Θετικό σήμα στους υποψήφιους «μνηστήρες» του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ έστειλε η κοινή δέσμευση των τριών ηγετών να συνεργαστούν για την προώθησή του, στο πλαίσιο της συνάντησής τους τη Δευτέρα στην Ιερουσαλήμ.
Την ίδια στιγμή, τα μηνύματα που έρχονται από τη Λευκωσία συνεχίζουν να είναι αντιφατικά, δημιουργώντας ερωτήματα για το μέλλον του έργου, την ώρα που τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος προσπαθούν να κερδίσουν χρόνο μέσα από την επικαιροποίηση των οικονομοτεχνικών παραμέτρων, στην οποία έχουν εδώ και καιρό συμφωνήσει.
Ωστόσο, τίποτα δεν αναμένεται να αλλάξει άμεσα, αλλά όλα θα κριθούν από τη νέα χρονιά, από το ποιος και πώς θα αναλάβει τη νέα μελέτη μέχρι το αν θα υπάρξει ουσιαστικό ενδιαφέρον από επενδυτές και στήριξη από τις ΗΠΑ.
Ρόλο-«κλειδί» σε όλα αυτά θα παίξουν οι μελέτες βυθού, καθώς μόνο έτσι θα προσδιοριστεί το τελικό κόστος του έργου, προσφέροντας στην κυπριακή πλευρά τις εγγυήσεις που χρειάζεται για να προχωρήσει.
Έως τότε, βέβαια, το έργο θα συνεχίσει να παραμένει εγκλωβισμένο ανάμεσα στον φόβο για το κόστος και τη στάση της Τουρκίας, αλλά και την ανάγκη τόσο της Αθήνας όσο και της Λευκωσίας να κερδίσουν χρόνο με τον χρόνο, όμως, να μην είναι ανεξάντλητος.
Η ελληνική πλευρά ποντάρει στη διπλωματία και αγοράζει χρόνο
Θυμίζουμε ότι την άμεση επικαιροποίηση των οικονομοτεχνικών εκκρεμοτήτων του έργου έθεσαν για πρώτη φορά στο τραπέζι ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Χριστοδουλίδη, στο πλαίσιο της 3ης Διακυβερνητικής Συνόδου Κύπρου - Ελλάδας, περί τα μέσα Νοεμβρίου με στόχο όπως είχαν αναφέρει την προσέλκυση νέων, ισχυρών επενδυτών και τη διασφάλιση της υλοποίησής του έργου.
Σύμφωνα με πηγές με γνώση του θέματος, η Αθήνα έχει πλήρη επίγνωση ότι το βασικό «αγκάθι» του έργου δεν είναι τεχνικό αλλά πολιτικό και σίγουρα δεν είναι σε θέση αυτή τη στιγμή να εγγυηθεί ότι τα ερευνητικά πλοία που απαιτούνται για τις έρευνες βυθού θα κινηθούν απρόσκοπτα στην περιοχή χωρίς παρεμβολές από την Τουρκία.
Άλλωστε, αυτός είναι και ο λόγος που η στρατηγική της ελληνικής πλευράς εστιάζει στην αποφυγή μιας ανοιχτής σύγκρουσης, επιλέγοντας αντ’ αυτού τη διπλωματική οδό.
Ιδανικά, η Αθήνα θα επιθυμούσε μια επίσημη ή έστω και άτυπη συνεννόηση με την Άγκυρα, ώστε το έργο να προχωρήσει χωρίς εντάσεις, όπως συνέβαινε στο παρελθόν με αντίστοιχα υποθαλάσσια καλώδια.
Ωστόσο, η Τουρκία αυτή τη φορά εμφανίζεται αδιάλλακτη, αξιοποιώντας το έργο ως μοχλό πίεσης τόσο για την Ευρώπη όσο και για τις ΗΠΑ.
Άλλωστε, μέχρι στιγμής, οι διπλωματικές προσπάθειες της χώρας μας μέσω «back channels» δεν έχουν αποδώσει και ούτε η Γαλλία, ούτε οι ΗΠΑ ούτε καν το Ισραήλ, το οποίο έχει άμεσο ενδιαφέρον για το έργο, έχουν καταφέρει να προσφέρουν την πολιτική εγγύηση που θα επέτρεπε στην Ελλάδα να προχωρήσει χωρίς ρίσκο.
