Την πεποίθησή του ότι η ελληνική οικονομία, μετά και την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας και με την υποστήριξη από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και του REPowerEU θα συνεχίσει να εμφανίζει ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης εκφράζει ο Δημήτρης Κουτσόπουλος, Διευθύνων Σύμβουλος της Deloitte Ελλάδος, σε συνέντευξη στο BD.
Ο κ. Κουτσόπουλος εντοπίζει ως σοβαρό διαρθρωτικό πρόβλημα της οικονομίας την πολύ μεγάλη συμβολή της ιδιωτικής κατανάλωσης στην ανάπτυξη, την αύξηση των εισαγωγών και τη διεύρυνση του ελλείμματος στο ισοζύγιο πληρωμών και την υπερβολική εξάρτηση από τον τουριστικό κλάδο. Τονίζει, επίσης, ότι έχει έρθει η στιγμή να προχωρήσουν οι πιο δύσκολες, αλλά απαραίτητες μεταρρυθμίσεις και να προωθηθεί αποφασιστικά η ψηφιοποίηση τη οικονομίας με περιβαλλοντικά φιλικό πρόσημο.
Εκφράζει την αισιοδοξία του για την πορεία των τραπεζών, σημειώνοντας ότι η αποδέσμευση των συστημικών τραπεζών από το ΤΧΣ και η είσοδος νέων επενδυτών είναι βέβαιο ότι θα δημιουργήσει νέες δυναμικές στον κλάδο.
Αναφερόμενος στην ισχυρή ανάπτυξη των εργασιών της Deloitte Ελλάδος, ο κ. Κουτσόπουλος τονίζει ότι βασικό στοιχείο αυτής της επιτυχημένης πορείας ήταν η αποτελεσματική αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού. Όπως λέει χαρακτηριστικά, τα τελευταία χρόνια η εταιρεία τετραπλασίασε το δυναμικό της, ενώ το 58% των ανθρώπων της είναι κάτω των 30 ετών.
- Η ελληνική οικονομία ανέκτησε την επενδυτική βαθμίδα και εμφανίζει ρυθμούς ανάπτυξης πολύ ταχύτερους από τους αντίστοιχους των χωρών της ευρωζώνης. Ποια είναι η μεσοπρόθεσμη πρόβλεψή σας για την οικονομία; Εκτιμάται ότι θα διατηρηθούν αυτοί οι ρυθμοί ανάπτυξης την επόμενη τριετία;
Η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας της Ελλάδας, μετά από περίπου 12 χρόνια ήρθε μέσα από μια σταθερή πρόοδο και συνεχή βελτίωση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας. Οι ρυθμοί ανάπτυξης που πετύχαμε ήταν όντως ταχύτεροι από τους αντίστοιχους στην Ευρωζώνη, κάτι που αφενός δημιούργησε ασφάλεια και εμπιστοσύνη για την πορεία της οικονομίας αλλά παράλληλα, με το γρήγορο βηματισμό που αναπτύξαμε, μειώσαμε την απόσταση. Επομένως μπορούμε να θεωρήσουμε αυτό το milestone ως ένα ξεκάθαρο μήνυμα ενίσχυσης των οικονομικών προοπτικών της χώρας.
Τι μπορούμε όμως να περιμένουμε για την επόμενη τριετία; Η δική μας εκτίμηση είναι πως αυτή η εξέλιξη θα συνεχίσει να ενισχύεται. Κάτι που αναμένουμε να επιδράσει θετικά και στην επενδυτική δραστηριότητα. Σήμερα η Ελλάδα είναι μια χώρα ανταγωνιστική και ελκυστική στον διεθνή χάρτη των επενδύσεων, με πολύπλευρα οφέλη για την οικονομία.
Στην προσπάθειά μας να συνεχίσουμε σ’ αυτόν το δρόμο, είναι δεδομένο πως απαιτείται η αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Σ’ αυτούς θα πρέπει να προσθέσουμε και τους πόρους από το REPowerEU, που θα συμβάλουν στη χρηματοδότηση της πράσινης μετάβασης.
Ο συνδυασμός των δύο αυτών χρηματοδοτικών εργαλείων μπορούν και πρέπει να αποτελέσουν τον αναγκαίο αναπτυξιακό μοχλό για τα επόμενα έτη.
Συνεπώς, διατηρώ μια θετική στάση απέναντι στη δυνατότητα της χώρας τα επόμενα χρόνια και εκτιμώ πως το μονοπάτι το οποίο ακολουθεί είναι ασφαλές και οδηγεί σε ένα καλύτερο μέλλον.
