Κινδυνεύουν να μείνουν στα αζήτητα 130 εκατ. για τις μικρομεσαίες

Κινδυνεύει να μείνει αδιάθετο το 44% του προγράμματος ΕΣΠΑ για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Πρόκειται για ένα από τα πλέον φιλόδοξα προγράμματα των τελευταίων ετών, που όμως έχει συγκεντρώσει αρκετά παράπονα της αγοράς για τον σχεδιασμό του και για τα γραφειοκρατικά προβλήματα που παρουσιάζει.

Παρά το γεγονός ότι τα κριτήρια ήταν πιο χαλαρά, με στόχο να επωφεληθούν όσο το δυνατόν περισσότερες επιχειρήσεις μέσα από τις τρεις δράσεις, εντούτοις οι μικρομεσαίοι δεν έχουν σπεύσει να το εκμεταλλευτούν. Είναι χαρακτηριστικό ότι το ενδιαφέρον των επιχειρήσεων «ξεφούσκωσε» μετά την αισιόδοξη έναρξη του προγράμματος των 300 εκατ. ευρώ, στις 23 Φεβρουαρίου, όπου και αναμένονταν 56.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις να σπεύσουν. Όπως ανέφερε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Ν. Παπαθανάσης, το ποσό που έχει δεσμευτεί φτάνει στα 170 εκατ. ευρώ.

Όπως αναφέρουν στελέχη της αγοράς στο BD «ήταν κακός σχεδιασμός και το timing που ήρθε το πρόγραμμα, με αποτέλεσμα να έχουν μείνει αδιάθετα πολλά χρήματα». Σημειώνουν πως, ενώ το πρόγραμμα για την πράσινη μετάβαση έκλεισε μέσα σε ένα μήνα στην Αττική, το πρόγραμμα του ψηφιακού μετασχηματισμού χρειάστηκε 5 μήνες για να κλείσει η πρώτη φάση.

Ωστόσο, αναφέρουν πως «ήδη υπάρχουν έτοιμοι φάκελοι στο πληροφοριακό σύστημα για να υποβληθούν μόλις ανοίξει η δράση για την Αττική» και επισημαίνουν ότι αποτελεί «μεγάλο λάθος» το γεγονός ότι «δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα η αξιολόγηση των φακέλων, παρά το γεγονός ότι έχουν περάσει τόσοι μήνες, αφήνοντας έτσι όλη την διαδικασία να έχει πάει σημαντικά πίσω».

Το πρόγραμμα θεωρητικά θα μείνει ανοικτό μέχρι την εξάντληση του προϋπολογισμού του, αλλά όπως υπογραμμίζουν τα στελέχη της αγοράς, «ακόμα δεν μπορούμε να γνωρίζουμε με ακρίβεια πόσα θα είναι τελικά τα αδιάθετα χρήματα. Γιατί μόλις αξιολογηθούν και βγουν οι πρώτοι προσωρινοί πίνακες και κάποιες εταιρείες μείνουν τελικά εκτός, τα κονδύλια αυτά θα παραμείνουν και θα διοχετευθούν στην επόμενη φάση που θα υπάρξει».

Τα χρήματα του ψηφιακού μετασχηματισμού όμως κινδυνεύουν να χαθούν καθώς όπως ανέφερε ο κ. Παπαθανάσης, «παρουσιάζεται μία υστέρηση της δυνατότητας της οικονομίας απορρόφησης πόρων στις ψηφιακές επενδύσεις», αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο να μεταφερθούν οι πόροι αυτοί στην πράσινη μετάβαση. «Θα δούμε την ανακατανομή των πόρων καθώς προχωρά το πρόγραμμα για την πράσινη μετάβαση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων 700 εκατομμύρια ευρώ, ένα πρόγραμμα που έκλεισε με μεγάλη επιτυχία», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Συνολικά στα δύο προγράμματα, για την ψηφιακή αναβάθμιση και την πράσινη μετάβαση, έχουν υποβληθεί 10.020 αιτήσεις χρηματοδότησης ύψους 1,7 δισεκατομμυρίων ευρώ με δημόσια δαπάνη 893 εκατομμύρια ευρώ.

Οι αστοχίες του προγράμματος

Αν και αναγνωρίζεται η ανάγκη της ψηφιακής μετάβασης από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, καθώς μόλις το 39% παρουσιάζει τουλάχιστον βασικό επίπεδο ψηφιακής έντασης, το υψηλό κόστος για τις επιχειρήσεις στις δράσεις αυτές καθιστά απαγορευτική, σε αρκετές περιπτώσεις, την υποβολή αιτήσεων τους.

Ειδικότερα, τα ποσοστά συμμετοχής της δημόσιας δαπάνης για το λογισμικό είναι πολύ χαμηλά με αποτέλεσμα να μην εξυπηρετούν τις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις. Είναι χαρακτηριστικό πως για τα συστήματα λογισμικού με συνολικό προϋπολογισμό 30.000 ευρώ η δημόσια χρηματοδότηση είναι μόλις 4.500 ευρώ αφού το μέγιστο ποσοστό είναι 15%. Αυτό έχει αποτέλεσμα τα 25.500 ευρώ που καλείται να καταβάλλει μια επιχείρηση να είναι απαγορευτικό.

Όπως επισημαίνεται στο BD «το πρόγραμμα δεν έπιασε γιατί η κατανομή των δαπανών σε κάθε δράση δεν ήταν η κατάλληλη ανά δράση και υπήρχε περιορισμός του ύψους της χρηματοδότησης ανά δαπάνη. Όταν στον βασικό ψηφιακό μετασχηματισμό προβλέπονται δύο υπολογιστές μόνο, όπως καταλαβαίνουμε είναι πολύ μικρό».

Επίσης, ακόμα ένα σοβαρό πρόβλημα είναι η επικάλυψη προγραμμάτων, καθώς μέχρι τέλος του 2022 εκδίδονταν ακόμα τα voucher από τη δράση ψηφιακού μετασχηματισμού των μικρομεσαίων που έτρεχε μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, όπου η δημόσια δαπάνη έφτανε το 90%. Ένα πρόγραμμα που πέτυχε να εξυπηρετήσει ένα μεγάλο κομμάτι των σχεδίων που είχαν οι επιχειρήσεις για την ψηφιακή τους μετάβαση, περιορίζοντας έτσι το ενδιαφέρον, σε συνδυασμό και με τη χαμηλή επιδότηση στο software.

Παράλληλα όπως επισημαίνουν και στελέχη της αγοράς στο BD «αν και ο οδηγός που έχει εκδώσει το υπ. Ανάπτυξης είναι πολύ αναλυτικός, ο επιχειρηματίας χρειάζεται βοήθεια για να καταλάβει πώς μπορεί να χρησιμοποιήσει τον ψηφιακό μετασχηματισμό για την ανάπτυξη της επιχείρησης του». Κάτι που αποτελεί ακόμα έναν ανασταλτικό παράγοντα για πολλούς επιχειρηματίες που δεν έχουν ακόμα εξοικειωθεί με τις διαδικασίες που απαιτούνται, με αποτέλεσμα να αποφεύγουν να ενισχυθούν.