Παρά το αυξημένο ενδιαφέρον νοικοκυριών και επιχειρήσεων για την αυτοπαραγωγή ενέργειας, η γραφειοκρατία, οι καθυστερήσεις και η θεσμική ασάφεια κρατούν τα προγράμματα «παγωμένα».
Μπορεί η ΕΕ να έχει δώσει σαφή κατεύθυνση, ωστόσο η χώρα μας καθυστερεί να θεσμοθετήσει το νέο πλαίσιο net-billing, κρατώντας πίσω εκατοντάδες επενδύσεις και χιλιάδες θέσεις εργασίας.
Στο περιθώριο του 7ου Renewable & Storage Forum αναδείχθηκαν τα βασικά ζητήματα που λειτουργούν ως τροχοπέδη για την ανάπτυξη της αυτοπαραγωγής, αλλά και τα βήματα που απαιτούνται για να «ξεκολλήσει» η αγορά.
Η στάση του ΥΠΕΝ
Ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Νίκος Τσάφος, αναφερόμενος στο θέμα της αυτοκατανάλωσης και αναγνωρίζοντας την κρισιμότητα του τομέα της αυτοκατανάλωσης για το ενεργειακό σύστημα, είπε ότι «προσπαθούμε να αποσαφηνίσουμε κάποια πρακτικά ζητήματα, αναφορικά με παρατηρήσεις φορέων του κλάδου».
Από την πλευρά της η Γενική Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών του ΥΠΕΝ, Δέσποινα Παληαρούτα, μιλώντας για τα θέματα αυτοκατανάλωσης και αυτοπαραγωγής, σημείωσε ότι απέχουμε ακόμη από οριστικές αποφάσεις, ωστόσο όπως ανέφερε «είμαστε ανοικτοί σε οποιαδήποτε συζήτηση για να προχωρήσουν τα πράγματα».
Πάντως, σύμφωνα με την ίδια, τα συστήματα αυτοκατανάλωσης και αυτοπαραγωγής πρέπει να συνδυαστούν με αποθήκευση, «ως τη βέλτιστη συνταγή για τη βιωσιμότητα των έργων».
Αγώνας δρόμου στην αγορά φωτοβολταϊκών
Σύμφωνα με τον ενεργειακό σύμβουλο του Συνδέσμου Εταιρειών Φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ), Στέλιο Ψωμά, την τελευταία τριετία παρά τα προβλήματα του παρελθόντος, η αυτοκατανάλωση αυξήθηκε και σήμερα ξεπερνά το 1 GW. Όσον αφορά στο καθεστώς net-billing, μετά από την ψήφιση του νόμου 5037, σήμερα έχουν γίνει 5.500 αιτήσεις και μετά από την υπουργική απόφαση πέρυσι το Σεπτέμβριο έχουν γίνει 4.500 αιτήσεις.
Ως προς τις συνδέσεις των συστημάτων, μέχρι το Σεπτέμβριο συνδέθηκαν 220 συστήματα και από αυτά τα 196 ήταν οικιακά με καθεστώς net-billing (1,5 MW) και 5 MW αφορούσαν στα 21 εμπορικά. Έτσι, η συνολική αγορά φωτοβολταϊκών φέτος αναμένεται να κινηθεί γύρω στα 2,6-3 GW, δηλαδή κοντά στα περσινά επίπεδα ενώ το συνολικό
Σύμφωνα με τον ίδιο, παρά το αυξημένο ενδιαφέρον για το net-billing, οι ρυθμοί υλοποίησης παραμένουν χαμηλοί. Μάλιστα, κατά το προηγούμενο καθεστώς (net-metering) για ένα οικιακό σύστημα απαιτούνταν 7 μέρες για σύμβαση σύνδεσης και για ένα εμπορικό σύστημα απαιτούνταν 135 μέρες, λόγω απαίτησης όρων σύνδεσης.
Υπό το νέο καθεστώς (net-billing), για ένα οικιακό σύστημα απαιτούνται 60 μέρες και για ένα επαγγελματικό, 120 ημέρες, γεγονός που λειτουργεί αποτρεπτικά για μικρές επιχειρήσεις.