- Παρακολουθείτε στενά την πορεία της ελληνικής οικονομίας και των επιχειρήσεων εδώ και πολλά χρόνια. Έχει αλλάξει το παραγωγικό μοντέλο της χώρας μετά την κρίση; Έχουν αντιμετωπιστεί τα διαρθρωτικά προβλήματα; Πόσο μακριά μπορεί να φτάσει η τρέχουσα αναπτυξιακή δυναμική αν δεν αντιμετωπιστούν τα διαρθρωτικά προβλήματα;
Γνωρίζουμε καλά πως η ελληνική οικονομία αλλά και το παραγωγικό της μοντέλο είχε συγκεκριμένες παθογένειες και αδυναμίες που επηρέασαν καθοριστικά την πορεία της και οδήγησαν στην είσοδό της σε οικονομικές κρίσεις με διάρκεια και βαρύ τίμημα για τους πολίτες της. Όμως, το γεγονός ότι εντοπίσαμε μια σειρά από διαρθρωτικά προβλήματα ασφαλώς και υπήρξε το πρώτο βήμα προς την ανατροπή της πορείας και της οικοδόμησης μιας νέας αναπτυξιακής δυναμικής.
Υπάρχουν ήδη τα πρώτα θετικά δείγματα. Το κόστος δανεισμού μειώνεται, αυξάνεται η εισροή κεφαλαίων, βελτιώνεται η ρευστότητα. Οι ελληνικές επιχειρήσεις είναι σε θέση να ωφεληθούν από εισροή «ποιοτικών» κεφαλαίων από το εξωτερικό. Η ελληνική οικονομία κινείται ανοδικά, σταθερά καλύτερα από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο, βασιζόμενη στις επενδύσεις και την ιδιωτική κατανάλωση, ενώ αναμένουμε οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών να σημειώσουν υψηλότερο ρυθμό αύξησης σε σχέση με τις εισαγωγές.
Την ανοδική αυτή τροχιά οφείλουμε να την αποδώσουμε και σε παράγοντες όπως η καλή πορεία των εξαγωγών (κυρίως ποιοτικά), η ισχυρή τουριστική κίνηση, οι κοινοτικές ροές από ευρωπαϊκά προγράμματα και σε άλλες παραμέτρους. Τα αυξημένα δημοσιονομικά έσοδα επιβεβαιώνουν άλλωστε τη βελτίωση σε κομβικούς τομείς της οικονομίας. Είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρο για παράδειγμα πως οι άμεσες καθαρές επενδύσεις αυξάνονταν σταθερά μέχρι το 2022 στην Ελλάδα, με τη χρονιά αυτή να σημειώνονται οι υψηλότερες της 20ετίας (από το 2002), παρότι έπεσαν το 2023.
Ωστόσο διαρθρωτικά προβλήματα παραμένουν η πολύ μεγάλη συμβολή της ιδιωτικής κατανάλωσης των νοικοκυριών στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας (αποτελεί περίπου το 70% του ελληνικού ΑΕΠ έναντι 52% στην ευρωζώνη) – με στοιχεία του 2023 – που είναι λογικό να μην μπορεί να διατηρηθεί επ' αόριστον λόγω και των πληθωριστικών πιέσεων. Επίσης, η αύξηση των εισαγωγών και η διεύρυνση του ελλείμματος στο ισοζύγιο πληρωμών και τέλος η υπερβολική εξάρτηση της ελληνικής οικονομίας από τον τουριστικό κλάδο, που ωστόσο είναι ευάλωτος στα κοινωνικοπολιτικά και γεωφυσικά γεγονότα.
Παρόλα αυτά, έχει έρθει η στιγμή να προχωρήσουμε με τις πιο δύσκολες αλλά απαραίτητες μεταρρυθμίσεις (δημόσια διοίκηση, απονομή δικαιοσύνης, υγεία, παιδεία, άνοιγμα κλειστών επαγγελμάτων, ευέλικτο εργατικό δίκαιο με σταθερό φορολογικό σύστημα κλπ.), προχωρώντας παράλληλα αποφασιστικά στην ψηφιοποίηση της οικονομίας με περιβαλλοντικά φιλικό πρόσημο.
Αυτή η προσαρμογή στον ψηφιακό κόσμο είναι μια από τις κύριες προκλήσεις τόσο του κράτους όσο και των επιχειρήσεων. Η επένδυση σε τεχνολογικές λύσεις και δεξιότητες είναι αναγκαία για τη διατήρηση και αναβάθμιση της ανταγωνιστικότητας.
