Τέσσερα εμβληματικά αμυντικά προγράμματα περιλαμβάνει το σχέδιο «Ετοιμότητα ως το 2030» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που παρουσιάστηκε σήμερα. Σύμφωνα με το σχετικό έγγραφο, τα προγράμματα αυτά αναμένεται να ενισχύσουν συνολικά την ασφάλεια της Ευρώπης, ενώ θα λειτουργούν συμπληρωματικά μεταξύ τους.
Οι πρωτοβουλίες περιλαμβάνουν την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Άμυνας από Μη Επανδρωμένα Σκάφη, την Παρακολούθηση της Ανατολικής Πτέρυγας, την Ευρωπαϊκή Αεροπορική Ασπίδα και τη Διαστημική Ασπίδα. Όλες θα είναι ανοιχτές για συμμετοχή σε κάθε κράτος-μέλος που το επιθυμεί.
Η Επιτροπή δίνει προτεραιότητα στα δύο πρώτα προγράμματα, λόγω των πρόσφατων παραβιάσεων του εναέριου χώρου κρατών-μελών. Συγκεκριμένα, το «τείχος» κατά των drones στοχεύει να είναι λειτουργικό έως το τέλος του 2027, ενώ η παρακολούθηση της ανατολικής πτέρυγας αναμένεται να ολοκληρωθεί ως το τέλος του 2028. Η κίνηση αυτή αντανακλά την αυξημένη απειλή που αντιμετωπίζουν τα ανατολικά σύνορα της ΕΕ από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία.
Η πρόσφατη αντίδραση του ΝΑΤΟ στην είσοδο drones στον πολωνικό εναέριο χώρο ανέδειξε αδυναμίες στην ευρωπαϊκή άμυνα. Για την κατάρριψη τριών drones, χρησιμοποιήθηκαν ακριβοί πύραυλοι. Η Κάγια Κάλας, επικεφαλής της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής, τόνισε πως είναι αναγκαία η ενίσχυση της άμυνας έναντι της Ρωσίας, καθώς "η Ρωσία σήμερα δεν έχει τη δυνατότητα να επιτεθεί στην ΕΕ, αλλά τα επόμενα χρόνια μπορεί να προετοιμαστεί γι' αυτό".
Η άμυνα κατά των drones θεωρείται πλέον απαραίτητη. Η Κάλας υπογράμμισε ότι «τα drones ήδη επαναπροσδιορίζουν τον πόλεμο» και πως απαιτείται ένα πλήρως επιχειρησιακό σύστημα έως το τέλος του 2027, σε στενή συνεργασία με το ΝΑΤΟ.
Σύμφωνα με το έγγραφο της Επιτροπής, η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Άμυνας από τα Drone θα βασίζεται σε πολυεπίπεδο, τεχνολογικά προηγμένο σύστημα με διαλειτουργικές δυνατότητες για ανίχνευση, παρακολούθηση και εξουδετέρωση drones, αλλά και πλήγματα κατά επίγειων στόχων. Η ανάπτυξη αυτών των δυνατοτήτων θα αξιοποιήσει τα διδάγματα από τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Ωστόσο, το σχέδιο για το «τείχος» κατά των drones έχει προκαλέσει αντιδράσεις σε κράτη-μέλη όπως η Γερμανία και η Γαλλία, που εκφράζουν αμφιβολίες για τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στον τομέα αυτό. Η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ διευκρίνισε ότι τα κράτη-μέλη θα αποφασίζουν τι θα αγοράσουν ή θα αναπτύξουν, πότε και από ποιον.
Όπως επισημαίνεται στο έγγραφο της Επιτροπής για τον χάρτη πορείας αμυντικής ετοιμότητας έως το 2030, τα κράτη-μέλη θα έχουν τον κύριο λόγο στον σχεδιασμό και την υλοποίηση των πρωτοβουλιών, συμπεριλαμβανομένης της κατανομής κονδυλίων και αρμοδιοτήτων.
Ο Επίτροπος Άμυνας, Άντριους Κουμπίλιους, ξεκαθάρισε ότι η Επιτροπή θα διαδραματίζει διευκολυντικό ρόλο, παρέχοντας τεχνική υποστήριξη και συμβουλευτική μέσω των αρμόδιων ευρωπαϊκών οργανισμών. Τα συμμετέχοντα κράτη-μέλη θα πρέπει να συμφωνήσουν για το πλαίσιο συντονισμού έως την άνοιξη του 2026.
Η υλοποίηση των έργων αυτών θα απαιτήσει σημαντικούς οικονομικούς πόρους. Ο Κουμπίλιους εκτίμησε ότι έως το 2035 θα δαπανηθούν 6,8 τρισεκατομμύρια ευρώ για την άμυνα, με το 50% να αφορά αμιγώς αμυντικά έργα. Το μεγαλύτερο μέρος θα προέλθει από εθνικούς προϋπολογισμούς, ενώ παραμένουν αδιάθετα περίπου 300 δισ. ευρώ στα ταμεία της ΕΕ.
Σημειώνεται ότι οι κοινές προμήθειες αναμένεται να μειώσουν το κόστος αμυντικής παραγωγής κατά 30%. Στόχος είναι το ποσοστό των κοινών προμηθειών να αυξηθεί από 20% σε 40% έως το 2027, δημιουργώντας δυνατότητα εξοικονόμησης έως και 200 δισ. ευρώ για τις εθνικές κυβερνήσεις και τους φορολογούμενους.
Τα κράτη-μέλη μπορούν να αξιοποιήσουν χρηματοδότηση ύψους 150 δισ. ευρώ από το πρόγραμμα SAFE για αγορές οπλισμού. Η Επιτροπή υπολογίζει ότι απαιτούνται περίπου 800 δισ. ευρώ για την επίτευξη ενός αξιόπιστου αμυντικού συστήματος έως το 2030, επιβεβαιώνοντας τη δέσμευσή της σε αυτόν τον στόχο.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
