Στο επίκεντρο των συζητήσεων που αφορούν το μέλλον της νησιωτικής οικονομίας και τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού τουριστικού κλάδου βρέθηκαν τα κρίσιμα προβλήματα των ελληνικών νησιών, παράλληλα με το ζήτημα του ελέγχου των βραχυχρόνιων μισθώσεων.
Αυτά τα θέματα αναδείχθηκαν στην πρόσφατη ομιλία του προέδρου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ), Γιάννη Χατζή, σε ειδική εκδήλωση στις Βρυξέλλες που φιλοξενήθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με άξονα τη διασύνδεση και βιώσιμη ανάπτυξη των ευρωπαϊκών νησιών.
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του Ευρωβουλευτή και πρώην προέδρου της ΝΔ, Βαγγέλη Μεϊμαράκη, στο πλαίσιο της Αντιπροεδρίας του στη Διακοινοβουλευτική Ομάδα για τις Θάλασσες, τα Νησιά και τις Παράκτιες Περιοχές (SEARICA), αναδεικνύοντας τη γεωστρατηγική σημασία των νησιωτικών περιοχών για τη συνοχή και την ανταγωνιστικότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Κομβικός ρόλος των νησιών – Προκλήσεις και ευκαιρίες
Ο κ. Χατζής, από το βήμα του Ευρωκοινοβουλίου, ανέδειξε τις ιδιαιτερότητες και τις δυσκολίες της καθημερινότητας στα νησιά, τονίζοντας: «Η πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη, εκπαίδευση και βασικές υποδομές παραμένει εύθραυστη, με τρόπους που οι περισσότεροι αγνοούν. Και παρ’ όλα αυτά, το κόστος ζωής εξακολουθεί να είναι υψηλό: το ίδιο λίτρο γάλα, η ίδια κιλοβατώρα, η ίδια σακούλα τσιμέντου κοστίζουν πολύ περισσότερο απ’ ό,τι στην ηπειρωτική χώρα».
Παρόλα αυτά, τα ελληνικά νησιά διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο για την ευρωπαϊκή οικονομία και κοινωνία, καθώς λειτουργούν ως πύλες διασυνοριακών ροών, κόμβοι εποχικής απασχόλησης, και σημεία – κλειδιά για τη ροή ενέργειας αλλά και για τη θαλάσσια μεταφορά. Ωστόσο, οι διαρκείς πιέσεις από το κύμα ακανόνιστης μετανάστευσης και τις κλιματικές αλλαγές επιτείνουν τις προκλήσεις.
Τουρισμός, υποδομές και βραχυχρόνιες μισθώσεις
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΠΟΞ, ο τουρισμός αποτελεί σχεδόν το ένα τρίτο του ελληνικού ΑΕΠ, με τα δύο τρίτα αυτής της αξίας να παράγονται στα νησιά. Πρόκειται για τη «διατομεακή μηχανή που τροφοδοτεί δραστηριότητες όπως ο κατασκευαστικός κλάδος, η γεωργία, η ενέργεια και η ναυτιλία». Ωστόσο, η ανεξέλεγκτη τουριστική ανάπτυξη σε περιοχές με περιορισμένες υποδομές και μειωμένη προσφορά κατοικίας έχει δημιουργήσει νέες προκλήσεις, όπως ο εκτοπισμός μόνιμων κατοίκων και ο κατακερματισμός τοπικών κοινοτήτων.
Ο κ. Χατζής αναφέρθηκε επιτακτικά στην ανάγκη για στήριξη των τοπικών υποδομών, επαρκή συνδεσιμότητα, προσαρμογή των φορολογικών επιβαρύνσεων (όπως ο ΦΠΑ), και κυρίως στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της ανεξέλεγκτης εξάπλωσης των βραχυχρόνιων μισθώσεων, που καταγράφουν αρνητικές επιπτώσεις στη λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών, στρεβλώνουν την αγορά κατοικίας και δημιουργούν κλίμα αποστροφής στον τουρισμό.
Νησιωτική πολιτική και ευρωπαϊκές προκλήσεις
Η Ελλάδα διαθέτει περισσότερα από 227 κατοικημένα νησιά, όπου διαμένει περίπου το 15% του πληθυσμού, με πολλά εξ αυτών να αποτελούν ζώνες πρώτης γραμμής στα θαλάσσια σύνορα της ΕΕ. Ο πρόεδρος της ΠΟΞ υπογράμμισε ότι «αν η Ευρώπη θέλει να διατηρήσει την κοινωνική της συνοχή, πρέπει να δώσει προτεραιότητα στις επενδύσεις στα νησιά. Χωρίς μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και επαρκείς υποδομές, πολλά από τα νησιά δεν θα αξιοποιήσουν ποτέ το δυναμικό τους».
Η στρατηγική σημασία των νησιών, σύμφωνα με τον κ. Χατζή, καθιστά τις τοπικές κοινωνίες αναπόσπαστο κομμάτι του ευρωπαϊκού γίγνεσθαι: «Δεν πρόκειται για περιθωριακά εδάφη. Είναι οι ζωντανοί φρουροί των συνόρων της Ένωσης. Οι ανεπαρκείς υποδομές και η έλλειψη επενδυτικού ενδιαφέροντος οδηγούν σε απώλεια ανθρώπινου κεφαλαίου και οικονομικών ευκαιριών, υπονομεύοντας τη συνοχή και την ανθεκτικότητα των κοινοτήτων».
Ολοκληρώνοντας, ο κ. Χατζής απηύθυνε κάλεσμα για υιοθέτηση στοχευμένων πολιτικών που θα ενισχύσουν τις υφιστάμενες επιχειρήσεις και θα διασφαλίσουν βιώσιμη ανάπτυξη και ποιότητα ζωής για τους κατοίκους και επισκέπτες των νησιών: «Αυτό που διακυβεύεται δεν είναι απλώς η διατήρηση ενός τρόπου ζωής. Είναι η ίδια η ευρωπαϊκή ταυτότητα. Στα νησιά δοκιμάζονται πιο αυστηρά η αλληλεγγύη, η ανθεκτικότητα και η συνοχή. Εμείς θα μείνουμε, θα στηρίξουμε τα σχολεία και τις τοπικές δομές, και θα μείνουμε περήφανοι πρεσβευτές της Ευρώπης στις πιο απομακρυσμένες γωνιές της».
«Αξιότιμα μέλη της ευρωπαϊκής μας κοινότητας, σας καλώ να δείξετε έμπρακτα ότι τα νησιά μας και οι αξίες σας αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ευρωπαϊκής προοπτικής. Τιμήστε αυτή την παρακαταθήκη, γιατί τα νησιά πραγματικά έχουν σημασία για το μέλλον της Ευρώπης», κατέληξε ο κ. Χατζής.