Πηγές του υπουργείου Εθνικής Άμυνας διευκρινίζουν ότι «ουδείς που σπουδάζει ή διαμένει ήδη στο εξωτερικό θίγεται» από τις ρυθμίσεις του σχεδίου νόμου «Χάρτης μετάβασης των Ενόπλων Δυνάμεων στη Νέα Εποχή», το οποίο έχει κατατεθεί στη Βουλή.
Το σχέδιο νόμου στοχεύει, μεταξύ άλλων, στη διαμόρφωση ενός νέου μοντέλου στρατιωτικής θητείας, με εξορθολογισμό του πλαισίου για τις αναβολές και απαλλαγές στράτευσης. Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας, κατά την παρουσίασή του, υπενθύμισε πως η εκπλήρωση της στρατιωτικής θητείας αποτελεί συνταγματική υποχρέωση, όπως ορίζεται στο άρθρο 4 παράγραφος 6 του Συντάγματος.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, το ισχύον καθεστώς αναβολών για τους κατοίκους εξωτερικού ορίζει ως μόνιμο κάτοικο εξωτερικού όποιον έχει διαμείνει για επτά συνεχόμενα έτη για λόγους βιοπορισμού ή έντεκα έτη σωρευτικά με σπουδές στην αλλοδαπή.
Με τη συμπλήρωση του 33ου έτους, παρέχεται η δυνατότητα εξαγοράς της θητείας με 810 ευρώ τον μήνα, μετά από εικοσαήμερη παρουσία στο Κέντρο Εκπαίδευσης Νεοσυλλέκτων.
Όσοι έχουν γεννηθεί στην αλλοδαπή και διαμένουν εκτός Ελλάδας έως την ενηλικίωσή τους θεωρούνται αυτοδικαίως κάτοικοι εξωτερικού, με υποχρέωση τρίμηνης θητείας και εξάμηνης παραμονής ετησίως στην Ελλάδα έως την ολοκλήρωσή της.
Για όσους εγκατέλειψαν τη χώρα μετά τα 18 έτη, μετά τη λήξη της αναβολής λόγω σπουδών (έως το 28ο έτος), χαρακτηρίζονται ανυπότακτοι. Ωστόσο, έχουν το δικαίωμα παρουσίας στην Ελλάδα έως 30 ημέρες ανά έτος, διατηρώντας τη δυνατότητα εισόδου έως το 33ο έτος, οπότε και μπορούν να εξαγοράσουν τη θητεία.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου, την τελευταία πενταετία 22.000 από τους 36.000 συνολικά ανυπότακτους προέρχονται από κατοίκους εξωτερικού. Επιπλέον, αν συνυπολογιστούν οι 46.000 απαλλαχθέντες για λόγους υγείας – με το 75% αυτών για ψυχικά νοσήματα – οι Ένοπλες Δυνάμεις χάνουν σχεδόν 16.500 στρατεύσιμους ετησίως από αυτές τις δύο κατηγορίες.
Με μέσο όρο καταταχθέντων περίπου 35.000 ανά έτος την τελευταία πενταετία, οι απώλειες στρατευσίμων υπερβαίνουν το 30%, επισημαίνουν οι ίδιες πηγές. Ο κ. Δένδιας ανέφερε χαρακτηριστικά στη Βουλή: «Είναι λογικό να δεχθούμε τέσσερις ταξιαρχίες Ι5 με ιδιωτικό χαρτί γιατρού, τη στιγμή που η χώρα αντιμετωπίζει υπαρξιακή απειλή;»
Τι αλλάζει για τους κατοίκους εξωτερικού
Για τους κατοίκους εξωτερικού, το υπουργείο σημειώνει ότι οι νέες διατάξεις αφορούν μόνο όσους συμπληρώνουν το 18ο έτος με την ψήφιση του νόμου. Συνεπώς, οι φοιτητές και εργαζόμενοι στο εξωτερικό διατηρούν τα υφιστάμενα δικαιώματα, με μεταβατική περίοδο 15 ετών έως την πλήρη εφαρμογή των αλλαγών.
Το νέο καθεστώς ορίζει ότι για να θεωρείται κάποιος κάτοικος εξωτερικού, πρέπει να έχει ξεκινήσει τη διαμονή του εκτός Ελλάδας τουλάχιστον από τα 16 έτη, ενώ η ιδιότητά του θα επικαιροποιείται κάθε τρία χρόνια. Το δικαίωμα εξαγοράς της θητείας μετατίθεται στα 40 έτη, με το κόστος να αυξάνεται στα 1.500 ευρώ τον μήνα (με πενταετή μεταβατική περίοδο).
Οι νέες διατάξεις επηρεάζουν, σύμφωνα με το υπουργείο, κυρίως όσους επιδιώκουν να αποφύγουν τη στράτευση εκμεταλλευόμενοι τον συνδυασμό σπουδών και εργασίας στο εξωτερικό.
Για τους Έλληνες της Ομογένειας (γεννηθέντες στην αλλοδαπή), παραμένει η πρόβλεψη για τρίμηνη θητεία και εξάμηνη παραμονή στην Ελλάδα έως την ολοκλήρωσή της.
Συνοψίζοντας, το υπουργείο Εθνικής Άμυνας επισημαίνει ότι το δημογραφικό πρόβλημα, σε συνδυασμό με το ευνοϊκό προηγούμενο καθεστώς, ενίσχυε το πρόβλημα απωλειών στρατευσίμων και δημιουργούσε ανισότητα μεταξύ όσων φοιτούσαν στο εξωτερικό και απέφευγαν τη θητεία και όσων φοιτούσαν στην Ελλάδα και εκπλήρωναν τη συνταγματική τους υποχρέωση.