Έτος καμπή μπορεί να αποτελέσει το 2025 την ελληνική αγορά data center σε συνέχεια του εξαιρετικά «κινητικού» 2024 με την ανακοίνωση πολλών σχετικών επενδύσεων στη χώρα μας από μεγάλους ξένους παίχτες, αλλά και εγχώριους όπως ο ΑΔΜΗΕ.
Στελέχη της αγοράς υπογραμμίζουν πως το 2025 θα είναι μια σημαντική χρονιά για την υλοποίηση των επενδύσεων σε data center με τη χώρα να εξελίσσεται στο νέο κόμβο διακίνησης δεδομένων μεταξύ Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής. Με αιχμή την σπουδαία γεωγραφική θέση, η Ελλάδα αποτελεί κομβικό σημείο για την ενεργειακή σύνδεση της Ευρώπης με βασικές αγορές στην Άπω Ανατολή, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική.
Ωστόσο η επιτυχία του εγχειρήματος να μετατραπεί η Ελλάδα σε κεντρική πύλης της διακίνησης δεδομένων από και προς την Ευρώπη προϋποθέτει και την απαραίτητη ενεργειακή επάρκεια. Τα data center ετοιμάζονται να βγουν εκτός των αστικών κέντρων και της υπερκορεσμένης Αττικής, με τους επενδυτές να βάζουν στα ραντάρ τους περιοχές στη Δυτική Μακεδονία και την Πελοπόννησο, αλλά ακόμα και στην Κρήτη, με τις ΑΠΕ να παίζουν κρίσιμο ρόλο. Σε αυτό το πλαίσιο θα βοηθήσει και ο ενεργειακός χάρτης του ΑΔΜΗΕ που θα χωροθετήσει την ανάπτυξη των data center σε περιοχές που μπορούν ενεργειακά να τα αντέξουν.
Η ελληνική αγορά data center αναπτύσσεται ραγδαία με τη συνολική χωρητικότητά της να υπερδιπλασιάζεται μέχρι το 2030, καθώς οι επενδυτές μεταφέρονται σε αγορές που έχουν μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Υπενθυμίζουμε πως σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, η ελληνική αγορά data center αναμένεται να ξεπεράσει το 1,2 δις. δολάρια μέχρι το 2028, με τις επενδύσεις να αυξάνονται κατά 8,8% ετησίως, δημιουργώντας συνολική εγκατεστημένη ισχύ 139 MW.
Η θέση της Ελλάδας και ο ρόλος της τεχνητής νοημοσύνης
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατά τη διάρκεια της θεμελίωσης του πρώτου data center που δημιουργεί η γαλλική Data 4 τόνισε πως «η Ελλάδα είναι σταυροδρόμι τριών ηπείρων, κάτι που την καθιστά στρατηγική για μεγάλα data centers. Παράλληλα, η χώρα μας έχει μοναδικές δυνατότητες να παρέχει καθαρή ενέργεια μέσω του ήλιου και του ανέμου, γεγονός που είναι κρίσιμο για την ανάπτυξη υποδομών υψηλής τεχνολογίας όπως τα data centers».
Οι παραδοσιακοί πυρήνες των δεδομένων στην Ευρώπη όπως η Φρανκφούρτη, το Λονδίνο, το Άμστερνταμ, το Παρίσι και το Δουβλίνο, έχουν από καιρό δείξει σημάδια κορεσμού, με τε τους επενδυτές να αναζητούν νέους πόλους ανάπτυξης που θα ευνοούνται και από τις περιβαλλοντικές συνθήκες. Η Ελλάδα αν και επηρεάζεται πλέον σημαντικά από την κλιματική αλλαγή και τις υψηλές θερμοκρασίες, επωφελείται και από το γεγονός πως οι επενδυτές σε data centers μπορούν να έχουν πρόσβαση σε πράσινη ενέργεια που παράγεται από αιολικά ή φωτοβολταϊκά πάρκα.
Επιπλέον, η Ελλάδα αναπτύσσει μεγάλη κινητικότητα στο επίπεδο της τεχνητής νοημοσύνης, με κινήσεις όπως ο υπερ-υπολογιστής Δαίδαλος και το AI Factory “Pharos”, γεγονός που ευθυγραμμίζεται με τα πλάνα των επενδυτών για πλήρη αξιοποίηση των διαθέσιμων δεξαμενών εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού.
Μέχρι το 2030, ο αριθμός των data centers στην Ευρώπη αναμένεται να αυξηθεί κατά 2,5 φορές, φτάνοντας περίπου τα 23 GW εγκατεστημένης ισχύος. Σχεδόν το ήμισυ αυτής της ισχύος (11 GW) θα πρέπει να αφιερωθεί στην τεχνητή νοημοσύνη και η Ελλάδα δεν θα αποτελέσει εξαίρεση σε αυτήν τη θεμελιώδη τάση.