Έτσι, η κοινή πλέον γραμμή Αθήνας- Λευκωσίας για την αναγκαιότητα επικαιροποίησης των οικονομοτεχνικών παραμέτρων, μάλλον λειτουργεί ως πίστωση χρόνου και για την πρώτη. Η Ελλάδα δε θέλει να ακυρώσει το έργο, καθώς κάτι τέτοιο θα είχε πολιτικό και εθνικό κόστος, αλλά ούτε και να το επιβάλει χωρίς να υπολογίσει την Κύπρο, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε κλιμάκωση.
Επομένως, η καθυστέρηση μέσω συζητήσεων για νέες μελέτες ή αναζήτησης επιπλέον επενδυτών λειτουργούν για τη χώρα μας ως «μαξιλάρι χρόνου», με την ελπίδα ότι θα προκύψει κάποια διεθνής διπλωματική λύση ή μια πιο ισχυρή στήριξη από συμμάχους.
Η έλλειψη εγγυήσεων κρατά πίσω τη Κύπρο, «κλειδί» οι έρευνες βυθού
Στο κυπριακό μέτωπο τώρα, τα μηνύματα που εκπέμπονται το τελευταίο διάστημα συνεχίζουν να είναι πολλά και αντιφατικά μεταξύ τους.
Έτσι, όπως αναφέραμε και προηγουμένως, Μητσοτάκης και Χριστοδουλίδης συμφώνησαν πρόσφατα στην επικαιροποίηση των οικονομοτεχνικών δεδομένων και η γραμμή αυτή υποστηρίζεται και από τον νέο Υπουργό Ενέργειας της Κύπρου, Μιχάλη Δαμιανό.
Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Υπουργός Οικονομικών της Κύπρου, Μάκης Κεραυνός, ο οποίος δεν επιτρέπει εδώ και καιρό την εκταμίευση των 25 εκατ. ευρώ επικαλούμενος μελέτες περί μη βιωσιμότητας του έργου, σε δηλώσεις του τη Δευτέρα, ανέφερε ότι η στάση του ταυτίζεται πλήρως με τη θέση της Κυβέρνησης και είναι σε συντονισμό με την Ελλάδα.
Τόνισε, μάλιστα, και εκείνος την ανάγκη επικαιροποίησης των οικονομικών και τεχνικών παραμέτρων του έργου λόγω των μεταβαλλόμενων συνθηκών. Παράλληλα, απέρριψε τις αιτιάσεις περί διγλωσσίας της Κυβέρνησης, υπογραμμίζοντας ότι υπάρχει ενιαία γραμμή σε επίπεδο ηγεσίας Κύπρου και Ελλάδας.
Για τα 25 εκατ. ευρώ ανέφερε ότι είναι εγγεγραμμένα στον προϋπολογισμό και θα εκταμιευθούν όταν πληρωθούν οι προβλεπόμενες προϋποθέσεις, ενώ σημείωσε πως η βιωσιμότητα του έργου πρέπει να επανεκτιμηθεί μέσω επικαιροποιημένων μελετών, καθώς τα δεδομένα και οι γεωπολιτικές συνθήκες έχουν αλλάξει.
Η μοναδική διαφορετική φωνή έρχεται από το Δημοκρατικό Κόμμα, το οποίο φαίνεται να τάσσεται ξεκάθαρα υπέρ της άμεσης συνέχισης του έργου.
Ειδικότερα, ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ, Νικόλας Παπαδόπουλος, σε πρόσφατη ομιλία του στην Κυπριακή Βουλή, προειδοποίησε ότι η μη καταβολή των 25 εκατ. ευρώ στον ΑΔΜΗΕ μπορεί να οδηγήσει την Κύπρο σε σοβαρά οικονομικά και γεωπολιτικά προβλήματα, ακόμη και σε ρήξη με ευρωπαϊκούς θεσμούς και την Ελλάδα.
