Στις 2 Απριλίου, ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ έχει υποσχεθεί ότι θα ανακοινώσει τους ακριβείς δασμούς για μία σειρά χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Μάλιστα έχει φροντίσει να χαρακτηρίσει την εν λόγω ημέρα ως «Ημέρα Ανεξαρτησίας» των ΗΠΑ, ενώ όπως είναι φυσικό έχουν, ήδη, αρχίσει οι υπολογισμοί για τις επιπτώσεις που θα έχουν οι δασμοί αυτοί και αντίποινα από τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ.
Όπως άλλωστε τόνισε πρόσφατα η επικεφαλής της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, η μάχη των δασμών θα μπορούσε να μειώσει κατά 0,3% τον ρυθμό ανάπτυξης της ΕΕ, ενώ εάν υπάρξουν αντίστοιχα μέτρα και από πλευράς Ένωσης, το ποσοστό θα αυξηθεί στο 0,5%.
Ανάλογες απόψεις εκφράζει και σε ανάλυσή της η ING, η οποία, όμως, εξετάζει αποκλειστικά την επίπτωση των αμερικανικών δασμών και εκτιμά ότι σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα ενός ή δύο ετών μπορεί να αφαιρέσει 0,33% από το ΑΕΠ της ΕΕ, με το εν λόγω ποσοστό σε πιο μακροχρόνιο ορίζοντα να φθάνει ακόμη και στο 0,87%.
Οι χώρες με τη μεγαλύτερη εξαγωγική δραστηριότητα προς τις ΗΠΑ
Σύμφωνα με τους αναλυτές της ING σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα οι βασικές εξελίξεις είναι οι ακόλουθες:
- Δασμοί 25% στις εξαγωγές της ΕΕ προς τις ΗΠΑ θα μειώσουν τις εξαγωγές κατά 19%.
- Λαμβάνοντας υπόψη το ΑΕΠ που εμπεριέχεται σε αυτή τη μείωση των εξαγωγών (1,93% για την ΕΕ), το αποτέλεσμα είναι μια μείωση του ΑΕΠ κατά 0,33%.
- Έμμεσες επιπτώσεις, όπως η απώλεια εμπιστοσύνης και οι αρνητικές συνέπειες για τις χρηματοπιστωτικές αγορές, μπορούν να επιδεινώσουν περαιτέρω τον αρνητικό αντίκτυπο στο ΑΕΠ.
Σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα σημειώνει ότι:
- Ο άμεσος αντίκτυπος στο ΑΕΠ της ΕΕ μπορεί να αυξηθεί στο 0,87% σε περίπτωση δασμού 25%.
- Το αρνητικό σοκ από τους αμερικανικούς δασμούς μπορεί να κλιμακωθεί μέσω πολλαπλασιαστικών επιπτώσεων, όπως: α. Η μείωση της παραγωγής οδηγεί σε απώλειες θέσεων εργασίας, επηρεάζοντας αρνητικά την κατανάλωση και β. Μείωση των επενδύσεων.
- Αυτοί οι παράγοντες ενισχύουν τον άμεσο μακροπρόθεσμο αντίκτυπο στο ΑΕΠ, με τους αμερικανικούς δασμούς να έχουν ουσιαστικά αρνητική επίδραση στην ευρωπαϊκή οικονομία.
Οι πιο εκτεθειμένες χώρες
Όσον αφορά τις εξαγωγές αγαθών, οι ΗΠΑ είναι ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της ΕΕ, με τις εξαγωγές να ανέρχονται σε 504 δισεκατομμύρια ευρώ το 2023, αντιπροσωπεύοντας το 20% των συνολικών εξαγωγών εκτός ΕΕ. Από αυτά, 158 δισεκατομμύρια ευρώ, δηλαδή το 31%, προέρχονται από τη Γερμανία, καθιστώντας την ως τη χώρα με τη μεγαλύτερη έκθεση στην αμερικανική αγορά με σημαντική διαφορά.
Σε ό,τι αφορά τη Γερμανία, οι εμπορικές συναλλαγές με τις ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν το 22% του εμπορίου της εκτός ΕΕ, ποσοστό που ευθυγραμμίζεται με την Ιταλία και τον μέσο όρο της ΕΕ. Χώρες όπως η Γαλλία (16,3%), η Ολλανδία (15,5%) και η Ισπανία (13,1%) βρίσκονται κάτω από αυτόν τον μέσο όρο, γεγονός που τις καθιστά σχετικά λιγότερο εκτεθειμένες στην αμερικανική αγορά.
Αντίθετα, η Ιρλανδία στέλνει το 46% του εμπορίου της εκτός ΕΕ στις ΗΠΑ. Αυτή η υψηλή έκθεση οφείλεται εν μέρει στη φορολογική μεταχείριση των αμερικανικών πολυεθνικών και στην εγκατάσταση παραγωγικών μονάδων αμερικανικών φαρμακευτικών εταιρειών στην Ιρλανδία. Εκτός από τα φαρμακευτικά προϊόντα, το εμπόριο ΕΕ-ΗΠΑ αποτελείται κυρίως από αυτοκίνητα, μηχανήματα και εξοπλισμό, καθώς και χημικά προϊόντα.