Ο ίδιος ανέδειξε και τα προβλήματα στις διαδικασίες του ΔΕΔΔΗΕ, επισημαίνοντας καθυστερήσεις που φτάνουν έως και τους τέσσερις μήνες για επαγγελματικές εγκαταστάσεις. Σύμφωνα με τον κ. Ψωμά, εκτός από τον ΔΕΔΔΗΕ, στην αυτοκατανάλωση εμπλέκονται και άλλοι φορείς, ο ΔΑΠΕΕΠ και οι ΦοΣΕ, οι οποίοι διαχειρίζονται και άλλα σοβαρά ζητήματα με αποτέλεσμα να θέτουν άλλες προτεραιότητες ειδικά εάν ληφθεί υπ’ όψιν ότι για την αυτοκατανάλωση το αντικείμενο είναι πολύ μικρό.
Όπως εξήγησε ο ενεργειακός σύμβουλος του ΣΕΦ, το σημερινό καθεστώς οδηγεί πολλούς αυτοπαραγωγούς και κυρίως τις μικρές επιχειρήσεις σε μια δαιδαλώδη και χρονοβόρα διαδικασία υπολογισμών, τιμολογίων και συνεννοήσεων με παρόχους και φορείς εκπροσώπησης (ΦοΣΕ).
«Ο αυτοκαταναλωτής καλείται να ασχολείται με τη χονδρεμπορική αγορά και να μπλέκει με τιμολόγια για 20 χρόνια. Οι μικρές επιχειρήσεις μπαίνουν σε περιπέτειες», επισήμανε ο κ. Ψωμάς.
Για την απλοποίηση της διαδικασίας, ο ΣΕΦ προτείνει την καθιέρωση σταθερής τιμής αποζημίωσης για την ενέργεια που εγχέεται στο δίκτυο. Αντί, όπως είπε, «να υπολογίζουμε δεκάρα-δεκάρα τα έσοδα του αυτοκαταναλωτή», οι προμηθευτές ή οι ΦοΣΕ θα μπορούσαν να καθορίζουν μια μέση τιμή 20ετίας, χαμηλότερη αλλά σταθερή, με βάση την ιστορική χονδρεμπορική τιμή.
Η λύση αυτή, κατά τον ΣΕΦ, θα απάλλασσε τους εμπλεκόμενους φορείς από περιττό διοικητικό φόρτο, ενώ θα προσέφερε σαφήνεια και προβλεψιμότητα στους αυτοπαραγωγούς.
Παράλληλα, ο ΣΕΦ ζητά την ενσωμάτωση των προβλέψεων της νέας Οδηγίας 1711/2024 στην τροποποίηση της Υπουργικής Απόφασης, εστιάζοντας σε δύο κομβικά σημεία:
- Κοινή χρήση και διαμοιρασμός ενέργειας μεταξύ καταναλωτών, όπως προβλέπει η ευρωπαϊκή νομοθεσία, με πιο ευέλικτο και λειτουργικό σχήμα από το σημερινό.
- Πρόσβαση των ευάλωτων νοικοκυριών σε μικρές εγκαταστάσεις, γνωστές ως φωτοβολταϊκά μπαλκονιού, που μπορούν να προσφέρουν σημαντική ελάφρυνση στους λογαριασμούς ρεύματος.
«Τα φτωχά νοικοκυριά μπορούν να πετύχουν εξοικονόμηση 20%-25% στους λογαριασμούς τους, ποσοστό που φτάνει το 50% εάν υπάρχει και ηλιακός θερμοσίφωνας», τόνισε ο κ. Ψωμάς.
«Βασική πίεση του Συνδέσμου αυτή τη στιγμή είναι προς το Υπουργείο. Αυτό έχει το μαχαίρι και το πεπόνι. Φοβάμαι ότι δεν έχει καταλάβει τη σοβαρότητα του θέματος», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Ψωμάς.
«Καμπανάκι» για 2.000 χαμένες θέσεις εργασίας
Ο Πρόεδρος του ΣΕΦ, Παναγιώτης Μουρτοπάλας, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τις καθυστερήσεις στην υπουργική απόφαση για το net-billing, που εκκρεμεί εδώ και 13 μήνες, και έχει οδηγήσει στην απώλεια 2.000 θέσεων εργασίας το τελευταίο έτος.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η ενεργειακή μετάβαση δεν είναι πολυτέλεια αλλά απόλυτη αναγκαιότητα και για να επιταχυνθούν οι διαδικασίες απαιτούνται νομοθέτηση και ξεκάθαρο θεσμικό πλαίσιο αλλά και να επιταχυνθεί ο μηχανισμός κατανομής και η ολοκλήρωση της τηλεδιαχείρισης στους σταθμούς ώστε να γίνουν οι περικοπές των ΑΠΕ δικαιότερες.
