Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τον νέο «χάρτη πορείας» για την Αμυντική Ετοιμότητα ως το 2030, ένα εκτενές σχέδιο που στοχεύει στην ενίσχυση των ευρωπαϊκών αμυντικών δυνατοτήτων για τη διασφάλιση της ειρήνης στην περιοχή.
Οι προτάσεις αντανακλούν τις ανησυχίες που έχουν ενταθεί μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, καθώς η Επιτροπή επισημαίνει ότι "μια στρατιωτικοποιημένη Ρωσία συνιστά διαρκή απειλή για την ευρωπαϊκή ασφάλεια στο ορατό μέλλον".
Η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ, Κάγια Κάλας, σημείωσε πως "η Ρωσία σήμερα δεν έχει τη δυνατότητα να επιτεθεί στην ΕΕ, αλλά τα επόμενα χρόνια μπορεί να προετοιμαστεί γι' αυτό". Τόνισε ότι ο κίνδυνος παραμένει ακόμη και μετά τη λήξη του πολέμου στην Ουκρανία, παρουσιάζοντας το σχέδιο της Επιτροπής.
Το στρατηγικό σχέδιο προβλέπει την ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της ΕΕ σε εννέα βασικούς τομείς, εναρμονισμένους με τους στόχους του ΝΑΤΟ. Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Άμυνας θα διαδραματίσει κεντρικό ρόλο, συνδέοντας τις ανάγκες των κρατών-μελών με τις αμυντικές βιομηχανίες. Η Κ. Κάλας υπογράμμισε πως "μόνο με συνεργασία μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις βασικές ελλείψεις", ενώ τα κράτη-μέλη θα έχουν τον κύριο λόγο στις αποφάσεις για τις προμήθειες.
Η Επιτροπή ενθαρρύνει τα κράτη-μέλη να σχηματίσουν συνασπισμούς στους τομείς που επιθυμούν, προκειμένου να καλύψουν τα κενά με σαφείς κανόνες, στόχους και χρονοδιαγράμματα.
Εννέα αμυντικοί τομείς προτεραιότητας
Το σχέδιο καλεί σε ολοκλήρωση της δημιουργίας συνασπισμών δυνατοτήτων στους εννέα τομείς και σε κάλυψη των κρίσιμων κενών μέσω κοινών προμηθειών. Οι τομείς αυτοί είναι: αντιαεροπορική και αντιπυραυλική άμυνα, στρατιωτική κινητικότητα, συστήματα πυροβολικού, κυβερνοάμυνα και τεχνητή νοημοσύνη, πύραυλοι και πυρομαχικά, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και συστήματα κατά των drones, υποστήριξη υποδομών, χερσαίες και ναυτικές επιχειρήσεις.
Η Επιτροπή προτείνει αύξηση των κοινών αγορών οπλικών συστημάτων, στοχεύοντας ώστε έως το τέλος του 2027 το 40% των αμυντικών προμηθειών να γίνεται μέσω κοινών συμβάσεων, έναντι περίπου 20% σήμερα.
Τέσσερα εμβληματικά αμυντικά έργα
Το σχέδιο περιλαμβάνει επίσης τέσσερα ευρωπαϊκά εμβληματικά αμυντικά έργα: Άμυνα κατά των drones, Ανατολική Πτέρυγα, Ευρωπαϊκή Ασπίδα Αντιαεροπορικής Άμυνας και Διαστημική Ασπίδα. Αυτά τα έργα αναμένεται να ενισχύσουν σημαντικά την αποτρεπτική ικανότητα της Ευρώπης σε ξηρά, αέρα, θάλασσα, αλλά και στον κυβερνοχώρο και το διάστημα, συμβάλλοντας παράλληλα στους στόχους του ΝΑΤΟ.
Η Κ. Κάλας επισήμανε ότι το τείχος κατά των drones πρέπει να είναι πλήρως επιχειρησιακό μέχρι το τέλος του 2027, σε στενή συνεργασία με το ΝΑΤΟ, επισημαίνοντας την ανάγκη για επενδύσεις από όλες τις χώρες.
Ο ρόλος της Ουκρανίας και χρηματοδοτικά εργαλεία
Η Ουκρανία, σύμφωνα με την Κ. Κάλας, παραμένει "πρώτη γραμμή άμυνας της Ευρώπης", με τις εγγυήσεις ασφαλείας για τη χώρα να αποτελούν μέρος του χάρτη πορείας. Η Επιτροπή προτείνει συμμαχία για τα drones με την Ουκρανία από το 2026, αξιοποιώντας την εμπειρία της στο πεδίο των μαχών.
Υπενθυμίζεται ότι τον Μάρτιο του 2025 παρουσιάστηκε η Λευκή Βίβλος για την ευρωπαϊκή άμυνα και το σχέδιο ReArm Europe/Readiness 2030, που παρέχει χρηματοδοτικά εργαλεία στα κράτη-μέλη για την ενίσχυση των αμυντικών επενδύσεων.
Η ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης για αμυντικούς σκοπούς, σε συνδυασμό με τα δάνεια του μέσου SAFE, αποτελούν τη βάση του σχεδίου ReArm Europe, επιτρέποντας την ταχεία αύξηση των επενδύσεων στην ευρωπαϊκή άμυνα.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει ζητήσει ο χάρτης πορείας για την άμυνα να περιλαμβάνει σαφείς στόχους και ορόσημα, επιτάχυνση αμυντικών επενδύσεων και καθοδήγηση της προόδου προς την πλήρη ετοιμότητα έως το 2030.