Θετικές προοπτικές για την ελληνική οικονομία αλλά και ορισμένους αστερίσκους, κυρίως για το ζήτημα κάποιων μεταρρυθμίσεων, «βλέπει» ο Ευρωπαϊκό Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM), όπως αναφέρει στον ετήσιο απολογισμό του για το 2021.
Στους αστερίσκους περιλαμβάνονται οι καθυστερήσεις στις απονομές των νέων συντάξεων. Σχετικά με τη δυνατότητα της Ελλάδας να εξυπηρετήσει το χρέος, τονίζεται χαρακτηριστικά ότι «η Ελλάδα παραμένει ευάλωτη λόγω των μακροοικονομικών ανισορροπιών, ιδίως του πολύ υψηλού δημόσιου χρέους της, καθώς και του επίμονου επενδυτικού κενού, της χαμηλής παραγωγικότητας και των υψηλών μη εξυπηρετούμενων δανείων. Για να διορθώσει αυτές τις αδυναμίες, η Ελλάδα έχει ξεκινήσει ένα φιλόδοξο ταξίδι για τον εκσυγχρονισμό της οικονομίας της. Οι μεταρρυθμιστικές προτεραιότητες περιλαμβάνουν την αντιμετώπιση μακροχρόνιων αδυναμιών στις υποδομές, την εκπαίδευση και τις δεξιότητες και τη δημόσια διοίκηση, συμπεριλαμβανομένου του συστήματος δικαιοσύνης. Ο πόλεμος στην Ουκρανία ρίχνει σκιές στις οικονομικές προοπτικές της Ελλάδας. Το μέγεθος του αντίκτυπου μένει να φανεί, αλλά η Ελλάδα μπορεί να επηρεαστεί δεδομένης της εξάρτησής της από τον τουρισμό και από τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου».
Σύμφωνα με τον ESM η ελληνική οικονομία ανέκαμψε δυναμικά από την πανδημία, χάρη στην ισχυρή εγχώρια ζήτηση και τον τουρισμό. Το δημοσιονομικό έλλειμμα κάλυψε μια μεγάλη δέσμη μέτρων στήριξης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Οι συνθήκες της αγοράς παρέμειναν ευνοϊκές, υποστηριζόμενες από τη διευκολυντική νομισματική πολιτική της ΕΚΤ και το Ταμείο Ανάκαμψης.
Εν τω μεταξύ, οι τράπεζες ενίσχυσαν τους ισολογισμούς τους. Η οικονομική δραστηριότητα της Ελλάδας αυξήθηκε κατά 8,3% το 2021, ανακάμπτοντας ουσιαστικά τις απώλειες της παραγωγής που είχαν καταγραφεί το προηγούμενο έτος λόγω των επιπτώσεων του Covid-19. Τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις χρησιμοποίησαν τις συσσωρευμένες αποταμιεύσεις για να ενισχύσουν την κατανάλωση και τις επενδύσεις και ο τουρισμός αυξήθηκε κατακόρυφα. Το μεγάλο πακέτο δημοσιονομικής στήριξης της κυβέρνησης στήριξε τα εισοδήματα και την απασχόληση καθ' όλη τη διάρκεια του έτους. Το πρωτογενές ισοζύγιο βελτιώθηκε σημαντικά στο -5,5% του ΑΕΠ το 2021, από -8% το προηγούμενο έτος.
Η κυβέρνηση παρείχε εκτεταμένη στήριξη στα νοικοκυριά, τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις, με ένα από τα μεγαλύτερα πακέτα δημοσιονομικής στήριξης με διακριτική ευχέρεια στη ζώνη του ευρώ. Χάρη στην ταχεία ανάπτυξη, ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ μειώθηκε στο 193,3% του ΑΕΠ από 206,3%. Οι συνθήκες χρηματοδότησης του ελληνικού δημοσίου παρέμειναν ευνοϊκές καθ' όλη τη διάρκεια του έτους.
Παράλληλα η Ελλάδα εκτέλεσε το σχέδιο χρηματοδότησής της για το 2021, αντλώντας 14 δισεκ. ευρώ από την αγορά και διατήρησε ένα ταμειακό απόθεμα που υπερκάλυπτε τις ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες για τους επόμενους 12 μήνες. Εν μέσω ισχυρής ζήτησης από τους επενδυτές, τα spreads των κρατικών ομολόγων υποχώρησαν στα χαμηλότερα επίπεδά τους από την κρίση δημόσιου χρέους, προτού διευρυνθούν συγκρατημένα αργότερα μέσα στο έτος.