Τόσο ο δημόσιος όσο και ο ιδιωτικός τομέας έχουν μια σημαντική ευκαιρία πλέον να προχωρήσουν αλλαγές που για χρόνια έχουν παγώσει. Όσο η μεταρρυθμιστική ατζέντα θα προχωρά με σταθερά γρήγορο ρυθμό σε κρίσιμους τομείς τόσο θα βελτιώνεται το επιχειρηματικό περιβάλλον αλλά και η κοινωνική συνοχή.
- Οι ελληνικές τράπεζες εξυγίαναν τα χαρτοφυλάκιά τους και εμφανίζουν πλέον υψηλή κερδοφορία, η οποία όμως οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη συγκυριακή αύξηση των επιτοκίων. Ποιες αλλαγές εκτιμάτε ότι θα πρέπει να κάνουν οι τράπεζες στα επιχειρηματικά τους μοντέλα για να επιτύχουν βιώσιμη κερδοφορία σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, χάρη στην αναπτυξιακή πολιτική της κυβέρνησης και των μεταρρυθμίσεων που υλοποίησε, μεταξύ των οποίων και η ριζική μείωση του όγκου των μη εξυπηρετούμενων δανείων, αλλά και την απόκτηση της επενδυτικής βαθμίδας που αναφέραμε, βρίσκεται επίσης σε μια ανοδική πορεία.
Με τη σταδιακή αποδέσμευση μάλιστα των τεσσάρων συστημικών τραπεζών από το ΤΧΣ και την είσοδο νέων επενδυτών είναι βέβαιο ότι θα δημιουργηθούν νέες δυναμικές στον τραπεζικό κλάδο, με τις προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσουν να παραμένουν σημαντικές. Τέτοιες είναι η διατήρηση ισχυρής κερδοφορίας, η βελτίωση των κεφαλαιακών τους δεικτών, η πιστωτική επέκταση, αλλά και η ενσωμάτωση κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα στο μοντέλο λειτουργίας τους.
Ασφαλώς, κομβική πρόκληση που διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο είναι και η ομαλή κι αποτελεσματική συνέχιση του ψηφιακού μετασχηματισμού τους.
- Έχετε θητεία 25 ετών στην Deloitte στην Ελλάδα και είστε CEO από το 2015, επιτυγχάνοντας μεγάλη ανάπτυξη των εργασιών και τετραπλασιασμό του προσωπικού σε λίγα χρόνια. Ποια ήταν τα μυστικά αυτής της επιτυχίας;
Υπάρχουν στοιχεία που θα ξεχώριζα στα οποία βασίζεται η επιτυχία μας, χωρίς πάντως να τα θεωρώ μυστικά. Το πρώτο είναι η προσήλωση στον εταιρικό μας σκοπό, να αφήνουμε ένα θετικό αποτύπωμα στους πελάτες, την κοινωνία και τους ανθρώπους μας.
Το δεύτερο θα έλεγα ότι είναι να θέτουμε τους ανθρώπους μας στο επίκεντρο της λειτουργίας μας, να τους αφήνουμε το χώρο και να τους παρέχουμε την υποστήριξη που χρειάζονται για να είναι ο εαυτός τους, να υλοποιούν τις ιδέες τους και να αναπτύσσονται μέσα από συνεχή εκπαίδευση. Ταυτόχρονα, εστιάζουμε στη δημιουργία μιας κουλτούρας σεβασμού και συμπερίληψης και ενός περιβάλλοντος εργασίας που προάγει τη φυσική και ψυχική τους υγεία.
Πράγματι, τα τελευταία χρόνια τετραπλασιάσαμε το ανθρώπινο δυναμικό μας, με το 58% των ανθρώπων μας να είναι κάτω των 30 ετών. Με μεγάλη μας χαρά βλέπουμε ότι όλα αυτά που κάνουμε αναγνωρίζονται -τα τελευταία τρία χρόνια με τις διακρίσεις στο top 10 των best workplaces στην Ελλάδα και παγκοσμίως- μια διάκριση που κατακτήσαμε και για τις γυναίκες στη χώρα μας, διακρίσεις για τις οποίες είμαστε πολύ περήφανοι.
Τρίτον, επιδιώκουμε να βρισκόμαστε στην αιχμή της τεχνολογίας και της καινοτομίας, για να οδηγούμε σωστά τους πελάτες μας στο επόμενό τους βήμα. Και είμαστε ιδιαιτέρως περήφανοι που οι προσπάθειές μας έχουν επιβραβευτεί και σ΄αυτόν τον τομέα: Τα τελευταία τέσσερα χρόνια η Deloitte έχει ανακηρυχθεί ως το ισχυρότερο και πολυτιμότερο brand στον τομέα των εμπορικών υπηρεσιών παγκοσμίως, γεγονός που αντανακλά ευθέως το εξαιρετικό επίπεδο υπηρεσιών που παρέχουν τα στελέχη της εταιρείας στους πελάτες μας.
