Αντιστέκεται στον εκβιασμό του Πούτιν η ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας

«Γυρίζει» σταδιακά το παιχνίδι στην ενεργειακή σκακιέρα η Ευρώπη δείχνοντας πως δημιουργεί μεγαλύτερες αντιστάσεις απέναντι στις κινήσεις της Ρωσίας. Με τρεις κινήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης φαίνεται πως αρχίζει να «ξεθωριάζει» ο  ρωσικός εκβιασμός για το φυσικό αέριο.

Ειδικότερα, αν κοιτάξει κανείς μόνο τις κινήσεις των αγορών τη χθεσινή ημέρα, η Ευρώπη δείχνει να ανακτά την ψυχραιμία της απέναντι στις κινήσεις πίεσης που ασκεί η Ρωσία. Όπως είναι γνωστό, η Μόσχα διέκοψε τις προμήθειες φυσικού αερίου προς την Ευρώπης μέσω του Nord Stream 1 έως τις 3 Σεπτεμβρίου για λόγους συντήρησης, όπως επικαλείται η Gazprom, ωστόσο αρκετοί είναι εκείνοι που φοβούνται πως δε θα γίνει η επιστροφή εύκολα.

Έως σήμερα, οι πιέσεις αυτές της Ρωσίας έχουν οδηγήσει στην αύξηση έως και 400% στις τιμές χονδρικής του φυσικού αερίου από τον περασμένο Αύγουστο σπρώχνοντας ανοδικά και τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος και οδηγώντας σε ασφυξία νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Ωστόσο, και αντίθετα με τον πανικό που είχε προκαλέσει η προηγούμενη, δεκαήμερη διακοπή των ροών του Nord Stream 1 τον Ιούλιο, τη χθεσινή ημέρα οι αγορές έδειξαν ψύχραιμη στάση. Είναι ενδεικτικό, πως η τιμή του φυσικού αερίου, παρά τις σημαντικές ημερήσιες διακυμάνσεις, έκλεισε τελικά με πτώση 9,8%.

Ακόμα πιο ενδεικτική της χαλάρωσης της πίεσης που φαίνεται στην ενεργειακή αγορά της Ευρώπης είναι η προθεσμιακή αγορά του ηλεκτρικού ρεύματος της Γερμανίας. Στις 26 Αυγούστου, η τιμή των συμβολαίων για το επόμενο 12μηνο είχε εκτιναχθεί στα 770 ευρώ, αλλά χθες, παρά τις ανακοινώσεις για το προσωρινό κλείσιμο του Nordstream υποχώρησε στα 492 ευρώ/μεγαβατώρα.

Η τιμή παραμένει εξωφρενικά υψηλή, καθώς πριν ένα χρόνο βρισκόταν στα 81 ευρώ, αλλά η πτωτική κίνηση των τελευταίων ημερών, κόντρα στη δυσμενή ειδησεογραφία από τη Ρωσία, οδηγεί τους αναλυτές σε ενδιαφέροντα συμπεράσματα. Ο έγκριτος αναλυτής Jacob F Kirkegaard τόνισε χθες χαρακτηριστικά πως έχει πλέον περάσει η κορύφωση του εκβιασμού του Πούτιν με το φυσικό αέριο προς την Ευρώπη.

Σημαντικό ρόλο σε αυτή τη μεταβολή φαίνεται ότι έχουν παίξει τα μέτρα πολιτικής που έχουν λάβει οι κυβερνήσεις στην Ευρώπη σε τρεις κατευθύνσεις:

1. Η πλήρωση των αποθηκευτικών χώρων για τον χειμώνα έχει προχωρήσει πολύ ταχύτερα από τους στόχους που είχαν τεθεί. Η Ευρωπαϊκή Ένωση στο σύνολό της βρίσκεται ήδη στο 80,17% της αποθηκευτικής της ικανότητας, ήδη πάνω από τον στόχο του 80% που είχε τεθεί για την 1η Οκτωβρίου ενώ στη Γερμανία το ποσοστό αυτό φθάνει στο 83,65%. «Είναι θαύμα το γεγονός ότι τα επίπεδα αποθήκευσης του φυσικού αερίου στη Γερμανία συνέχισαν να αυξάνονται», σχολίασαν αναλυτές της Commerzbank.
2. Οι πολιτικές εξοικονόμησης ενέργειας που έχει εφαρμόσει η ΕΕ και τα κράτη μέλη ξεχωριστά ήδη έχουν ενεργοποιηθεί, με στόχο μείωση της κατανάλωσης κατά 15%. Στην Ελλάδα έχουν ξεκινήσει τα έκτακτα μέτρα μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας σε δημόσιους χώρους, ενώ με νέα του δήλωση χτες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γ. Οικονόμου απέρριψε την πιθανότητα χρήσης του μέτρου των ελεγχόμενων διακοπών ρεύματος.
3. Σημαντικές αντιστάσεις στην ενεργειακή ανασφάλεια έχει δημιουργήσει η αναμονή για τις αποφάσεις των υπουργών Ενέργειας στην έκτακτη σύνοδο στις 9 Σεπτεμβρίου καθώς, όλα τα σενάρια που φαίνεται πως εξετάζονται θα αλλάξουν σημαντικά την λειτουργία της ευρωπαϊκής αγοράς δημιουργώντας πρόσθετα αναχώματα στις ρωσικές πιέσεις. Σύμφωνα με το Bloomberg στόχος των σεναρίων που εξετάζονται είναι να περιοριστούν οι τιμές βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα να αλλάξει ο τρόπος τιμολόγησης της ενέργειας με τη διακοπή της σύνδεσης μεταξύ φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας.

Προφανές είναι, όπως συμφωνούν οι περισσότεροι αναλυτές, ότι ο ενεργειακός εκβιασμός της Ευρώπης από τη Ρωσία, με στόχο να «σπάσει» η αποφασιστική οικονομική, πολιτική και στρατιωτική στήριξη, θα συνεχιστεί σε όλη χειμερινή περίοδο και οι τιμές φυσικού αερίου και ρεύματος θα διατηρηθούν υψηλές. Όμως, οι τελευταίες εξελίξεις στις αγορές δείχνουν ότι η Ευρώπη αρχίζει να δημιουργεί «αντισώματα» και πλέον οι ανακοινώσεις της Gazprom και του Κρεμλίνου προκαλούν όλο και μικρότερες διακυμάνσεις στις τιμές της ενέργειας.