ΓΔ: 1422.35 0.34% Τζίρος: 108.90 εκ. € Τελ. ενημέρωση: 17:25:03 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΓΟΡΑΣ
Φώτο: ΕΛΠΕ

Ο αγωγός πετρελαίου Ελλάδας - Β. Μακεδονίας, τα ΕΛΠΕ και ο Αμερικανός «κουμπάρος»

Χρόνιες νομικές διαμάχες των ΕΛΠΕ με τις κυβερνήσεις των Σκοπίων, πολωμένο πολιτικό σκηνικό, αλλά και διαφορετικές γεωπολιτικές συγκυρίες, οδήγησαν στον παροπλισμό εδώ και σχεδόν μια δεκαετία του έργου μεταφοράς αργού πετρελαίου από την Ελλάδα προς τα Σκόπια.

Στοιχειωμένο έργο που δεν κατάφερε να ζωντανέψει ούτε η Συμφωνία των Πρεσπών το 2018, είναι ο αγωγός πετρελαίου Ελλάδας - Σκοπίων μήκους 213 χιλιομέτρων, ο οποίος απασχόλησε χθες Έλληνες και Αμερικανούς αξιωματούχους στην Θεσσαλονίκη.

Χρόνιες νομικές διαμάχες των ΕΛΠΕ με τις κυβερνήσεις των Σκοπίων, πολωμένο πολιτικό σκηνικό, αλλά και διαφορετικές γεωπολιτικές συγκυρίες, οδήγησαν στον παροπλισμό εδώ και σχεδόν μια δεκαετία του έργου μεταφοράς αργού πετρελαίου από την Ελλάδα προς την γείτονα, το οποίο τώρα οι αμερικανοί επιχειρούν να αναστήσουν.

Στο τραπέζι προωθείται το σχέδιο ενός εξωδικαστικού συμβιβασμού μεταξύ των ΕΛΠΕ και της κυβέρνησης Ζάεφ, ο οποίος θα φέρει φυσικά τις αμερικανικές “ευλογίες”, όπως φάνηκε και από την χθεσινή πολυπληθή συνάντηση της Θεσσαλονίκης. Συμμετείχαν από αμερικανικής πλευράς ο υφπ. Εξωτερικών, αρμόδιος για θέματα Ενέργειας και Ευρασίας Φράνσις Φάνον, ο πρέσβης στην γείτονα Κέιτ Μπάιρνς, ο έλληνας υφυπ Εξωτερικών Κώστας Φραγκογιάννης, η γενική γραμματέας Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου, η διοίκηση των Ελληνικών Πετρελαίων και από σκοπιανής πλευράς οι δύο αντιπρόεδροι της κυβέρνησης και ο υπουργός Οικονομικών της Βόρειας Μακεδονίας.

Στόχος είναι οι δύο εμπλεκόμενες πλευρές να ξεχάσουν τις παλιές τους οικονομικές διαφορές και εφόσον έρθουν σε συμφωνία, τότε να καταστεί δυνατό ο αγωγός, ο οποίος έχει στο μεταξύ καθαριστεί -καθώς δεν χρησιμοποιείται πια για μεταφορά αργού- να μεταφέρει στην γείτονα τελικά προϊόντα πετρελαιοειδών, δηλαδή βενζίνες και ντίζελ, ενισχύοντας την κερδοφορία των ΕΛΠΕ και βάζοντας παράλληλα φρένο στο εκτεταμένο λαθρεμπόριο. 

Το αν τα δύο μέρη θα τα βρουν και η αμερικανική παρέμβαση θα αποβεί καθοριστική, μένει να φανεί. Το μόνο βέβαιο είναι το μεγάλο αμερικανικό ενδιαφέρον που υπάρχει για την ενεργειακή στήριξη της Β. Μακεδονίας και την απεξάρτηση της από την ρωσική κυριαρχία, όπως φαίνεται και από το έτερο έργο για το οποίο οι ΗΠΑ πιέζουν να ξεκολλήσει, τον διασυνδετήριο αγωγό φυσικού αερίου μεταξύ των δύο χωρών. Το αυτό ισχύει άλλωστε για όλα τα ενεργειακά έργα ελληνικού ενδιαφέροντος που αφορούν την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, δηλαδή για τον Διαδριατικό Αγωγό φυσικού αερίου (ΤΑΡ) που αναμένεται να τεθεί σε πλήρη εμπορική λειτουργία μέσα στους επόμενους μήνες, καθώς και για τον Διασυνδετήριο Αγωγό Ελλάδας- Βουλγαρίας (IGB, ο οποίος πρόκειται να κάνει εγκαίνια έως το τέλος του 2021. Στο ίδιο κάδρο μπαίνει και η τελική επενδυτική απόφαση για τον πλωτό σταθμό επαναεριοποίησης φυσικού αερίου (FSRU) της Αλεξανδρούπολης που αναμένεται να ληφθεί το πρώτο τρίμηνο του 2021, με την εμπορική λειτουργία του σταθμού να τοποθετείται δύο χρόνια αργότερα και ενώ έμποροι φυσικού αερίου από πολλές χώρες της περιοχής (Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία, Σερβία) έχουν ήδη υπογράψει με τον φορέα υλοποίησης του FSRU, μακροχρόνια συμβόλαια για απορρόφηση σημαντικών ποσοτήτων υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).

