Μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2025 αναμένεται να πέσουν οι υπογραφές για τον ελληνικό «θόλο», καθώς είναι ένα από τα εξοπλιστικά προγράμματα της χώρας που βρίσκονται σε απόλυτη προτεραιότητα, σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Εθνικής Άμυνας.
Όπως είχε γράψει το BD, οι δύο μεγάλες ισραηλινές εταιρείες, Israel Aerospace Industry (ΙΑΙ) και Rafael έχουν καταθέσει τις οικονομικές προτάσεις τους, οι οποίες βρίσκονται στα χέρια των ειδικών του ΓΕΕΘΑ, ενώ οι διαπραγματεύσεις έχουν ξεκινήσει. Οι εντολές άλλωστε που έχουν δοθεί είναι ξεκάθαρες, το θέμα να κλείσει χωρίς χρονοτριβές, καθώς ο θόλος θεωρείται καθοριστικής σημασίας για την αλλαγή της ισορροπίας δυνάμεων με την Τουρκία, που διαθέτει πυραύλους μεσαίου βεληνεκούς και μεγάλο αριθμό drones.
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι απαιτήσεις που έχει το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας (ΓΕΕΘΑ) είναι να γίνει ένας συνδυασμός από ισραηλινά οπλικά συστήματα και των δύο εταιρειών, της IAI αλλά και της Rafael, για να καλύψουν τόσο την ηπειρωτική Ελλάδα όσο και τα νησιά, με την προϋπόθεση βέβαια ότι το κόστος δεν θα υπερβαίνει το πλαφόν των 2 δισ. ευρώ.
Επικρατέστερα είναι το νέο σύστημα της IAI, το BARAK ΜΧ για την ηπειρωτική Ελλάδα και το Spyder, που έγινε γνωστό από το Iron Dome του Ισραήλ, της Rafael για τα νησιά. Όσον αφορά την παράδοση των συστημάτων, από την στιγμή που θα υπογραφεί η σύμβαση η παράδοση θα γίνει το πολύ σε 36 μήνες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Κύπρος που παρέλαβε την πρώτη παρτίδα του συστήματος Barak μέσα σε 24 μήνες μετά την υπογραφή της συμφωνίας και ενώ το Ισραήλ βρίσκεται σε πόλεμο.
Η συμμετοχή ελληνικών εταιρειών
Εξίσου σημαντικό ρόλο θα παίξει η συμμετοχή ελληνικών εταιρειών σε αυτό το εξοπλιστικό πρόγραμμα που θα πρέπει να είναι πολύ μεγάλη. Μάλιστα όπως αναφέρουν καλά πληροφορημένες πηγές, δεν πρόκειται να επαναληφθούν τα ίδια, όπως με την προμήθεια των αεροσκαφών Rafale από την γαλλική Dassault, όπου δεν είχαμε απολύτως καμία συμμετοχή ελληνικής εταιρείας στο πρόγραμμα.
Από τις ελληνικές εταιρείες που είναι υποψήφιες για συμμετοχή στο πρόγραμμα όπως είναι αναμενόμενο είναι η Intracom Defense (IDE) την οποία και έχει εξαγοράσει η ισραηλινή IAI, αλλά και οι δύο κρατικές ΕΑΒ και ΕΑΣ. Η δεύτερη, μάλιστα, θα κληθεί - αν καταφέρει να αντιμετωπίσει τα πολύ σοβαρά προβλήματα που έχει - να παίξει σημαντικό ρόλο στην παρασκευή των πυρομαχικών που θα χρειαστούν αυτά τα νέα συστήματα. Ωστόσο υπάρχουν και άλλες μικρότερες ιδιωτικές εταιρείες υψηλής τεχνολογίας, που έχουν να επιδείξουν έργο και μπορούν να συμμετέχουν σε ένα τέτοιο μεγάλο πρόγραμμα.
Επίσης πολύ σημαντικός παράγοντας είναι τα συστήματα που θα συνδυαστούν να έχουν διαλειτουργικότητα, όχι μόνο μεταξύ τους αλλά και με κάποια από τα υπάρχοντα (Patriot), αλλά και τα νέα οπλικά συστήματα που θα έχει στη διάθεσή της η χώρας μας στο μέλλον όπως τα F-35 και οι φρεγάτες Belharra.
Άλλωστε όπως έχει επισημάνει πριν μερικές εβδομάδες, ο ίδιος ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας: «Η χώρα θα δημιουργήσει έναν πλήρη αντιαεροπορικό θόλο, ο οποίος θα καλύπτει την ελληνική επικράτεια σε διάφορα επίπεδα. Αυτός ο αντιαεροπορικός θόλος θα καλύψει τη χώρα με κινητές μονάδες, χρησιμοποιώντας ως πλεονέκτημα, αυτό που θεωρείται κατ' αρχήν ως μειονέκτημα, τα 2.500 νησιά που έχουμε εκτός από τον ηπειρωτικό χώρο» και συμπλήρωσε ότι «η χώρα οφείλει σε σύντομο χρονικό διάστημα να αποκτήσει έναν antidrone θόλο, ο οποίος να καλύπτει το σύνολο των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, όπου και όταν επιχειρούν, καθώς επίσης και το σύνολο των ελληνικών ζωτικών εγκαταστάσεων, όπου και αν αυτές βρίσκονται».
Εντός δημοσιονομικού πλαισίου τα εξοπλιστικά
Με δεδομένο το δεκαετές «πάγωμα» των εξοπλιστικών προγραμμάτων λόγω των μνημονίων, πηγές του υπουργείου Εθνικής Άμυνας ανέφεραν ότι ο σχεδιασμός για την αναβάθμιση της αποτρεπτικής ικανότητας των Ενόπλων Δυνάμεων πρόκειται να παρουσιαστεί μέσα στο πρώτο δίμηνο του 2025, ενώ όπως έχει ανακοινωθεί πολλάκις θα έχει δεκαετή ορίζοντα. Φυσικά, θα υπάρχει απόλυτη τήρηση του δημοσιονομικού πλαισίου αλλά και προτεραιοποίηση με βάση τις εισηγήσεις των επικεφαλής των τριών κλάδων.
Την ίδια ώρα μεγάλες είναι οι προσδοκίες που υπάρχουν για το Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ), το οποίο υλοποιεί ήδη 81 προγράμματα προϋπολογισμού 166 εκατομμυρίων ευρώ, με ποσοστό μεγαλύτερο από 50% να χορηγείται από το ΝΑΤΟ και την ΕΕ.
Όσον αφορά τις εξελίξεις στην κοινή Ευρωπαϊκή Άμυνα και τη δημιουργία ενιαίου αμυντικού βραχίονα, κατ' απαίτηση όλων των χωρών, πηγές του υπουργείου Εθνικής Άμυνας επισημαίνουν ότι κάθε εξέλιξη σε αυτήν την κατεύθυνση είναι θετική. Όπως αναφέρουν μάλιστα είναι πολύ σημαντικό να πάψει να υπάρχει η αντίφαση, από τη μια να αποτελεί σημαντική προτεραιότητα η Άμυνα για την ΕΕ ειδικά στη σημερινή γεωπολιτική συγκυρία και την ίδια στιγμή να εξακολουθούν να ισχύουν τόσο αυστηροί δημοσιονομικοί κανόνες που δεν επιτρέπουν μεγάλα περιθώρια για αμυντικές δαπάνες.