Μπορεί η Ελλάδα να έχει μπει από καιρό σε τροχιά αναβαθμίσεων από τους οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης, όμως, πριν από μερικούς μήνες, χωρίς μεγάλο θόρυβο, ο κορυφαίος οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης προχώρησε σε μια υποβάθμιση με αρκετά μεγάλη σημασία, κατατάσσοντας μάλιστα τη χώρα στην τρίτη κατηγορία, μαζί με χώρες όπως η Ρωσία, το Καζακστάν και το Βιετνάμ.
Αυτή η υποβάθμιση έγινε τον περασμένο Οκτώβριο από την αμερικανική S&P και αφορά την αξιολόγηση του θεσμικού πλαισίου για την αφερεγγυότητα, δηλαδή, σε τελική ανάλυση, το πόσο εύκολο είναι να πάρει ένα πιστωτής πίσω τα λεφτά του. Όπως το περιγράφει η S&P πρόκειται για δείκτη της προστασίας που παρέχουν στους πιστωτές οι νόμοι μιας χώρας για την αφερεγγυότητα, όπως και ο τρόπος που αυτοί εφαρμόζονται, καθώς και της προβλεψιμότητας των διαδικασιών.
Σε αυτή την αξιολόγηση από την S&P (Jurisdiction Ranking Assessments Of National Insolvency Regimes), η Ελλάδα βρισκόταν, μέχρι τον περασμένο Οκτώβριο, στη δεύτερη από τις τρεις κατηγορίες (A, B, C), στις οποίες εντάσσονται από τον οίκο συνολικά 39 χώρες. Κατατασσόταν μαζί με χώρες, όπως η Ιταλία, η Τσεχία, η Τουρκία, η Βραζιλία και η Νότια Αφρική, αν και με αρκετά προβληματικές επιμέρους βαθμολογίες, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά το βαθμό που αφορά το χρόνο διεκπεραίωσης των διαδικασιών ρευστοποίησης εξασφαλίσεων.
Από τον Οκτώβριο, όμως, η Ελλάδα έπεσε στην τρίτη κατηγορία, μαζί με χώρες που είναι παγκοσμίως γνωστό ότι ένας πιστωτής θα δεινοπαθήσει για να πάρει πίσω τα χρήματά του: Ρωσία, Ουκρανία, Καζακστάν, Ρουμανία, Ινδία, Ινδονησία, Βιετνάμ.
Η υποβάθμιση αυτή σηματοδοτεί μια κραυγαλέα αποτυχία διαδοχικών ελληνικών κυβερνήσεων, που από το 2010 «ράβουν και ξηλώνουν» το θεσμικό πλαίσιο για την αφερεγγυότητα, αρχής γενομένης από το νόμο Κατσέλη: τόσες μεταρρυθμίσεις και (υποτιθέμενες) προσπάθειες να βελτιωθούν οι λειτουργίες της Δικαιοσύνης, υπό τη συνεχή πίεση, μάλιστα, από τους Θεσμούς των δανειστών, είχαν αποτέλεσμα να επιδεινωθεί αντί να βελτιωθεί η κατάσταση και η Ελλάδα να απομακρυνθεί ακόμη περισσότερο από το επίπεδο της Ευρώπης και των ανεπτυγμένων οικονομιών, γενικότερα.
Οι συνεχείς αλλαγές στους νόμους, μεταξύ των οποίων και η αναθεώρηση του νόμου Κατσέλη το 2018 για να ξεχωρίσουν οι στρατηγικοί κακοπληρωτές από τους πραγματικά αδύναμους και να μειωθεί ο ηθικός κίνδυνος, φαίνεται ότι έχουν πέσει στο κενό. Είναι χαρακτηριστικό ότι, όπως σημειώνει μεταξύ άλλων η S&P, στην έκθεση Doing Business της Παγκόσμιας Τράπεζας οι Έλληνες ειδικοί που έδωσαν σχετικές πληροφορίες έκριναν ότι οι νέες ρυθμίσεις δεν είχαν πρακτικό αντίκρισμα.