Από τις αρχές του 2000 έως την Συμφωνία των Πρεσπών

Εκείνο ωστόσο το έργο με την μεγαλύτερη ιστορία όλων είναι ο αγωγός πετρελαίου Ελλάδας - Σκοπίων. Σχεδιάστηκε αρχές της χρυσής δεκαετίας του 2000, τότε που η Ελλάδα επιχειρούσε να "κατακτήσει" οικονομικά την περιοχή, προκειμένου να συνδέσει την μεγαλύτερη ελληνική και ευρωπαϊκή επένδυση στην τότε ΠΓΔΜ, δηλαδή το διυλιστήριο της ΟΚΤΑ το οποίο είχαν εξαγοράσει τα ΕΛΠΕ, με το επίσης δικής τους ιδιοκτησίας διυλιστήριο της Θεσσαλονίκης. Ήταν η εποχή της ελληνικής οικονομικής εξόδου και προσπάθειας εδραίωσης στα Βαλκάνια. Τα πρώτα χρόνια λειτουργίας όλα κύλησαν χωρίς ομαλά, ωστόσο σταδιακά το διυλιστήριο της ΟΚΤΑ άρχισε να καθίσταται μη αποδοτικό, με αποκορύφωμα το 2013, οπότε και ο ελληνικός όμιλος αποφάσισε να το παροπλίσει. Ετσι, έπαυσε να λειτουργεί και ο αγωγός μεταξύ των δύο χωρών. Σαν αποτέλεσμα αυξήθηκε και το κόστος εισαγωγής των καυσίμων στα Σκόπια, καθώς αυτό άρχισε να γίνεται με βυτιοφόρα, εκτινάσσοντας προς τα πάνω το λαθρεμπόριο.

Πέρασαν χρόνια μέχρι να φτάσουμε στο 2018, χρονιά σημαδιακή για τα Σκόπια, αφού υπεγράφη η Συμφωνία των Πρεσπών. Παραμονές του δημοψηφίσματος της 30ης Σεπτεμβρίου 2018, η Ελλάδα επιχείρησε να μπει για τα καλά στο παιχνίδι της επιρροής υπέρ του "Ναι", τάζοντας ενεργειακά "δώρα" στη γείτονα.

Σε μια στιγμή όπου όλη η Δύση είχε βάλει λυτούς και δεμένους για να πείσουν τους Σκοπιανούς να ψηφίσουν υπέρ, στο δημοψήφισμα της 30ης Σεπτεμβρίου, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ αποφάσισε να διοργανώσει επίσκεψη στην γείτονα, με συμμετοχή στελεχών πλειάδας ενεργειακών εταιρειών, δηλαδή των ΔΕΣΦΑ, ΕΛΠΕ, και ΑΔΜΗΕ. Επικεφαλής θα ήταν ο τότε υπ. Ενέργειας Γ.Σταθάκης, ο οποίος επρόκειτο να κουβαλήσει στις βαλίτσες του κάθε είδους ενεργειακή συμφωνία που θα μπορούσε να ενδιαφέρει τους γείτονες : Από μνημόνιο συνεργασίας για το περίφημο αγωγό φυσικού αερίου που θα συνδέει την Ελλάδα με τα Σκόπια, μέχρι την επαναλειτουργία του παγωμένου αγωγού μεταφοράς πετρελαίου από τις εγκαταστάσεις των διυλιστηρίων των ΕΛΠΕ στη Θεσσαλονίκης προς το διυλιστήριο ΟΚΤΑ. Αντιδράσεις εντός Ελλάδας και δεύτερες σκέψεις της κυβέρνησης Τσίπρα ανέβαλαν το ταξίδι, κρατώντας έκτοτε στον πάγο τις εξελίξεις γύρω από τον αγωγό, τον οποίο τώρα οι Αμερικανοί πασχίζουν να ξεπαγώσουν.

Google news logo Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Εγκαταλείπουν οι ξένοι τις έρευνες για πετρέλαιο στην Ελλάδα

Βαρύ πλήγμα στο ερευνητικό πρόγραμμα η αναμενόμενη έξοδος της ισπανικής Repsol από το μπλοκ του Ιονίου. Διαθέσεις για αποχώρηση δείχνουν και τα ΕΛΠΕ αλλά δεν έχουν οριστικοποιηθεί οι αποφάσεις.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Τι σχεδιάζουν τα ΕΛΠΕ και η Total για τις έρευνες υδρογονανθράκων

Απόσυρση από χερσαία οικόπεδα εξετάζει η διοίκηση των ΕΛΠΕ λόγω καθυστερήσεων και τοπικών αντιδράσεων, ενώ η Total επιβεβαιώνει ότι θα προχωρήσει τις έρευνες σε θαλάσσιες περιοχές της Κρήτης.
Commission_Clean_Transition
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Εξετάζει η Κομισιόν τη λύση του Green Pool για την ενεργοβόρο βιομηχανία

Την ελληνική πρόταση για φθηνή ενέργεια από ΑΠΕ στις ενεργοβόρες βιομηχανίες επανέφερε ο Ευ. Μυτιληναίος στη συνάντηση διαλόγου της Κομισιόν με τους εκπροσώπους του τομέα για την πράσινη μετάβαση.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Στη Macquarie το 50% της ελληνικής Enel, κλείνει το deal εντός Ιουλίου

Ολοκληρώθηκαν οι διαπραγματεύσεις των Ιταλών με τους Αυστραλούς για το τίμημα της συμφωνίας. Μεγάλες αλλαγές στην οικονομική κατάσταση της Enel Green Power Ελλάδος το 2022, δάνειο 430 εκατ. από ελληνικές τράπεζες.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Ψάχνουν... παράθυρο οι πετρελαϊκές για μείωση φόρου στα υπερκέρδη

Οι μεγαλύτερες εταιρείες της Ευρώπης ζητούν συμψηφισμό του νέου έκτακτου φόρου με τις τεράστιες ζημιές του 2020, ώστε η επιβάρυνση να πέσει δραματικά ή και να μηδενισθεί. Οι εθνικές κυβερνήσεις κινούνται για να... κοντύνουν την Κομισιόν.