Με τέσσερα όπλα η οριστική λύση στα «κόκκινα» δάνεια

Στην οριστική λύση του τραπεζικού προβλήματος και στη δραστική μείωση του βάρους των μη εξυπηρετούμενων δανείων στοχεύει η κυβέρνηση, με μια σειρά πρωτοβουλιών ώστε ο κλάδος να αφήσει πίσω του την κρίση και να επανέλθει ουσιαστικά σε συνθήκες κανονικότητας.

Το οικονομικό επιτελείο, σε συνεργασία με την Τράπεζας της Ελλάδος,  έχουν συμφωνήσει σε ένα φιλόδοξο πλέγμα δράσεων για την απαλλαγή των τραπεζικών ισολογισμών από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια με το δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων από το επίπεδο του 43% σήμερα να προβλέπεται ότι θα προσεγγίσει, το 2021 – 2022, τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που διαμορφώνεται κάτω του 4%.

Σημειώνεται ότι, παρά την μεγάλη πρόοδο που έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια, πρόοδος που επιταχύνθηκε δραστικά μετά την αλλαγή κυβέρνησης, ο τραπεζικό κλάδος παραμένει ο μεγάλος ασθενής, και υπό το βάρος του μεγάλου αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων οι τράπεζες όχι μόνο δεν μπορούν να ανταποκριθούν αποτελεσματικά στην υποστήριξη της οικονομίας αλλά αποτελούν εστία ανησυχίας για ενδεχόμενο νέο κεφαλαιακό ατύχημα.

Όπως αποκάλυψε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, σε παρέμβασή του στο Thessaloniki Summit 2019, μετά από πολλές εβδομάδες διαβουλεύσεων συμφώνησαν με τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα ένα συνολικό σχέδιο που βασίζεται σε τέσσερις άξονες για την εξυγίανση των τραπεζών.

Οι τέσσερις άξονες

1. Σχέδιο Ηρακλής. Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα που θα βοηθήσει τις τράπεζες να αντιμετωπίσουν ένα σημαντικό μέρος των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Όπως εκτιμάται, μέσω των κρατικών εγγυήσεων οι τράπεζες θα μπορέσουν να απαλλαγούν από το 40% των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Δεδομένου ότι οι  τιτλοποιήσεις καταναλώνουν κεφάλαια, οι κρατικές εγγυήσεις επιτρέπουν στις τράπεζες να προχωρήσουν σε μεγάλες συναλλαγές τιτλοποιήσεων έχοντας το μικρότερο δυνατό κόστος. 
2. Ενίσχυση και ενοποίηση του πλαισίου αφερεγγυότητας για επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Όπως δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, η κυβέρνηση το προσεχές διάστημα θα αναλάβει νομοθετική πρωτοβουλία για την δημιουργία ενός σύγχρονου ενιαίου πλαισίου για την αφερεγγυότητα του ιδιωτικού τομέα το οποίο θα επιτρέψει σε νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις, να διακανονίσουν όλα τα χρέη τους, με μια ολοκληρωμένη προσέγγιση.
3. Σχέδιο Τράπεζας της Ελλάδος.  Όπως σημείωσε ο διοικητής της ΤτΕ, αμέσως μετά την λήψη όλων των απαιτούμενων εγκρίσεων για το σχέδιο «Ηρακλή» και την εκκίνηση των πρώτων τιτλοποιήσεων, θα ξεκινήσει η διαδικασία για την υλοποίηση του σχεδίου που έχει παρουσιάσει η ΤτΕ. Το σχέδιο θα στοχεύει στην αντιμετώπιση του 60% των «κόκκινων» δανείων που δεν θα καλύψει ο «Ηρακλής», αλλά και του δυσεπίλυτου προβλήματος του αναβαλλόμενου φόρου. Σε συνεργασία με το υπουργείο Οικονομικών, το σχέδιο θα ληφθούν υπόψη όλες οι πρόνοιες ώστε το σχέδιο να είναι σύννομο με τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
4. Εντατικοποίηση αναδιαρθρώσεων δανείων. Όπως σημείωσε ο διοικητής της ΤτΕ η επίλυση του προβλήματος των «κόκκινων» δανείων δεν μπορεί να γίνει χωρίς την εντατικοποίηση των προσπαθειών των τραπεζών, με έμφαση στις αναδιαρθρώσεις δανείων όπου καταγράφεται μεγάλη υστέρηση. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία, οι τράπεζες έχουν πραγματοποιήσει μεγάλη πρόοδο στην μείωση των «κόκκινων» δανείων μέσω πωλήσεων – τιτλοποιήσεων και διαγραφών αλλά παρατηρείται στασιμότητα στις αναδιαρθρώσεις. Η ΤτΕ θα πιέσει τις τράπεζες να προχωρήσουν με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα και αποτελεσματικότητα στις αναδιαρθρώσεις δανείων. 

Σημειώνεται ότι τα τελευταία χρόνια το απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων έχει μειωθεί μεν αρκετά από τα 115 δις. ευρώ που είχαν φτάσει στην κορύφωσή τους το 2016, σήμερα έχουν μειωθεί στα 75 δισ. ευρώ, ενώ ο δείκτης των μη εξυπηρετούμενων δανείων από 49% έχει περιοριστεί στο 43%.

Ωστόσο η βελτίωση αυτή δεν είναι ικανοποιητική, ενώ και η Κύπρος, που διέθετε τον υψηλότερο δείκτη καθυστερήσεων στην Ευρώπη, έχει προχωρήσει με μεγαλύτερη ταχύτητα από την Ελλάδα στην μείωση των «κόκκινων» δανείων. Σημειώνεται ότι για δραστική μείωση των NPLs πιέζει εδώ και καιρό η ΕΚΤ.

Δεν χρειάζονται νέα κεφάλαια

Σε ερώτηση προς τον διοικητή της ΤτΕ Γιάννη Στουρνάρα αν ο παραπάνω σχεδιασμός, για την οριστική αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, θα απαιτήσει κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών, ο κ. Στουρνάρας σημείωσε: «Οι τράπεζες σήμερα διαθέτουν κεφάλαια που είναι κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο, άρα, δεν είναι άμεσο το πρόβλημα κεφαλαίων των ελληνικών τραπεζών. Εάν οι τράπεζες προχωρήσουν σε σημαντική μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και αντιμετωπίσουν με το σχέδιο της ΤτΕ και ένα ακόμα βασικό πρόβλημα, το πρόβλημα της αναβαλλόμενης φορολογίας που σήμερα δρα ανασταλτικά, τότε θα λέμε ότι έρχονται επενδυτές για να επενδύσουν επιθετικά στις τράπεζες όχι να καλύψουν τρύπες αλλά γιατί θα τις βλέπουν ως μια πολύ μεγάλη επενδυτική ευκαιρία».

Σημειώνεται ότι η αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα έχει άμεσα θετική και μεγάλη επίπτωση στην κερδοφορία των τραπεζών, καθώς σήμερα το σύνολο σχεδόν της λειτουργικής κερδοφορίας των τραπεζών, που είναι ιδιαίτερα θετική, διοχετεύεται σε προβλέψεις για την κάλυψη των προβληματικών δανείων.