Οι κίνδυνοι από το εχθρικό για τους πιστωτές περιβάλλον
Πόσο σημαντικό είναι, όμως, το γενικά εχθρικό περιβάλλον της Ελλάδας για τους πιστωτές, σε ό,τι αφορά τη μεγάλη προσπάθεια των τραπεζών να εξυγιάνουν γρήγορα τους ισολογισμούς τους; Η ενεργοποίηση του σχεδίου «Ηρακλής» έχει δημιουργήσει την εντύπωση ότι οι τιτλοποιήσεις προβληματικών δανείων με κρατικές εγγυήσεις θα αποτελέσουν μια λύση σχεδόν… μαγική, που θα εξαφανίσει πολύ σύντομα τεράστιους όγκους «κόκκινων» δανείων από τους τραπεζικούς ισολογισμούς.
Όμως, η S&P, στη χθεσινή της έκθεση για την αξιολόγηση του σχεδίου «Ηρακλής», προειδοποιεί πολύ εύστοχα ότι το σχέδιο αυτό δεν είναι ελιξίριο που θα θεραπεύσει όλα τα προβλήματα των τραπεζών και τονίζει τους κινδύνους που απορρέουν από το εχθρικό για τους πιστωτές περιβάλλον της Ελλάδας, υπενθυμίζοντας και την υποβάθμιση του περασμένου Οκτωβρίου.
Για παράδειγμα, ακόμη και τα δάνεια που θα τιτλοποιηθούν με κρατικές εγγυήσεις και θα τα κρατήσουν οι τράπεζες στα χαρτοφυλάκιά τους, θα πρέπει να βρεθεί τρόπος να εξυπηρετηθούν, ή να ρευστοποιηθούν οι εξασφαλίσεις.
Αν υπάρξουν εμπλοκές και καθυστερήσεις, το κόστος θα είναι υψηλό για το Δημόσιο και για τις ίδιες τις τράπεζες: το Δημόσιο θα κληθεί να ενεργοποιήσει τις εγγυήσεις και να επιβαρυνθεί ο προϋπολογισμός, ενώ για τις τράπεζες το πέρασμα του χρόνου θα είναι «τοξικό», αφού στο σχέδιο «Ηρακλής» προβλέπεται αύξηση της προμήθειας που θα πληρώνουν στο κράτος, όσο περισσότερο παραμένουν απλήρωτα τα τιτλοποιημένα δάνεια. Εξάλλου, οι εγγυήσεις από το Δημόσιο δεν θα κρατήσουν για πάντα. Αν λήξουν χωρίς να έχουν εξοφληθεί τα τιτλοποιημένα δάνεια, στις τράπεζες θα μείνουν «τοξικοί» τίτλοι, που θα φέρουν νέες ζημιές.
Όπως προειδοποιεί η S&P, «η αποδέσμευση μεγάλων αποθεμάτων μη εξυπηρετούμενων δανείων με τη βοήθεια του σχεδίου “Ηρακλής” δεν αλλάζει τις αδυναμίες στο πλαίσιο αφερεγγυότητας και θα δημιουργήσει προκλήσεις στις εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων, κατά την προσπάθειά τους να ανακτήσουν χρέη δισεκατομμυρίων».
Κυβέρνηση και ευρωπαϊκοί Θεσμοί ρίχνουν τώρα όλο το βάρος τους στη νέα μεταρρύθμιση του πλαισίου για την αφερεγγυότητα, που πρέπει να ολοκληρωθεί ως το τέλος Απριλίου για να τεθεί σε ισχύ τον Μάιο, αμέσως μόλις εκπνεύσει και ο νόμος για την προστασία της πρώτης κατοικίας. Η προσπάθεια κρύβει επικίνδυνες πολιτικές «νάρκες»,αφού θα πρέπει για πρώτη φορά να αρχίσουν πλειστηριασμοί κύριας κατοικίας, χωρίς περιορισμούς. Πάντως, αν αποτύχει και αυτή η προσπάθεια και η Ελλάδα παραμείνει στον πάτο του πίνακα της S&P, ούτε ο «Ηρακλής» θα είναι αρκετός για να σηκώσει το βάρος των «κόκκινων» δανείων...
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
