Στις ράγες φαίνεται να επανέρχεται, ύστερα από μήνες εκτροχιασμού, το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου, μετά τη χθεσινή είδηση ότι τόσο οι Μητσοτάκης και Χριστοδουλίδης όσο και οι Παπασταύρου, Παπαναστασίου και Γιόργκενσεν συμφώνησαν στην ανάγκη άμεσης επικαιροποίησης των οικονομοτεχνικών παραμέτρων του έργου, με στόχο «την προσέλκυση νέων, ισχυρών επενδυτών» και τη διασφάλιση της υλοποίησής του, φωτογραφίζοντας την αμερικανική DFC ως τον πιθανό μνηστήρα που θα βγάλει το έργο από το αδιέξοδο.
Πρόσκληση σε μεγάλους «παίκτες»
Σύμφωνα με όσα μεταφέρουν στο BD πηγές της αγοράς, ο στόχος για νέους, μεγάλους επενδυτές ίσως αποτελεί μία έμμεση αναφορά στη United States International Development Finance Corporation - DFC, τον αμερικανικό κυβερνητικό οργανισμό χρηματοδότησης που παρέχει δάνεια, επενδύσεις μετοχικού κεφαλαίου, εγγυήσεις και πολιτική ασφάλιση για βιώσιμα εμπορικά έργα όταν η ιδιωτική αγορά δεν μπορεί να καλύψει πλήρως το κόστος τους.
Εξάλλου, η DFC έχει ήδη, εδώ και 2-3 χρόνια, ένα μη δεσμευτικό Μνημόνιο Συνεργασίας (MoU) με τον ΑΔΜΗΕ για συμμετοχή στο έργο. Έτσι, ύστερα και από τα πρόσφατα μεγάλα deals που κλείσαμε με τις ΗΠΑ στον τομέα της ενέργειας και την ενίσχυση του αμερικανικού παράγοντα στην περιοχή μας, είναι πιθανό αυτό το ενδιαφέρον να επανενεργοποιηθεί. Mία τέτοια κίνηση θα «κλείδωνε» το αμερικανικό συμφέρον σε κάποιο πρότζεκτ και είναι δύσκολο για κάποιον τρίτο να το μπλοκάρει.
Θυμίζουμε ότι σταθερό είναι και το ενδιαφέρον του γαλλικού fund Meridiam, για συμμετοχή στο έργο με ποσοστό 49,9%, έχοντας υπογράψει από τον Δεκέμβριο του 2024 μη δεσμευτική συμφωνία με τον ΑΔΜΗΕ.
Άλλωστε, ο δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ Meridiam και DFC υπάρχει, και μάλιστα έχει επικαιροποιηθεί μέσω του μεγάλου έργου αφαλάτωσης, ύψους 5 δισ. δολαρίων, που αναμένεται να ξεκινήσει στην Ιορδανία.
Πάντως, η προσέλκυση μεγάλων παικτών -όποιοι και να είναι αυτοί- αναμένεται να ενισχύσει τη χρηματοδοτική βάση και τη βιωσιμότητα του έργου, κάνοντάς το πιο ελκυστικό και αξιόπιστο για τους επενδυτές.
Μάλιστα, η διεύρυνση της συμμετοχής θα ωφελήσει όλες τις πλευρές, αφού αυξάνει τις πιθανότητες ολοκλήρωσης και επιτυχίας του έργου, που μένει εδώ και καιρό «παγωμένο».
Επικαιροποίηση των οικονομοτεχνικών παραμέτρων
Την άμεση επικαιροποίηση των οικονομοτεχνικών εκκρεμοτήτων του έργου έθεσαν για πρώτη φορά χθες στο τραπέζι ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Χριστοδουλίδη, στο πλαίσιο της 3ης Διακυβερνητικής Συνόδου Κύπρου - Ελλάδας.
