Ουραγός στην Ευρώπη είναι η Ελλάδα όσον αφορά στην ανέγερση νέων κατοικιών, αφού σύμφωνα με έρευνα της Blupeak Estate Analytics, κατασκευάζεται μόλις μια νέα κατοικία ανά 1.000 κατοίκους, ποσοστό που αποτελεί το χαμηλότερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τα πράγματα γίνονται ακόμη χειρότερα αν αναλογιστεί κανείς τις βαθύτερες αιτίες του στεγαστικού προβλήματος στη χώρα μας, όπως την απότομη αύξηση της ζήτησης χωρίς επαρκή προσφορά, την άνιση αύξηση εισοδημάτων και τιμών, τη βραχυχρόνια μίσθωση και τις κενές κατοικίες.
Όπως ανέφερε ο Ιδρυτής και CEO της Blupeak Estate Analytics, Βασίλειος Ηλιόπουλος, σε συνάντηση με δημοσιογράφους, η στεγαστική κρίση δεν μπορεί να αντιμετωπίσει με ημίμετρα, αλλά με μια ολοκληρωμένη παρέμβαση που θα βασίζεται στην ψηφιοποίηση και την αξιοποίηση δεδομένων για τα ακίνητα.
Τα βασικά «αγκάθια» του στεγαστικού
Στοιχεία της Eurostat αποκαλύπτουν πως ένας στους τρεις Έλληνες ενοικιαστές δαπανά πάνω από το 40% του μηνιαίου εισοδήματός του στη στέγαση, το υψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ, ξεπερνώντας κατά σχεδόν τρεις φορές τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Πλέον το κόστος στέγης δεν είναι ένα πρόβλημα που αφορά αποκλειστικά τις ευάλωτες ομάδες αλλά έχει περάσει και στη μεσαία τάξη, αφού οι μισθοί αυξάνονται με πολύ αργούς ρυθμούς, ενώ οι τιμές για αγορά ή ενοικίαση κατοικίας «τρέχουν».
Σύμφωνα με την έρευνα της Blupeak, από το 2017 έως το 2024, οι τιμές των κατοικιών αυξήθηκαν πάνω από 50%, ενώ σε περιοχές όπως η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη και η Κρήτη η αύξηση ξεπερνά το 70%. Παράλληλα, η προσφορά διαθέσιμων κατοικιών προς ενοικίαση έχει μειωθεί περαιτέρω, αφού χιλιάδες ακίνητα διοχετεύονται στην αγορά βραχυχρόνιας μίσθωσης ή μένουν «παγωμένα» λόγω περίπλοκων συνθηκών πολυιδιοκτησίας και γραφειοκρατίας.
Το πρόβλημα οξύνεται ακόμη περισσότερο και από την έλλειψη κατοικιών, αφού η οικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας έφερε επενδυτική ύφεση στο ελληνικό real estate, προκαλώντας ένα οικοδομικό «κενό» που η αγορά δεν έχει μπορέσει ακόμη να γεμίσει.
Σε συνδυασμό με την σημαντική αύξηση του πληθυσμού των αστικών κέντρων, σήμερα είμαστε αντιμέτωποι με ένα ελλιπές και γερασμένο οικιστικό απόθεμα, που σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να ικανοποιήσει τις ανάγκες των πολιτών.
Η μάστιγα των κενών κατοικιών
Στο μεταξύ, πάνω από 700.000 κατοικίες παραμένουν κενές ή αδρανείς σε όλη την επικράτεια. Σύμφωνα με τον κ. Ηλιόπουλο, ένα σημαντικό μέρος αυτών των ακινήτων ανήκει στο ίδιο το Δημόσιο ή στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, χωρίς να υπάρχει ένας ενιαίος μηχανισμός καταγραφής και διαχείρισης.