- Μεγάλο κομμάτι των υπηρεσιών σας αφορά τον ψηφιακό μετασχηματισμό, ο οποίος έχει αρχίσει από σας τους ίδιους. Πώς τον βιώνετε ως οργανισμός και ποια κομμάτια της λειτουργίας των πελατών σας αφορά; Δώστε μας μερικά παραδείγματα.
Η τεχνολογική εξέλιξη και ο ψηφιακός μετασχηματισμό μπορούν να λειτουργήσουν ως καταλύτης και για την ελληνική οικονομία και για τις επιχειρήσεις εστιάζοντας στις ευκαιρίες για ανάπτυξη, ανταγωνιστικότητα, παραγωγικότητα και εξωστρέφεια που δύνανται να αξιοποιήσουν.
Η ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών θα ενισχύσει σημαντικά την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα, με νέα προϊόντα και υπηρεσίες πιο αποδοτικά κι αποτελεσματικά. Θα οδηγήσει παράλληλα στην αύξηση της παραγωγικότητας αλλά και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Θα βελτιώσει επίσης τις υποδομές σε μια σειρά από κομβικούς κοινωνικά και οικονομικά τομείς, όπως η υγεία, η εκπαίδευση και οι μεταφορές.
Συνολικά, η προσέγγιση της Deloitte όσον αφορά τον ψηφιακό μετασχηματισμό είναι ολιστική, συνδυάζοντας τη στρατηγική καθοδήγηση, την τεχνολογική εμπειρογνωμοσύνη, τη διαχείριση οργανωσιακών αλλαγών και δίνοντας έμφαση στην καινοτομία για να βοηθήσουμε τους πελάτες να επιτύχουν τους δικούς τους ψηφιακούς τους στόχους.
Για τους πελάτες μας τρέχουμε μια σειρά σημαντικών έργων ψηφιακού μετασχηματισμού τόσο από τον ιδιωτικό όσο και από τον δημόσιο τομέα, που αφορούν μεταξύ άλλων την κεντροποίηση συστημάτων, τη μείωση του κόστους του ανθρώπινου δυναμικού, την αυτοματοποίηση διαδικασιών, mobile εφαρμογές για τους εταιρικούς πελάτες των τραπεζών, robotic process automation για τα «κόκκινα» δάνεια, καθώς επίσης και δημιουργία συστημάτων σε περιοχές data και cloud για τη συγκέντρωση της πληροφορίας. Αυτά είναι μόνο μερικά.
- Έχετε ήδη κάνει ένα μεγάλο άνοιγμα, με τα γραφεία σας σε πολλές πόλεις της περιφέρειας. Ποια είναι τα κριτήρια για την επιλογή των περιοχών αυτών και ποιο είναι το όραμά σας σ’ αυτόν τον τομέα;
Είναι γεγονός ότι η επέκταση της παρουσίας της Deloitte σε όλη την Ελλάδα απορρέει από την αναγνώριση των δυνατοτήτων ανάπτυξης των μεγάλων πόλεων της περιφέρειας, καθώς και του πολύ καλού και καταρτισμένου επιστημονικού και στελεχιακού δυναμικού που βρίσκουμε στις περιοχές αυτές.
Είχαμε από νωρίς διακρίνει ότι οι πόλεις που φιλοξενούν ακαδημαϊκά ιδρύματα και ερευνητικά κέντρα σε συνδυασμό με τα νέα ταλέντα που αυτά καλλιεργούν μπορούν να γίνουν φάροι καινοτομίας για όλη την Ελλάδα. Οι επενδύσεις μας στη Θεσσαλονίκη, το Ηράκλειο, την Πάτρα και τα Γιάννενα αποτελούν μια σημαντική διέξοδο και επιλογή για τα νέα ταλέντα που κατάγονται από τις περιοχές ή έρχονται στις πόλεις αυτές για σπουδές. Δίνουμε έτσι ένα κίνητρο σε αυτά τα παιδιά να παραμείνουν και να δημιουργήσουν στον τόπο τους.
Η παρουσία μας στις 5 μεγάλες πόλεις της χώρας προσδοκά να αξιοποιήσει την αναπτυξιακή δυναμική της περιφέρειας, και να συμβάλλει στην αναβάθμιση του τοπικού επιχειρείν, δημιουργώντας μια νέα εργασιακή, οικονομική και κοινωνική προοπτική γι’ αυτές τις πόλεις.
