Ποιοι θα χάσουν την απαλλαγή από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης

Αναλυτικές οδηγίες για τον τρόπο εφαρμογής των φορολογικών διατάξεων σχετικά με την απαλλαγή από την ειδική εισφορά αλληλεγγύη για το 2020 και το 2021 παρέχει η ΑΑΔΕ με νέα εγκύκλιο, με την οποία, μεταξύ άλλων, αποσαφηνίζεται πώς θα χάνουν την απαλλαγή από την εισφορά όσοι πιάνονται στην «τσιμπίδα» των τεκμηρίων διαβίωσης.

Υπενθυμίζεται ότι η ειδική εισφορά αλληλεγγύης επιβάλλεται με συντελεστές που κλιμακώνονται από 2,2% έως και 10% στα εισοδήματα που ξεπερνούν τα 12.000 ευρώ. Οι διατάξεις που θα εφαρμοσθούν για την επιβολή της εισφοράς στα εισοδήματα 2020 και 2021 διαφέρουν σημαντικά, καθώς, όπως αναφέρει η εγκύκλιος της ΑΑΔΕ:

• Για το φορολογικό έτος 2020 εξαιρούνται από την εισφορά αλληλεγγύης τα εισοδήματα από μισθωτή εργασία και συντάξεις, ενώ
• Για το φορολογικό έτος 2021 απαλλάσσονται από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης μόνο τα εισοδήματα που αποκτώνται από μισθωτή εργασία στον ιδιωτικό τομέα.

Όσοι εμπίπτουν στα εισοδήματα που απαλλάσσονται από την εισφορά αλληλεγγύης, όμως, δεν θα παίρνουν αυτόματα την φορολογική ελάφρυνση, αλλά μόνο εάν περνούν ένα πρόσθετο «φίλτρο»: στην περίπτωση που το εισόδημά τους έχει υπολογισθεί με βάση τα τεκμήρια, για να έχουν το δικαίωμα απαλλαγής θα πρέπει να μην έχουν πέσει στην «τσιμπίδα» των τεκμηρίων τα δύο προηγούμενα χρόνια, ή έστω να την έχουν αποφύγει με την υποβολή εκπρόθεσμης δήλωσης.

Τι αναφέρει η εγκύκλος της ΑΑΔΕ

1. Σας κοινοποιούμε τις διατάξεις του άρθρου 298 του ν. 4738/2020 με τις οποίες προστέθηκαν παράγραφοι 49 και 50 στο άρθρο 72 του ν.4172/2013 (ΚΦΕ). Με τις διατάξεις αυτές, ειδικά για το φορολογικό έτος 2020 απαλλάσσονται από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης του άρθρου 43Α του ΚΦΕ τα εισοδήματα που προβλέπονται στο άρθρο αυτό, με εξαίρεση τα εισοδήματα από μισθωτή εργασία και συντάξεις.

Για το φορολογικό έτος 2021 απαλλάσσονται από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης του άρθρου 43Α ΚΦΕ μόνο τα εισοδήματα που αποκτώνται από μισθωτή εργασία στον ιδιωτικό τομέα.

Αν το εισόδημα προσδιορίζεται σύμφωνα με το άρθρο 34 ΚΦΕ, η απαλλαγή από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης για τα φορολογικά έτη 2020 και 2021 παρέχεται εφόσον για τα δύο (2) προηγούμενα, κατά περίπτωση, φορολογικά έτη δεν έτυχε εφαρμογής ο εναλλακτικός τρόπος υπολογισμού της ελάχιστης φορολογίας σύμφωνα με τα άρθρα 30, 31, 32, 33 και 34 ΚΦΕ.

Α. Απαλλαγή από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης στα εισοδήματα του φορολογικού έτους 2020 (παρ. 49 άρθρου 72 του ΚΦΕ)

2. Ειδικότερα, κατά το φορολογικό έτος 2020 δεν επιβάλλεται ειδική εισφορά αλληλεγγύης του άρθρου 43Α ΚΦΕ στο εισόδημα από τις ακόλουθες κατηγορίες: α) από «επιχειρηματική δραστηριότητα», β) από «κεφάλαιο» (μερίσματα, τόκοι, δικαιώματα και ακίνητη περιουσία) καθώς και γ) από «υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου».

3. Στα εισοδήματα των ως άνω κατηγοριών περιλαμβάνονται αυτά για τα οποία ο φορολογούμενος απέκτησε το δικαίωμα είσπραξης στο φορολογικό έτος 2020, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 4 του άρθρου 8 του ΚΦΕ και την ΠΟΛ.1223/2015 εγκύκλιο, με την οποία δόθηκαν οδηγίες για την ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή των εν λόγω διατάξεων.

4. Διευκρινίζεται ότι σύμφωνα με την ΠΟΛ 1223/2015 εγκύκλιο, στο εισόδημα από μερίσματα, (στην έννοια των οποίων εμπίπτουν και τα προμερίσματα, καθώς και οι προσωρινές απολήψεις κερδών), δεν επιβάλλεται η ειδική εισφορά αλληλεγγύης του άρθρου 43Α του ΚΦΕ όταν η λήψη της απόφασης για την έγκριση της διανομής τους από το αρμόδιο όργανο του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας έλαβε χώρα το φορολογικό έτος 2020. Όσον αφορά την διανομή εκτάκτων αποθεματικών Α.Ε. και Ε.Π.Ε. καθώς και τη διανομή κερδών προσωπικών εταιρειών κλπ. που τηρούν διπλογραφικά βιβλία, ως προς τον χρόνο απόκτησης και φορολόγησης των εισοδημάτων αυτών έχουν εφαρμογή ομοίως τα οριζόμενα στην ως άνω εγκύκλιο. Ακόμα, επισημαίνεται ότι χρόνος απόκτησης του δικαιώματος είσπραξης των διανεμόμενων κερδών (μερισμάτων) νομικών προσώπων που τηρούν βιβλία με την απλογραφική μέθοδο θεωρείται η ημερομηνία κατά την οποία έκλεισε η διαχείριση. Σε κάθε περίπτωση δηλαδή, κρίσιμος για την απαλλαγή από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης για το φορολογικό έτος 2020, είναι ο χρόνος απόκτησης του δικαιώματος είσπραξης των μερισμάτων, και όχι ο χρόνος που προέκυψαν τα κέρδη για το νομικό πρόσωπο ή τη νομική οντότητα, ή ο χρόνος καταβολής αυτών.

