενίσχυση των αναπτυξιακών προοπτικών της τράπεζας το Sunrise περιλάμβανε την ενίσχυση της θέσης της τράπεζας στο asset management και το digital banking καθώς και νέα στρατηγική στο real estate.
Το project Sunrise ολοκληρώθηκε σε 12 μήνες, το οποίο περιλάμβανε την αύξηση κεφαλαίου ύψους 1,38 δισ. ευρώ.
Sunrise plan 2021-2022: Επανεκκίνηση της Τράπεζας, έμφαση σε ανάπτυξη
| · κεφαλαιακή ενίσχυση 3 δισ. (εκ της οποίας αύξηση κεφαλαίου 1,4 δισ) |
| · ολοκλήρωση εξυγίανσης NPEs 19 δισ. |
| · έκδοση 1 δισ. ομολόγων AT1 και senior |
| · έκδοση συνθετικών τιτλοποιήσεων 6 δισ. |
| · ενίσχυση του asset management και digital banking |
| · νέα στρατηγική στο real estate για ενίσχυση των αποδόσεων |
Η εξυγίανση και η ανάκαμψη της τράπεζας δεν ήταν αναίμακτη για τους μετόχους και τους φορολογούμενους. Στις αρχές του 2021 τα ειδικά μετατρέψιμα ομόλογα (CoCos) του ΤΧΣ, ύψους 2 δισ. ευρώ, μετατράπηκαν σε μετοχές με ζημιά περίπου 1,5 δισ. για το Ταμείο ενώ η ΑΜΚ ύψους 1,38 δισ. ευρώ που ακολούθησε τον Μάρτιο του 2021 ουσιαστικά αποτέλεσε την τρίτη ανακεφαλαιοποίηση της τράπεζας, με τους παλαιούς μετόχους ουσιαστικά να χάνουν την αξία της συμμετοχής τους. Ωστόσο, η διοίκηση της τράπεζας έδωσε το δικαίωμα συμμετοχής στους μικρομετόχους ιδιώτες επενδυτές, ενώ και το ΤΧΣ συμμετείχε στην ΑΜΚ προκειμένου να περιοριστεί η απομείωσή του. Με την ΑΜΚ η τράπεζα επανήλθε σε ιδιωτικά χέρια ενώ η συμμετοχή του ΤΧΣ περιορίστηκε στο 27% από 61,3% μετά την μετατροπή των Cocos σε μετοχές.
Η αντεπίθεση ενημέρωσης των επενδυτών
Ήδη στα τέλη του 2020 η Τράπεζα Πειραιώς ήταν μια ριζικά «νέα» τράπεζα έχοντας αφήσει πίσω τον μεγάλο όγκο των προβλημάτων του παρελθόντος, ενώ μετά την ΑΜΚ του 2021 άνοιξε ο δρόμος για την αντιμετώπιση και των τελευταίων κληρονομικών προβλημάτων και την απογείωση της τράπεζας, εξελίξεις που η αγορά ακόμα δεν είχε εκτιμήσει.
Η αγορά και η επενδυτική κοινότητα ήθελαν ακόμα χρόνο για να χωνέψουν και να κατανοήσουν τις εξελίξεις και το που πραγματικά στέκονταν η τράπεζα μετά την υλοποίηση του σχεδίου μετασχηματισμού, ενώ η πτώση της μετοχής στο πρώτο εξάμηνο του 2022 αποτύπωσε ανάγλυφα αυτή την κατάσταση.
Στις 14 Ιουλίου 2022 η μετοχή της τράπεζας έκλεισε στα 0,73 ευρώ (-2,67%) ενώ σημείωσε χαμηλό ημέρας τα 0,71 ευρώ. Όσοι είχαν συμμετάσχει στην ΑΜΚ του Μαρτίου 2021 «έγραφαν» απώλειες -36,5%. Τότε ο Γενικός Δείκτης βρισκόταν λίγο κάτω από το επίπεδο των 800 μονάδων.
Η πτώση της μετοχής, αν και σε ένα βαθμό ήταν συγκυριακή και συντονισμένη με τις γενικότερες πιέσεις στο κλάδο, καθώς στα μέσα Ιουλίου 2022 ο δείκτης των τραπεζών υποχωρούσε περίπου -20% από την αρχή του έτους, κινητοποίησε τη διοίκηση η οποία έθεσε ως στόχο την κάλυψη του μεγάλου discount με το οποίο διαπραγματευόταν η μετοχή της Τρ. Πειραιώς έναντι των άλλων συστημικών.
Εκείνη την περίοδο η μετοχή της τράπεζας διαπραγματευόταν με discount περίπου -43% σε σχέση με τις άλλες συστημικές με βάση το P/E των εκτιμώμενων κερδών του 2022.
Με οδηγό τα αποτελέσματα του πρώτου εξαμήνου 2022 ο διευθύνων σύμβουλος Χρήστος Μεγάλου μαζί με τον CFO, Θεόδωρο Γναρδέλλη, και την επικεφαλής του Investor Relations & Corporate Development, Χρυσάνθη Μπερμπάτη, είχαν δεκάδες συναντήσεις με επενδυτές και αναλυτές επισημαίνοντας τις λειτουργικές επιδόσεις της τράπεζας, τα έσοδα και την κερδοφορία, την πλήρη εξυγίανση του χαρτοφυλακίου δανείων και τα επίπεδα της κεφαλαιακής επάρκειας, επιδόσεις που δεν δικαιολογούσαν κανένα discount σε σχέση με τις άλλες συστημικές τράπεζες.
Η προσπάθεια ενημέρωσης και ανάδειξης της πραγματικής κατάστασης της τράπεζας εντάθηκε το επόμενο διάστημα ενώ οι νέες σταθερά βελτιούμενες οικονομικές επιδόσεις της τράπεζας από τρίμηνο σε τρίμηνο ενίσχυαν την επιχειρηματολογία της διοίκησης.
Με την δραστική βελτίωση του κλίματος στο Χρηματιστήριο, την ενίσχυση της εμπιστοσύνης για την ελληνική οικονομία και τις προοπτικές της και την ολική επαναφορά των τραπεζικών μετοχών η αγορά σταδιακά κατανόησε την πρόοδο στην τράπεζα και την δυναμική της «καλύπτοντας» το discount.
Κομβικό σημείο για την ανάκτηση της επενδυτικής εμπιστοσύνης αποτέλεσε η συνειδητοποίηση της προόδου που είχε επιτευχθεί και η αναγνώριση ότι δεν θα απαιτηθεί νέα αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της τράπεζας.
Σήμερα η μετοχή της Τράπεζας Πειραιώς διαπραγματεύεται στα 3,46 ευρώ σημειώνοντας άνοδο +387% από τα χαμηλά του Ιουλίου 2022 (0,71 ευρώ) ενώ όσοι συμμετείχαν στην ΑΜΚ του 2021 αποκομίζουν κέρδη +200%. Η χρηματιστηριακή αξία της τράπεζας διαμορφώνεται πλέον στα 4,33 δισ. ευρώ που την κατατάσσει στην 3η θέση μεταξύ των συστημικών τραπεζών ενώ ένα χρόνο πριν ήταν 4η θέση και μάλιστα με τη μισή κεφαλαιοποίηση της 3ης σε χρηματιστηριακή αξία τράπεζας.
Τελευταία εκτίμηση (guidance) για το 2023:
| ΝPE στο επίπεδο του 5% |
| Δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας (CAR) πάνω από 17,3% |
| Απόδοση ενσώματων ιδίων κεφαλαίων στο επίπεδο του 12% |
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