Μάλιστα, πολλά από αυτά τα ακίνητα εμφανίζονται αποσπασματικά στο Κτηματολόγιο, στο Ε9 ή σε αρχεία υπηρεσιών, ενώ για μεγάλο αριθμό εξ αυτών δεν υφίσταται καν ξεκάθαρο ιδιοκτησιακό καθεστώς.
«Τα ακίνητα του δημοσίου είναι εντελώς αχαρτογράφητα. Μπορεί στο Ε9 ενός δήμου να φαίνονται 100 ακίνητα και στην πραγματικότητα να έχει στην κυριότητά του 1.500» δήλωσε χαρακτηριστικά.
Ως αποτέλεσμα, η πλειοψηφία της ακίνητης περιουσίας του δημοσίου δεν είναι πλήρως καταγεγραμμένη και έτσι παραμένει αδρανής και χωρίς δυνατότητα αξιοποίησης.
Η ανάγκη για ένα Ψηφιακό Μητρώο Ακινήτων
Πίσω από τις αυξήσεις στα ενοίκια και την αδυναμία πρόσβασης σε προσιτή στέγη κρύβεται μια πολύ βαθύτερη παθογένεια: Η έλλειψη πληροφορίας και συντονισμού. Οι δημόσιες βάσεις δεδομένων που αφορούν την ιδιοκτησία, τη χρήση γης και την αξία των ακινήτων παραμένουν κατακερματισμένες: Άλλα στοιχεία βρίσκονται στο Κτηματολόγιο, άλλα στους Δήμους, άλλα στην ΑΑΔΕ, και κανείς δεν έχει τη συνολική εικόνα.
Με λίγα λόγια, η χώρα προσπαθεί να λύσει ένα πρόβλημα που δεν μπορεί καν να αποτυπώσει με ακρίβεια, αφού η απουσία ενός ενιαίου μηχανισμού ελέγχου και χαρτογράφησης οδηγεί αναπόφευκτα σε καθυστερήσεις, αναποτελεσματικές παρεμβάσεις και απώλεια πόρων.
O κ. Ηλιόπουλος επεσήμανε πως η δημιουργία ενός ενιαίου μηχανισμού ελέγχου και χαρτογράφησης αποτελεί το κρίσιμο πρώτο βήμα για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα. Με ένα Εθνικό Ψηφιακό Μητρώο Ακινήτων θα υπάρξει σαφής εικόνα για το τι διαθέτει το Δημόσιο, ποια ακίνητα βρίσκονται σε χρήση, ποια είναι ανενεργά και ποια μπορούν να αξιοποιηθούν.
Μια τέτοια πλατφόρμα θα συνέδεε πληροφορίες από το Κτηματολόγιο, τη φορολογική διοίκηση, τους Δήμους, ακόμη και τους παρόχους κοινής ωφέλειας (ρεύμα, νερό), δημιουργώντας έναν ενιαίο χάρτη της στεγαστικής πραγματικότητας στη χώρα.
Με αυτόν τον τρόπο, οι δημόσιες πολιτικές θα μπορούσαν να στοχεύουν με ακρίβεια: από τα προγράμματα κοινωνικής στέγης και τις ανακαινίσεις εγκαταλελειμμένων κτιρίων, μέχρι τον σχεδιασμό κινήτρων για μακροχρόνια μίσθωση.
Σύμφωνα με τον CEO της Blupeak Estate Analytics, η εταιρεία έχει ήδη συνεργαστεί με Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε Ραφήνα, Χάλκη και Κάρυστο, ενώ σύντομα ξεκινάει η συνεργασία της και με την ΟΤΑ Παλλήνης.
Υπενθυμίζεται πως όλοι οι δήμοι θα πρέπει μέχρι τις αρχές του 2026 να κάνουν καταγραφή της ακίνητης περιουσίας τους, όπου θα αναφέρεται και η αξία των ακινήτων, επομένως αναμένεται να προχωρήσει η ψηφιοποίηση των στοιχείων.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