«Αποφασίσαμε να προχωρήσουμε στην επικαιροποίηση των τεχνικών παραμέτρων του έργου διασύνδεσης των δύο χωρών, ώστε να ενισχυθεί και με την είσοδο νέων, ισχυρών επενδυτών, κάτι που είναι προς όφελος όλων μας», τόνισε αναφερόμενος στο σχήμα 3+1, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
Ο κ. Χριστοδουλίδης από την πλευρά του σημείωσε ότι, σε αυτό το δύσκολο γεωπολιτικό περιβάλλον, Ελλάδα και Κύπρος βαδίζουν πλήρως συντονισμένα, τόσο σε διμερές, όσο και σε περιφερειακό επίπεδο, σε μια πλειάδα τομέων, την ενέργεια, την οικονομία, τη διασυνδεσιμότητα.
«Κοινός μας στόχος είναι η λήψη ουσιωδών δράσεων και αποτελεσματική υλοποίηση έργων, που θα έχουν απτό οικονομικό όφελος αλλά και γεωπολιτικό αποτύπωμα.
Σε αυτό το πλαίσιο συμφωνήσαμε την ανάγκη επικαιροποίησης των οικονομοτεχνικών παραμέτρων για έργα ιδιαίτερης γεωστρατηγικής σημασίας, όπως αυτά που άπτονται της διασυνδεσιμότητας», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Στο ίδιο μήκος κύματος πραγματοποιήθηκε και η συνάντηση των Υπουργών Ενέργειας Ελλάδας και Κύπρου, Σταύρου Παπασταύρου και Γιώργου Παπαναστασίου με τον Ευρωπαίο Επίτροπο Ενέργειας και Στέγασης, Νταν Γιόργκενσεν, στις Βρυξέλλες.
«Έχουμε καταλήξει ότι θα πρέπει το διασυνοριακό έργο του GSI Great Sea Interconnector να περάσει από μια επικαιροποίηση τουλάχιστον στο τεχνοοικονομικό κομμάτι και η πιο σημαντική παράμετρος αυτής της μελέτης είναι για να προσκαλέσει ισχυρούς επενδυτές, οι οποίοι θα έχουν τη δυνατότητα να μπορούν να κάνουν το έργο, τις προκλήσεις γύρω από το οικονομικό αλλά πιθανόν και το τεχνικό κομμάτι να είναι βιώσιμο.
Με αυτή τη λογική κινούμαστε τάχιστα προς την κατεύθυνση της εξεύρεσης αυτού του οίκου που θα κάνει τη συγκεκριμένη μελέτη, ώστε να μπορέσουμε να βάλουμε αυτό το τεχνοοικονομικό στο νέο περιβάλλον το οποίο είναι η εξεύρεση ισχυρών παικτών και ταμείων τα οποία θα μπορούν να ενισχύσουν οικονομικά το έργο», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Παπασταύρου.
Οι εκκρεμότητες που κρατούν το έργο «παγωμένο»
Το χάσμα ανάμεσα στις δύο πλευρές είναι μεγάλο και αν όλα αυτά επιλυθούν το έργο πρακτικά θα ξεπαγώσει.
Σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε έως τώρα, η ΡΑΕΚ επιμένει ότι το έργο, ύψους 1,9 δισ. ευρώ, πρέπει να προχωρήσει με ίδιους πόρους του ΑΔΜΗΕ, με τη χρηματοδότηση των 658 εκατ. ευρώ από την ΕΕ και με χρεώσεις για τους Έλληνες καταναλωτές.
Παράλληλα, σε εκκρεμότητα παραμένει το σκέλος των επενδυτικών δαπανών (CAPEX), με την κυπριακή πλευρά να αναγνωρίζει μόνο τα 82 από τα 259 εκατ. ευρώ που έχει δαπανήσει έως σήμερα ο ΑΔΜΗΕ.