Ο ίδιος επισήμανε ότι η αποθήκευση έχει μείνει πίσω και τα τελευταία χρόνια δεν έχει υπάρξει ούτε ένας διασυνδεδεμένος σταθμός ενώ δεν είναι ενεργοποιημένο το πλαίσιο για το behind the meter, το οποίο είναι σημαντικό για αποθήκευση είτε για υφιστάμενους σταθμούς είτε πίσω από το φορτίο, κάτι που συμβάλει στην ευστάθεια συστήματος.
Οι εταιρείες ζητούν ώριμο πλαίσιο και επενδύσεις στα δίκτυα
Ο Διονύσης Ανάργυρος, διευθυντής της Greenvolt Next Greece, κάλεσε την κυβέρνηση να στραφεί πρώτα στην αυτοκατανάλωση αντί για επιδοτήσεις στο ρεύμα.
«Η κυβέρνηση ψάχνει λύσεις μέσω επιδοτήσεων για μείωση του ενεργειακού κόστους των καταναλωτών, αλλά θα έπρεπε πρώτα να ξεκινήσει από την αυτοκατανάλωση», ανέφερε χαρακτηριστικά.
«Η αυτοπαραγωγή είναι ο θεμέλιος λίθος της ενεργειακής ανεξαρτησίας», τόνισε, σημειώνοντας πως η γραφειοκρατία και οι μεγάλες καθυστερήσεις αποθαρρύνουν τους επενδυτές.
Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της ENGAIA, Αλέξανδρος Γιάννης, επισήμανε ότι η αυτοκατανάλωση σε συνδυασμό με τις μπαταρίες αποθήκευσης, μπορεί να συμβάλει στη μείωση του κόστους ενέργειας.
Αναφερόμενος στις προκλήσεις της αγοράς, σημείωσε πως, παρά το αυξανόμενο ενδιαφέρον των καταναλωτών και των επιχειρήσεων, το θεσμικό και διοικητικό πλαίσιο παραμένει πολύπλοκο και υποστελεχωμένο, προκαλώντας σημαντικές καθυστερήσεις στις αδειοδοτήσεις.
Στα βασικά εμπόδια που αντιμετωπίζει ο τομέας της αυτοπαραγωγής ενέργειας αναφέρθηκε και ο Ιωάννης Παπαδόπουλος, Chief Operating Officer της ENGAIA, τονίζοντας ότι έχουμε μία αγορά με «τεράστια ζήτηση αλλά και δυσπιστία».
Σύμφωνα με τον ίδιο, το θεσμικό πλαίσιο χαρακτηρίζεται από υπερρύθμιση, τα δίκτυα είναι κορεσμένα και τα χρηματοδοτικά εργαλεία ανεπαρκή. «Οι επενδύσεις είναι συμφέρουσες και διατηρούν θέσεις εργασίας, αλλά χρειάζονται άμεσες νομοθετικές αλλαγές», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ο Ηλίας Κούρος, Country Manager GR/CY της SKE Engineering, ανέλυσε τα βασικά «στοιχήματα» για την ωρίμανση της αγοράς. «Ενώ η εικόνα είναι θετική και η προοπτική μεγάλη, χρειάζεται μια δόση ώριμης επιτάχυνσης», ανέφερε, ενώ αυτό που χρειάζεται είναι να διευρυνθεί η πρόσβαση στην αυτοπαραγωγή, μέσω ενός απλούστερου ρυθμιστικού πλαισίου, ταχύτερων διαδικασιών σύνδεσης και αυξημένης διαθεσιμότητας δικτυακού χώρου.
Επεσήμανε μάλιστα, ότι δεν έχει ωριμάσει πλήρως το πλαίσιο ώστε η αυτοπαραγωγή να γίνει μαζική για όλους τους τύπους καταναλωτών.
Σύμφωνα με τον κ. Κούρο, τα βασικά «στοιχήματα» είναι η διαδικασία σύνδεσης και αδειοδότησης για επιχειρήσεις και νοικοκυριά που εξακολουθεί να έχει καθυστερήσεις, αλλά και η διαθεσιμότητα του ηλεκτρικού χώρου στο δίκτυο διανομής που σε κάποιες περιοχές αποτελεί περιορισμό.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