Τα επενδυτικά σχέδια που κάνουν την Ελλάδα κόμβο διακίνησης
Ένα από τα πιο φιλόδοξα σχέδια που ανακοινώθηκαν πρόσφατα είναι η συμφωνία ανάμεσα σε ΑΔΜΗΕ και Serverfarm, που σύστησαν την κοινοπραξία Gemini, στοχεύοντας στην ανάπτυξη και λειτουργία υπερσύγχρονων hyperscale data center με συνολική ισχύ έως 130 MW.
Ο ΑΔΜΗΕ, θα διασφαλίσει τη βιώσιμη ενεργειακή τροφοδοσία των data center εξασφαλίζοντας πρόσβαση σε δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, οπτικών ινών και άλλους βασικούς λειτουργικούς πόρους. Από την πλευρά της, η Serverfarm θα αξιοποιήσει τη διεθνή εμπειρία της στην ανάπτυξη και λειτουργία προηγμένων data centers, καθώς και την ισχυρή παρουσία της στην αγορά ακινήτων, προσφέροντας εξειδικευμένη γνώση και καινοτόμες λύσεις, με στόχο η κοινοπραξία να καταστεί σημείο αναφοράς για υπηρεσίες ψηφιακής ποιότητας στην Ελλάδα.
Ισχυρό αποτύπωμα στην ελληνική αγορά φιλοδοξεί να δημιουργήσει ο γαλλικός κολοσσός των data centers, Data4, επενδύοντας κεφάλαια άνω των 300 εκατ. ευρώ για δύο -αρχικά- κέντρα δεδομένων στην Ελλάδα. Το πρώτο εξ αυτών έχει ήδη θεμελιωθεί και αναμένεται να ανοίξει τις πύλες του στα τέλη του 2026 ή το αργότερο στις αρχές του 2027, με τον γαλλικό κολοσσό να έχει ήδη συνάψει συμφωνία με τη Microsoft που θα αποτελέσει και τον ένοικο του.
Η Data4 σχεδιάζει να επενδύσει και περισσότερα χρήματα στη χώρα, ξεπερνώντας ακόμα και τα 500 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με τα όσα είχε δηλώσει ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος Olivier Micheli, κάτι που ωστόσο «θα εξαρτηθεί από την πορεία της αγοράς και τη ζήτηση που θα υπάρχει». Να σημειωθεί ότι η εταιρεία, που ήδη διαχειρίζεται 35 data centers επί ευρωπαϊκού εδάφους, και θέλει να δημιουργήσει έως και 500 νέες θέσεις εργασίας στην ελληνική αγορά έως το 2030.
Η μεγάλη ζήτηση που υπάρχει για την Αθήνα για αναπτύξεις data centers επιβεβαιώνεται και από την κίνηση της εταιρείας επενδύσεων Dromeus Capital σε συνεργασία με την Αpto για την εγκατάσταση data centers στην περιοχή των Σπατών. Πρόκειται για ένα έργο ύψους 300 εκατ. ευρώ που θα αποτελέσει την πρώτη φάση μιας συνολικής επένδυσης, η οποία, στην πλήρη ανάπτυξή της, θα αγγίξει το 1 δισ. ευρώ.
Η αραβοαμερικάνικη κούρσα για τα data center στην Ελλάδα
Η Ελλάδα έχει γίνει αποδέκτης έντονου ενδιαφέροντος για επενδύσεις σε data centers και από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τα οποία έχουν εκδηλώσει επιθυμία να επενδύσουν σε κέντρα δεδομένων με συνολική δυναμικότητα 500 MW. Αυτή η πρόθεση έχει επισημοποιηθεί μέσω μνημονίου που υπεγράφη στο Άμπου Ντάμπι από τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρη Παπαστεργίου, και τον υπουργό Επενδύσεων των ΗΑΕ και CEO της ADQ, Mohamed Hassan Alsuwaidi.
Οι επενδύσεις σε κέντρα δεδομένων θα συνδυαστούν με πρόσθετες επενδύσεις σε περισσότερα από δέκα υποθαλάσσια καλώδια που θα συνδέουν κρίσιμους εσωτερικούς και διασυνοριακούς κόμβους, ενισχύοντας τη συνδεσιμότητα μεταξύ Ευρώπης, Αφρικής και Ασίας. Αυτό το εγχείρημα αναμένεται να βελτιώσει σημαντικά τη θέση της Ελλάδας ως κόμβου μεταφοράς δεδομένων στη ΝΑ Ευρώπη, συμβάλλοντας στη δημιουργία ενός ελκυστικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος για εταιρείες που αναζητούν αξιόπιστη διακίνηση δεδομένων.