5. Για το φορολογικό έτος 2020 επιβαρύνονται με ειδική εισφορά αλληλεγγύης τα κάθε είδους εισοδήματα από «μισθωτή εργασία και συντάξεις» κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 12 του ΚΦΕ, ανεξαρτήτως του τρόπου φορολογίας αυτών (με την κλίμακα του άρθρου 15 ή αυτοτελώς). Επομένως, για το φορολογικό έτος 2020 επιβάλλεται ειδική εισφορά αλληλεγγύης στις αμοιβές μελών Δ.Σ. της περ. δ' της παραγράφου 2 του άρθρου 12 ΚΦΕ, καθώς και στο εισόδημα της περ. στ’ της παραγράφου 2 του άρθρου 12 ΚΦΕ.

6. Από τις ως άνω κοινοποιούμενες διατάξεις προκύπτει ότι αν το εισόδημα φορολογικού έτους 2020 προσδιορίζεται σύμφωνα με τις περ. β’ και γ’ της παρ. 1 του άρθρου 34 ΚΦΕ, η απαλλαγή της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης παρέχεται εφόσον για τα δύο (2) προηγούμενα φορολογικά έτη δεν έτυχε εφαρμογής ο εναλλακτικός τρόπος υπολογισμού της ελάχιστης φορολογίας, σύμφωνα με τα άρθρα 30, 31, 32, 33 και 34 ΚΦΕ. Κατόπιν τούτων, αν στο φορολογικό έτος 2020 προκύψει προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίων που φορολογείται ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, προκειμένου να μην επιβληθεί η ειδική εισφορά αλληλεγγύης, πρέπει για τα δύο προηγούμενα φορολογικά έτη (2018 και 2019), είτε να μην υπάρχει προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίων είτε αυτή να έχει καλυφθεί έστω και με εκπρόθεσμη τροποποιητική δήλωση.

Β. Απαλλαγή από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης στα εισοδήματα του φορολογικού έτους 2021 (παρ. 50 άρθρου 72 ΚΦΕ)

7. Αναφορικά με το φορολογικό έτος 2021, η απαλλαγή της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης θα έχει εφαρμογή αποκλειστικά και μόνο στον ιδιωτικό τομέα για τα εισοδήματα που αποκτώνται από μισθωτή εργασία, κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 12 ΚΦΕ. Ομοίως δε θα επιβληθεί ειδική εισφορά αλληλεγγύης στις αμοιβές μελών Δ.Σ. της περ. δ' της παραγράφου 2 του άρθρου 12, καθώς και στο εισόδημα της περ. στ’ της παραγράφου 2 του άρθρου 12 του ΚΦΕ. Συνεπώς, για τα εισοδήματα αυτά από τον Ιανουάριο του 2021 δεν θα πρέπει να διενεργείται παρακράτηση ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης με βάση την παρ. 6 του άρθρου 43Α του ΚΦΕ.

8. Αντιθέτως, παρακράτηση ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης διενεργείται στις κάθε είδους συντάξεις από όποιον φορέα και αν καταβάλλονται. Διευκρινίζεται, περαιτέρω, ότι το ασφάλισμα που καταβάλλεται στο πλαίσιο ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων (περ. ζ' παρ. 3 άρθρου 12 ΚΦΕ), είτε καταβάλλεται εφάπαξ είτε με τη μορφή περιοδικής παροχής, αποτελεί εισόδημα από σύνταξη και όχι από μισθωτή εργασία και ως εκ τούτου δεν απαλλάσσεται της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης ούτε για το φορολογικό έτος 2020 ούτε για το φορολογικό έτος 2021.

9. Επίσης, κατ' ανάλογη εφαρμογή με τα οριζόμενα για το φορολογικό έτος 2020, αν στο φορολογικό έτος 2021 προκύψει προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίων που φορολογείται ως εισόδημα από μισθωτή εργασία (άρθρο 34 παρ. 1 περ. α ) για δικαιούχους απαλλαγής ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, προκειμένου να μην επιβληθεί η ειδική εισφορά αλληλεγγύης, πρέπει τα δύο προηγούμενα φορολογικά έτη (2019 και 2020), είτε να μην υπάρχει προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίων είτε αυτή να έχει καλυφθεί έστω και με εκπρόθεσμη τροποποιητική δήλωση. Στην περίπτωση αυτή, η απαλλαγή στην προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίων χορηγείται μόνο εφόσον ο φορολογούμενος αποκτά εισόδημα από μισθωτή εργασία από τον ιδιωτικό τομέα.

10. Διευκρινίζεται, τέλος, ότι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα είναι μόνο όσοι εργάζονται σε φορείς εκτός δημοσίων υπηρεσιών, αποκεντρωμένων διοικήσεων, ΟΤΑ α' και β' βαθμού και νομικών προσώπων αυτών, νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου και νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου εντός Γενικής Κυβέρνησης (βλ. και άρθρο 31 παρ. 1 ν. 4756/2020 (Α' 235).