Οι δυσκολίες μέτρησης
Οι συνολικές εξαγωγές παρέχουν μια καλή αρχική ένδειξη της οικονομικής έκθεσης στο διεθνές εμπόριο, αλλά η σύγκριση της αξίας των εξαγωγών με το ΑΕΠ είναι περίπλοκη λόγω δύο παραγόντων.
Πρώτον, το ΑΕΠ μετρά την εγχώρια προστιθέμενη αξία, ενώ οι εξαγωγές περιλαμβάνουν τόσο εγχώρια όσο και ξένη αξία. Δεύτερον, η έκθεση στις ΗΠΑ μπορεί επίσης να συμβεί έμμεσα μέσω εξαγωγών από άλλες χώρες. Αυτό μπορεί να φανεί στη διαδικασία παραγωγής εξαρτημάτων αυτοκινήτων.
Για παράδειγμα, αν μια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης εισάγει φύλλα αλουμινίου, τα επεξεργάζεται σε εξαρτήματα αυτοκινήτων και στη συνέχεια τα εξάγει στις ΗΠΑ, η καταγεγραμμένη αξία εξαγωγής αυτών των εξαρτημάτων περιλαμβάνει τόσο το κόστος των φύλλων αλουμινίου (ξένη προστιθέμενη αξία) όσο και την εγχώρια προστιθέμενη αξία που δημιουργήθηκε κατά την επεξεργασία.
Αυτή η δυναμική δεν ισχύει μόνο για τα εξαρτήματα αυτοκινήτων. Κατά μέσο όρο, οι εξαγωγές της ΕΕ προς τις ΗΠΑ αποτελούνται από περίπου 77% εγχώρια προστιθέμενη αξία και 22% ξένη προστιθέμενη αξία. Για περίπου 1% της αξίας των εξαγωγών, η προέλευση είναι ασαφής. Επίσης, παρατηρούνται σημαντικές διαφορές μεταξύ των χωρών. Σχετικά μικρότερες χώρες, όπως το Βέλγιο και η Αυστρία, ή χώρες με μεγάλα λιμάνια, όπως η Ολλανδία και το Βέλγιο, δημιουργούν λιγότερη εγχώρια προστιθέμενη αξία σε σύγκριση με μεγαλύτερες οικονομίες, όπως η Γερμανία.
Η εγχώρια προστιθέμενη αξία παρέχει μια πιο σαφή εικόνα του μεριδίου του ΑΕΠ που εκτίθεται άμεσα στις εμπορικές σχέσεις με τις ΗΠΑ. Κατά συνέπεια, μπορεί να υπολογιστεί ότι η προστιθέμενη αξία—ή η έκθεση του ΑΕΠ—των συνολικών άμεσων εξαγωγών από την ΕΕ προς τις ΗΠΑ ανέρχεται στο 1,9%.
Ωστόσο, αυτό είναι μόνο η αρχή. Το περιεχόμενο εγχώριας προστιθέμενης αξίας στις εξαγωγές μεμονωμένων χωρών της ΕΕ είναι σημαντικά χαμηλότερο από εκείνο ολόκληρης της ΕΕ, λόγω των εκτεταμένων αλυσίδων εφοδιασμού εντός της ενιαίας αγοράς της ΕΕ. Για παράδειγμα, αν εξαρτήματα αυτοκινήτων παραχθούν σε μία χώρα της ΕΕ και στη συνέχεια εξαχθούν στη Γερμανία για συναρμολόγηση σε ολοκληρωμένα αυτοκίνητα πριν αποσταλούν στις ΗΠΑ, η εγχώρια προστιθέμενη αξία που περιέχεται σε αυτά τα εξαρτήματα εκτίθεται έμμεσα στην αμερικανική αγορά.
Για το Βέλγιο, για παράδειγμα, αυτές οι έμμεσες εξαγωγές προς τις ΗΠΑ μέσω άλλων χωρών της ΕΕ αυξάνουν την έκθεση του ΑΕΠ από περίπου 0,9% σε 1,54%. Αυτή είναι η σχετική έκθεση για την εκτίμηση του πιθανού αντίκτυπου των αμερικανικών δασμών.
Σε σύγκριση με τη συνολική έκθεση της ΕΕ στο 1,9% του ΑΕΠ της, χώρες όπως η Ισπανία και η Γαλλία είναι αισθητά λιγότερο εκτεθειμένες, με έκθεση μόλις 1,1% του ΑΕΠ τους. Αντίθετα, η Γερμανία και η Ιταλία έχουν σημαντική έκθεση, στο 2,1% και 2% του ΑΕΠ τους, αντίστοιχα. Αυτή η έκθεση οφείλεται κυρίως στην άμεση έκθεση—και στις δύο περιπτώσεις 1,7%—λόγω των υψηλών εξαγωγών τους προς τις ΗΠΑ και του σχετικά υψηλού περιεχομένου εγχώριας προστιθέμενης αξίας στις εξαγωγές τους προς τις ΗΠΑ.
Η Ιρλανδία είναι η χώρα που διατρέχει τον μεγαλύτερο κίνδυνο από τους αμερικανικούς δασμούς, με έκθεση που αντιστοιχεί στο 9,7% του ΑΕΠ της.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
