Με τους μεγάλους ομίλους να έχουν καταγράψει έσοδα 3,32 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2024 από τον κλάδο των κατασκευών, η εγχώρια αγορά συνεχίζει να είναι δύο ταχυτήτων. Από τη μία, το θηριώδες ανεκτέλεστο των Big 4 (ΤΕΡΝΑ, AKTOR, ΑΒΑΞ, ΜΕΤΚΑ) που ξεπερνά για πρώτη φορά τα 16 δισ. ευρώ, από την άλλη μικρές και μεσαίες εργοληπτικές εταιρείες είναι αντιμέτωπες με έναν αέναο κύκλο… παύσης πληρωμών από το Δημόσιο που προκαλεί ζητήματα ρευστότητας.
Όσον αφορά στα μεγάλα έργα της χώρας, έχοντας κάνει ένα σαφάρι εξασφάλισης πόρων, το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών πέτυχε πέρσι ιστορικό ρεκόρ πληρωμών άνω των 2 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε, εχθές, μιλώντας στη Βουλή, ο υφυπουργός Υποδομών Νίκος Ταχιάος, το αρχικώς εγκεκριμένο όριο πληρωμών από το εθνικό σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων αυξήθηκε από 334 εκατ. στα 550 εκατ. ευρώ.
Ακόμα, στον κουμπαρά του υπουργείου μπήκαν την περσινή χρονιά 414 εκατ. ευρώ για τα έργα που «τρέχει» το Ταμείο Ανάκαμψης, ενώ το συγχρηματοδοτούμενο σκέλος του ΠΔΕ αυξήθηκε σε 1.066 εκατ. ευρώ από 740 εκατ. που ήταν αρχικά. Οι πληρωμές για έργα που έχουν εκτελεσθεί αυξήθηκαν κατά 38%, βελτιώνοντας τον ρυθμό εξόφλησης υποχρεώσεων του δημοσίου προς τις τεχνικές εταιρείες. Επίσης, η απορρόφηση των πιστώσεων ανήλθε σε 93% το 2024 έναντι 64% το 2023. Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό από το 2018.
Το στοίχημα
Έχοντας δρομολογήσει τις συμβάσεις των 1,35 δισ. ευρώ για την αποκατάσταση της Θεσσαλίας, και με την υπογραφή του ΒΟΑΚ με τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ προ των πυλών -εκτός απροόπτου την Παρασκευή παρουσία του πρωθυπουργού-, το υπουργείο Υποδομών έχει να λύσει μια δύσκολη εξίσωση τα επόμενα χρόνια. Είναι ενδεικτικό ότι μόνο για αυτά τα δύο μέτωπα θα απαιτηθούν σε ορίζοντα πενταετίας -εφόσον δεν υπάρξουν καθυστερήσεις- 1,34 δισ. ευρώ, παράλληλα βεβαίως με όλα τα υπόλοιπα έργα που υλοποιούνται.
Ειδικότερα, οι εθνικοί πόροι που θα κατευθυνθούν στα έργα της Θεσσαλίας θα ανέλθουν σε 750 εκατ. ευρώ, ενώ η χρηματοδοτική συμβολή του δημοσίου στη σύμβαση παραχώρησης του ΒΟΑΚ είναι 592 εκατ. ευρώ, ενώ 200 εκατ. έχουν ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης. Είναι προφανές ότι η προτεραιοποίηση των έργων ήρθε για να μείνει και στο επίπεδο της εκτέλεσης, αφού η διαθεσιμότητα των πόρων δίνει τον ρυθμό.
Απλήρωτοι λογαριασμοί
Λίγο πριν το Πάσχα, οι φορείς που εκπροσωπούν τον εργοληπτικό κόσμο (ΣΑΤΕ, ΠΕΣΕΔΕ, ΠΕΔΜΕΔΕ), έστειλαν επιστολή στην ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για την οριστική διακοπή έργων, μικρού και μεσαίου μεγέθους. Έκαναν λόγο για μία τετράμηνη στάση πληρωμών από διάφορα χρηματοδοτικά προγράμματα, με εξαίρεση το Ταμείο Ανάκαμψης.
Για τα έργα, δε, που χρηματοδοτούνται από το ΠΔΕ και το πρόγραμμα ΥΜΕΠΕΡΑΑ, κυρίως για τα έργα phasing, η μη πληρωμή εγκεκριμένων και υπογεγραμμένων λογαριασμών κρατάει από το 2024. «Η επιλογή της κάκιστης ροής χρηματοδότησης της συντριπτικής πλειοψηφίας των δημοσίων συμβάσεων έργων οδηγεί στην καθυστέρηση ολοκλήρωσης σημαντικών έργων υποδομής, εξανεμίζει τη ρευστότητα των μικρομεσαίων κατασκευαστικών επιχειρήσεων και αυξάνει δυσανάλογα την έκθεσή τους σε κινδύνους οικονομικής φύσεως», ανέφεραν.