Τον Δεκέμβριο, η ΕΚΤ ανακοίνωσε ότι θα διακόψει τις καθαρές αγορές στο πλαίσιο του προγράμματος έκτακτης αγοράς πανδημίας από τον Μάρτιο του 2022 και θα επανεπενδύσει μόνο τις εξαγορές. Αυτό αφορά και τα ελληνικά κρατικά ομόλογα. Ωστόσο, η ΕΚΤ ανακοίνωσε επίσης ότι οι επανεπενδύσεις θα μπορούσαν να συμπεριλάβουν και τα ελληνικά ομόλογα. Οι δείκτες φερεγγυότητας των τραπεζών παρέμειναν επαρκείς εν μέσω της απότομης μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών, ενώ δύο συστημικές τράπεζες άντλησαν κεφάλαια από τις αγορές.
Οι πωλήσεις και οι τιτλοποιήσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων υποστηρίζονται από το κυβερνητικά υποστηριζόμενο σύστημα προστασίας περιουσιακών στοιχείων «Ηρακλής» και την ισχυρή ζήτηση των επενδυτών. Ως αποτέλεσμα, οι τράπεζες μείωσαν περισσότερο από το μισό το συνολικό ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων τους σε 12,8% έως το τέλος του 2021.
Ωστόσο, η υπερκάλυψη του ιδιωτικού χρέους παραμένει, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για ένα αποτελεσματικό πλαίσιο επιβολής. Η δανειοδοτική δραστηριότητα των τραπεζών ήταν επιφυλακτική, αποτυγχάνοντας να αντικατοπτρίσει την έντονη ανάκαμψη της υπόλοιπης οικονομίας. Οι πιστώσεις του ιδιωτικού τομέα προς τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις επεκτάθηκαν κατά 3,7%, ενώ οι πιστώσεις προς τα νοικοκυριά μειώθηκαν κατά 2,4% σε ετήσια βάση τον Δεκέμβριο του 2021.
Η Ελλάδα σημείωσε περαιτέρω πρόοδο στην υλοποίηση των μεταρρυθμιστικών της δεσμεύσεων και, ως αποτέλεσμα, έλαβε την πέμπτη και την έκτη δόση των εξαμηνιαίων, εξαρτώμενων από την πολιτική μέτρων ελάφρυνσης του χρέους συνολικού ύψους 1,5 δισ. ευρώ. Οι ευνοϊκοί όροι δανεισμού των ESM και EFSF παρείχαν επίσης εξοικονόμηση δημοσιονομικών πόρων που εκτιμάται σε περίπου 8 δισ. ευρώ το 2021. Η Ελλάδα πέτυχε αρκετά σημαντικά ορόσημα στο ολοκληρωμένο μεταρρυθμιστικό της πρόγραμμα: την εφαρμογή ενός νέου πλαισίου αφερεγγυότητας- περαιτέρω πρόοδο στις ιδιωτικοποιήσεις, ιδίως της γης στο πρώην αεροδρόμιο της Αθήνας- και την υιοθέτηση ενός φιλόδοξου στρατηγικού σχεδίου για την ενίσχυση της διακυβέρνησης των κρατικών επιχειρήσεων και τη βελτίωση της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Ωστόσο, ορισμένες μεταρρυθμιστικές προσπάθειες αντιμετώπισαν καθυστερήσεις και αναποδιές, όπως το σχέδιο για τη μείωση των μη συνταξιοδοτικών ληξιπρόθεσμων οφειλών στο μηδέν το 2021.
Στο πλαίσιο του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης, ο ESM παρακολουθεί τους κινδύνους για την ικανότητα αποπληρωμής της Ελλάδας. Βραχυπρόθεσμα, η Ελλάδα διαθέτει άνετη θέση ρευστότητας, σταθερή πρόσβαση στις αγορές, χαμηλές χρηματοδοτικές ανάγκες που αντικατοπτρίζουν μια μακρά μέση διάρκεια και σημαντική χρηματοδοτική στήριξη από Ταμείο Ανάκαμψης.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