Σύμφωνα μάλιστα με τον ίδιο, αν το έργο ακυρωθεί, η Κύπρος ενδέχεται να υποχρεωθεί να καταβάλει έως και 190 εκατ. ευρώ χωρίς να αποκτήσει διασύνδεση.
Παράλληλα, η κυπριακή Βουλή απέρριψε τροπολογία για πάγωμα των κονδυλίων του έργου, δίνοντας ουσιαστικά τη δυνατότητα στο Υπουργείο Οικονομικών να προχωρήσει στην εκταμίευση των 25 εκατ. ευρώ προς τον ΑΔΜΗΕ χωρίς περαιτέρω κοινοβουλευτική παρέμβαση.
Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, είναι ολοφάνερο ότι από την πλευρά της η Κύπρος προσεγγίζει το έργο κυρίως μέσα από το πρίσμα του κόστους αλλά και το γεωπολιτικό ρίσκο.
Ως μικρό κράτος, καλείται να επωμιστεί το 63% της χρηματοδότησης σε βάθος χρόνου, έχοντας ήδη κακή εμπειρία από μεγάλα έργα που είτε εκτροχιάστηκαν οικονομικά είτε καθυστέρησαν δραματικά. Από αυτήν την άποψη η απαίτηση για «κλείδωμα» του κόστους από την κυπριακή πλευρά μπορεί να θεωρηθεί απόλυτα λογική.
Ωστόσο, το πραγματικό κόστος δεν μπορεί να αποσαφηνιστεί χωρίς να πραγματοποιηθούν οι έρευνες βυθού, που αποτελούν και τον βασικό πυλώνα της τεχνικοοικονομικής αξιολόγησης. Χωρίς αυτές, δεν μπορεί να προσδιοριστεί ούτε το κόστος του καλωδίου, ούτε να προχωρήσουν ουσιαστικές διαπραγματεύσεις για τους σταθμούς μετατροπής, ούτε να οριστικοποιηθούν οι ρυθμιστικές παράμετροι για το ποιος πληρώνει και για πόσο.
Προς την κατεύθυνση αυτή το μοναδικό εμπόδιο είναι η Τουρκία, ωστόσο, η Κύπρος αποφεύγει να παραδεχτεί τουλάχιστον ανοιχτά τον παράγοντα αυτό.
Πόσο θα περιμένει η Nexans
Στο μεταξύ, η γαλλική Nexans, η εταιρεία που έχει αναλάβει την κατασκευή του καλωδίου και έχει πληρωθεί μέχρι και τον περασμένο Αύγουστο, διατηρεί στάση αναμονής.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι έως τώρα έχει λάβει από τον ΑΔΜΗΕ συνολικές πληρωμές ύψους 250 εκατ. ευρώ, οι οποίες καλύπτουν τις εργασίες που έγιναν μέχρι και τον Αύγουστο, ενώ το συνολικό ύψος του συμβολαίου που δεσμεύει τον Διαχειριστή με τη Nexans για κατασκευή και βύθιση του καλωδίου ανέρχεται στα 1,43 δισ. ευρώ.
Παρότι η γαλλική εταιρεία δεν μπορεί να απαιτήσει το σύνολο του ποσού σε περίπτωση διακοπής του έργου, έχει κάθε λόγο να θέλει να το προχωρήσει, τόσο οικονομικά (αν προχωρήσει θα πάρει τα υπόλοιπα χρήματα) όσο και σε επίπεδο prestige, καθώς πρόκειται για το βαθύτερο υποθαλάσσιο καλώδιο παγκοσμίως, σε βάθος έως 3 χιλιομέτρων, που αν κατασκευαστεί θα ανεβάσει το κύρος της.
Ωστόσο, το μόνο σίγουρο είναι ότι η παρατεταμένη αβεβαιότητα επηρεάζει αρνητικά τη μετοχή της εταιρείας και δεν μπορεί να συνεχιστεί επ’ άπειρον, καθώς δεν μπορεί να κρατά δεσμευμένη τη γραμμή παραγωγής της χωρίς ορατό χρονοδιάγραμμα.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