Ο κ. Ταχιάος απέδωσε σε μεγάλο βαθμό αυτή την καθυστέρηση στην ανάγκη μετάπτωσης των συστημάτων του ΠΔΕ στο Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΕΠΑ), βάσει νόμου που ψηφίστηκε το περασμένο καλοκαίρι. «Αυτό απέβλεπε στο να μπει μια τάξη στα δημόσια οικονομικά για τη διαχείριση του ΠΔΕ. Εκ των πραγμάτων, λοιπόν, έπρεπε να γίνει η μετάπτωση καθενός από τα έργα που βρίσκονταν στο πληροφοριακό σύστημα σε ένα ξεχωριστό πεδίο, ώστε να μπορεί να παρακολουθείται κάθε έργο διακριτά. Αυτό δεν γινόταν να τελειώσει από τη μια μέρα στην άλλη», εξήγησε, επιμένοντας όμως ότι οι όποιες καθυστερήσεις δεν ανατρέπουν την αγορά και δεν προκαλούν προβλήματα στις επιχειρήσεις.
Σύμφωνα με τη μελέτη της DG Grow (2023), η Ελλάδα είναι από τους ουραγούς στην Ευρώπη ως προς τον μέσο χρόνο πληρωμής συμβάσεων έργων, που ξεπερνά κατά 35% τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Οι εκπρόσωποι των τεχνικών εταιρειών που εδώ και μία τριετία επανέρχονται τακτικά με επιστολές προς την πολιτική ηγεσία, ζητούν ένα σύγχρονο ψηφιακό σύστημα ταχείας εκκαθάρισης των λογαριασμών, όταν μάλιστα η ευρωπαϊκή υποχρέωση της χώρας μας είναι οι πιστοποιημένοι λογαριασμοί να πληρώνονται εντός 30 ημερών.
Έρχεται η επανάκριση των πτυχίων
Ως προς τα έργα του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, που είναι κυρίως μεγάλου μεγέθους, ο κ. Ταχιάος επισήμανε ότι η εξόφληση των οφειλών γίνεται με σειρά προτεραιότητας, βάσει του χρόνου υποβολής του αιτήματος από τον ανάδοχο. Για να γίνει η εξόφληση, βεβαίως, θα πρέπει να ολοκληρωθούν οι σχετικές διαδικασίες ελέγχου και πιστοποίησης, που συχνά αργούν, και λόγω υποστελέχωσης των υπηρεσιών.
«Εξαντλούμε όλα τα χρηματοδοτικά εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας, καθώς και τα όρια που τίθενται από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας για το ΠΔΕ, προκειμένου να είμαστε συνεπείς προς τις εργοληπτικές επιχειρήσεις, μεγάλες αλλά και μικρότερες», ανέφερε ο υφυπουργός, υπογραμμίζοντας ότι πρόκειται για εταιρείες πιστοποιημένες, μεταξύ άλλων, για τη χρηματοοικονομική ικανότητά τους.
«Για τη χρηματοοικονομική ικανότητα, θα γίνει επανάκριση των εργοληπτικών επιχειρήσεων βάσει του ΠΔ71/2019, που αφορά στην εφαρμογή του ν.4412», είπε ο κ. Ταχιάος, επαναφέροντας ένα ζήτημα που απασχολεί έντοντα τον κλάδο. Μάλιστα, τις προηγούμενες ημέρες, οι φορείς των εργοληπτών ζήτησαν από τον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, Χρίστο Δήμα, με επείγουσα επιστολή, την παράταση εφαρμογής του ΠΔ ως τις 30/12/2025,ώστε η επανάκριση των πτυχίων τους να γίνει αξιόπιστα.
Υπενθυμίζουν, δε, ότι το εν λόγω ΠΔ τελούσε σε αναστολή εδώ και έξι χρόνια, ενώ «όλος ο τεχνικός κόσμος, μελετητές και κατασκευαστές, διαμαρτύρονται και αιτούνται την τροποποίηση, αν όχι την πλήρη κατάργηση και εξαρχής σχεδίαση του θεσμικού πλαισίου του νέου Μητρώου». Προς τούτο, ζητούν και συνάντηση με την ηγεσία του υπουργείου.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