Παράλληλα, ο Κύπριος υπουργός Οικονομικών, Μάκης Κεραυνός, επικαλούμενος έρευνες περί μη βιωσιμότητας, εδώ και καιρό αρνείται να υπογράψει την έγκριση για την πρώτη δόση των 25 εκατ. ευρώ, η οποία θα άνοιγε τον δρόμο για τον καθορισμό των σχετικών ταριφών, επικαλούμενος μελέτες περί μη βιωσιμότητας του έργου.
Για τον ΑΔΜΗΕ, πάντως, η πλήρης αναγνώριση των κεφαλαιουχικών δαπανών είναι κομβικής σημασίας και απαιτείται έκδοση καθαρής απόφασης για τα προβλεπόμενα έσοδα, χωρίς «ασάφειες» και καθυστερήσεις.
Υπενθυμίζουμε ότι σύμφωνα με τη διακρατική συμφωνία που υπεγράφη τον Σεπτέμβριο του 2024, η συμβολή της Κύπρου αντιστοιχεί σε 25 εκατ. ευρώ τον χρόνο για πέντε χρόνια (2025-2029), ποσό που ισοδυναμεί με 6-7 λεπτά του ευρώ την ημέρα ανά καταναλωτή και θα καλυφθεί από το Ταμείο Ρύπων χωρίς να επιβαρύνει νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Σύμφωνα με πληροφορίες που έγιναν γνωστές τις τελευταίες ημέρες, η μεταβίβαση της σύμβασης παραχώρησης, το λεγόμενο Concession Agreement, από τον ΑΔΜΗΕ στον GSI, θα επιλυθεί άμεσα. Πάντως, οι έως τώρα καθυστερήσεις, παρεμποδίζουν την αναγνώριση των λειτουργικών δαπανών (OPEX), οι οποίες για την κυπριακή πλευρά ανέρχονται σε περίπου 4,5 εκατ. ευρώ (50% των συνολικών λειτουργικών εξόδων).
Χωρίς την αναγνώριση των λειτουργικών δαπανών δεν μπορεί να υπάρξει πλήρης ενεργοποίηση του λογαριασμού χρήσης διασύνδεσης για το 2025, ούτε να επιμεριστεί η δαπάνη στους Κύπριους καταναλωτές, όπως προβλέπεται στη συμφωνία επιμερισμού κόστους (63% Κύπρος - 37% Ελλάδα).
Οι θετικοί οιωνοί
Των χθεσινών θετικών οιωνών για την πορεία του έργου έχουν προηγηθεί κάποια μικρά αλλά διόλου ευκαταφρόνητα βήματα.
Το πρώτο βήμα έγινε στις 10 Οκτωβρίου, όπου η ΡΑΕΚ μεταβίβασε τις άδειες κυριότητας και διαχείρισης της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας - Κύπρου από τον Euroasia Interconnector στον ΑΔΜΗΕ.
Μάλιστα, η αλλαγή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος ήταν ένας όρος που είχε τεθεί για πρώτη φορά από την κυπριακή πλευρά στις 31 Ιουλίου, στο πλαίσιο της τέταρτης τηλεδιάσκεψης της Κομισιόν με τη συμμετοχή των ΡΑΑΕΥ, ΡΑΕΚ και ΑΔΜΗΕ.
Πριν μία εβδομάδα, σε πρόσφατο κοινό ανακοινωθέν του σχήματος «3+1» (Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ-ΗΠΑ), γίνεται σαφής αναφορά στην ανάγκη ενίσχυσης έργων διασυνδεσιμότητας και στην ενεργειακή ασφάλεια της Ανατολικής Μεσογείου, με στόχο τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας και την αποφυγή εξάρτησης από «κακόβουλους παράγοντες».
«Οι Υπουργοί επαναβεβαίωσαν τη στήριξή τους σε ευρύτερα έργα περιφερειακής διασυνδεσιμότητας, τόσο σε αυτά που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη όσο και σε μελλοντικά, στο πλαίσιο του Διαδρόμου Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης στην ανάπτυξη της ενέργειας και στη συνεργασία για την προστασία των ενεργειακών υποδομών», αναφερόταν χαρακτηριστικά.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