Από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ο αμερικανικός κολοσσός Digital Realty, ο οποίος έχει αποκτήσει την ελληνική Lamda Helix από το 2020, επενδύει επίσης εκτενώς στην Ελλάδα. Είναι χαρακτηριστικό πως το campus data center στην Αθήνα, που ιδρύθηκε το 2002, προσφέρει υπηρεσίες cloud και colocation, λειτουργώντας παράλληλα ως κόμβος συνεργειών και πύλη διασύνδεσης μεταξύ Ευρώπης, Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής (MENA).
Η Digital Realty Hellas διαθέτει στην Αττική δύο εκ των μεγαλύτερων hyperconverged data centers στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Η εταιρεία έχει ολοκληρώσει το νέο Data Center (ATH3) στο Κορωπί, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η κατασκευή του Data Center (ATH4) επίσης στο Κορωπί, και του Heraklion 1 στην Κρήτη, που αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2025.
Από την πλευρά της, η Google έχει ανακοινώσει επίσης την κατασκευή τριών data centers που θα αποτελέσουν το cloud region του κολοσσού, με μια επένδυση που εκτιμάται ότι θα αποφέρει 2,2 δισ. ευρώ στην ελληνική οικονομία και θα δημιουργήσει 19.400 θέσεις εργασίας μέχρι το 2030.
Η Amazon βρίσκεται ήδη στην ελληνική αγορά, εγκαθιστώντας υποδομή LocalZone (Τοπικές Ζώνες) για cloud, που μειώνει το χρόνο απόκρισης των εφαρμογών.
Η Microsoft έχει αναλάβει ένα mega project που εισήλθε στη φάση υλοποίησης, με την κατασκευή του πρώτου εκ των τριών data centers στη χώρα, μια επένδυση ύψους 1,2 δισ. ευρώ που ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2024. Παρά τις προκλήσεις και τις γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, οι πηγές από την εταιρεία διαβεβαιώνουν ότι η επένδυση θα υλοποιηθεί με γρήγορους ρυθμούς και το ενδιαφέρον για χρήση των data centers αυξάνεται.
Ανάμεσα στους κύριους μισθωτές των data centers της Microsoft βρίσκονται τέσσερις συστημικές τράπεζες (Alpha Bank, Εθνική Τράπεζα, Eurobank, Τράπεζα Πειραιώς), καθώς και επιχειρηματικοί κολοσσοί της χώρας με τον κατάλογο των συνδρομητών να επεκτείνεται. «Η Ελλάδα γίνεται κόμβος δεδομένων, τα οποία σήμερα θεωρούνται το νέο χρήμα. Ανοίξαμε τον δρόμο για νέες στρατηγικές επενδύσεις στην τεχνολογία, προάγοντας τον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας και καθιστώντας την περιφερειακό πόλο στις υποδομές cloud τεχνολογίας», δήλωσε πρόσφατα η γενική διευθύντρια της Microsoft Ελλάδας, Κύπρου και Μάλτας, κυρία Γιάννα Ανδρονοπούλου, αναφερόμενη στην τριπλή επένδυση της Microsoft, η οποία αποτελεί την μεγαλύτερη επένδυση που έχει ενταχθεί στο νόμο περί στρατηγικών επενδύσεων.
Ο ελληνικός παίκτης που βάζει δύσκολα στους μεγάλους
Η Lancom είναι η μόνη ελληνική εταιρεία που μπαίνει ανάμεσα στους μεγάλους καταγράφοντας και επιτυχημένα αποτελέσματα. Αυτή τη στιγμή, η εταιρεία επεκτείνει τη δραστηριότητά της στην ελληνική αγορά data centers, προχωρώντας με γρήγορους ρυθμούς στην επέκταση του Balkan Gate στο Καλοχώρι Θεσσαλονίκης, το οποίο αποτελεί τη ναυαρχίδα της. Ταυτόχρονα, με ανοικτή επενδυτική ατζέντα ύψους 20 εκατομμυρίων ευρώ, η εταιρεία τρέχει για την ολοκλήρωση του data center στην Κρήτη, το οποίο αναμένεται να ολοκληρωθεί στις αρχές του 2025.
Η επένδυση για την επέκταση του Balkan Gate στη Θεσσαλονίκη έχει ως στόχο, σύμφωνα με τη διοίκηση της Lancom, το data center να διαχειριστεί σημαντικό ποσοστό της διακίνησης δεδομένων στα Βαλκάνια, προσπαθώντας να αμφισβητήσει την κυριαρχία που σήμερα κατέχει η Σόφια.
Όσον αφορά την Κρήτη, η Lancom επιθυμεί να αναδείξει το νησί σε νότια πύλη της χώρας προς τα Βαλκάνια, καθώς και σε στρατηγικό κόμβο που θα διευκολύνει τη σύνδεση μεταξύ Ασίας, Αφρικής και Μέσης Ανατολής με την Ευρώπη, μέσω των υποθαλάσσιων καλωδίων που αναμένονται.