- Ποιο ρόλο έχει η καινοτομία – τεχνολογία στις υπηρεσίες και τα projects που υλοποιείτε;
Στην Deloitte, αναγνωρίζουμε τη μετασχηματιστική δύναμη της τεχνολογίας και της καινοτομίας. Καθώς η τεχνολογία αλλάζει την κοινωνία και την επιχειρηματικότητα, αντίστοιχα προσαρμοζόμαστε σ’ αυτήν ώστε να μπορούμε να εξυπηρετούμε τις ανάγκες των πελατών μας.
Χαρακτηριστικό παραδείγματα της επένδυσής μας στην καινοτομία αποτελεί το Deloitte Competence Center (DACC), το πρωτοποριακό πανευρωπαϊκό κέντρο ανάπτυξης καινοτομίας και νέων τεχνολογιών στη Θεσσαλονίκη. Σήμερα απασχολεί πάνω από 1000 άτομα με σκοπό την αξιοποίηση του ταλέντου και την παραγωγή καινοτόμων λύσεων για τους πελάτες μας.
Ένα σημαντικό project είναι και το Deloitte Scale up Program, μέσω του οποίου υποστηρίζουμε scale-up εταιρείες να επιταχύνουν την ανάπτυξή τους φέρνοντάς τις σε επαφή με funds, επενδυτές και μεγάλες επιχειρήσεις ώστε να προκύψουν συνεργασίες και να εξελιχθεί το οικοσύστημα της καινοτομίας αυτού του κλάδου στην Ελλάδα που τα τελευταία χρόνια, λόγω και της σταθερότητας και ανάπτυξης της οικονομίας, έχει γνωρίσει τρομερή πρόοδο, φέρνοντας τη χώρα μας στις πρώτες θέσεις της Ευρώπης.
Τέλος, άλλο ένα πρόσφατο παράδειγμα είναι το Innovation Ηub «Brainzone», που ξεκίνησε στα γραφεία μας στην Πάτρα και απευθύνεται σε νέους ή υποψήφιους επιχειρηματίες με στόχο να επιταχύνει την ανάπτυξη νέων επιχειρήσεων, παρέχοντας πρόσβαση σε πόρους και σε μια σειρά από σημαντικές υπηρεσίες επιχειρηματικής ανάπτυξης. Μάλιστα, μόλις ολοκληρώσαμε το 1ο StartUp Acceleration Program, κατά το οποίο τέσσερις ομάδες ιδέες με επιχειρηματικές ιδέες με άξονα την τεχνολογία και με όραμα τη βελτίωση των όρων ζωής, επιλέχθηκαν ώστε να βοηθηθούν να υλοποιήσουν αυτές τις ιδέες τους.
- Έχουμε εντοπίσει το ενδιαφέρον και το έργο σας σε pro bono projects, με βιώσιμο χαρακτήρα. Ποια θα ξεχωρίζατε; Υπάρχουν άλλα στον ορίζοντα;
Για την Deloitte, αποτελεί προτεραιότητα να αξιοποιεί τα μέσα και την τεχνογνωσία της ώστε να βοηθά τις τοπικές κοινωνίες να χτίσουν ένα καλύτερο και βιώσιμο μέλλον.
Η πρώτη μας σημαντική δράση σ΄αυτό το πνεύμα ξεκίνησε το 2021, όπου σε συνεργασία με τον Δήμο Αστυπάλαιας, υλοποιήσαμε pro bono τη μελέτη «Αστυπάλαια 4.0», μία 360° μελέτη βιώσιμης ανάπτυξης του νησιού που επιχειρεί να προσδιορίσει το μοντέλο και τη στρατηγική ανάπτυξης που θα πρέπει να ακολουθήσει σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα το νησί.
Ακολούθησε το 2023 το Στρατηγικό Σχέδιο, που εκπονήσαμε σε συνεργασία με τον Δήμο Χάλκης και την Axion Hellas, για την αναβίωση του ιστορικού οικισμού «Χωριό» της Χάλκης και η Μελέτη γύρω από τις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις που δύνανται να προκύψουν από την εφαρμογή του συγκεκριμένου σχεδίου, με στόχο την αύξηση του πληθυσμού του Χωριού και με τουρίστες και με μόνιμους κατοίκους, με άξονα τον πολιτισμό και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Στόχος και επιθυμία μας στην Deloitte είναι η Αστυπάλαια και η Χάλκη να αποτελέσουν σημεία αναφοράς και παράδειγμα προς μίμηση και για άλλες περιοχές της Ελλάδος. Το βλέμμα μας είναι στραμμένο στο να επεκτείνουμε αυτές τις δράσεις για ακόμη σημαντικότερο αντίκτυπο.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
